فهرست مطالب
خانه » مشاوره زناشویی »
بدبینی به همسر از ویژگی‌های نامطلوب در زندگی مشترک است که باعث احساس ناامیدی، عصبانیت و آزردگی در هر دو طرف می‌شود. شک به همسر تمام لحظات خوب یک زندگی را خراب می‌کند، از تفریح و مهمانی تا موقعیت‌های شغلی و تحصیلی. عدم درمان می‌تواند به پیچیده‌تر شدن شرایط، اعمال خشونت و پرخاشگری، زندانی و محبوس شدن شخص مورد شک و در نهایت به ستوه آمدن و جدایی ختم شود.
خصوصیات افراد بدبین و شکاک
بدبینی در روانشناسی بسیار مورد مطالعه قرار گرفته است و در فرم شدید از آن به پارانویا یاد می‌شود. در این اختلال شخص به هر چیزی بدبین است و به تمام رفتارها و نیت های افراد به چشم تردید و شک نگاه می‌کند.
معمولاً افراد مبتلا به اختلال پارانویا درمان‌پذیر نیستند، چراکه اولین شرط درمان، همکاری بیمار است. این در حالی است که در این بیماران حس اعتماد بین بیمار و درمانگر شکل نمی‌گیرد. عدم اعتماد به درمان و تصور وجود توطئه علیه او باعث می‌شود که بیماران درمان را نپذیرند و دیگران را مقصر رفتارها و شک‌های خود قلمداد کنند.
خصوصیات زیر در افراد بدبین، دچار شک، و پارانویا دیده می‌شود:
· داشتن دید منفی در امور و عدم امیدواری
· شکاکی دوسو گرا
- اشکال در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران
· تمایل شدید به کنترل گرایی
- وسواس فکری به چک کردن اطرافیان
- رفتار توأم با پرخاش و خصمانه
· بی‌احساسی و بی‌محبتی، عاطفه و وابستگی
· حس حسادت
· عدم وجود اعتمادبه‌نفس
دلیل بدبینی و شک به همسر چیست؟
شک به همسر به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که می‌تواند به خاطر رفتارهای نادرست و شک‌برانگیز همسر یا شخصیت شکاک خود فرد باشد. دلایل زیر در این مشکل دخیل هستند:
- تجربه کودکی ناخوشایند و داشتن والدین شکاک
- تجربه شکست عاطفی
- قرار گرفتن در معرض اخبار منفی مانند شنیدن داستان خیانت یا مواجهه با آمار خیانت
- مشاهده خیانت از سوی اطرافیان
- تجربه خیانت همسر یا سوءاستفاده از اعتماد فرد
- مصرف مواد مخدر یا الکل
- ابتلا به اختلال شخصیت پارانوئید
کدام رفتارها نشان می‌دهد نامزد یا همسرتان به شما شک دارد؟
بدبینی به شکل‌های مختلف خود را نشان می‌دهد. زندگی با یک آدم شکاک کار بسیار سختی است. به همین دلیل، شناخت ویژگی‌های رفتاری چنین شخصی اهمیت زیادی دارد. شناخت آدم شکاک می‌تواند مانع از زندانی شدن شخص در یک زندگی بی‌سرانجام شود. از نشانه‌های رفتاری عدم اعتماد به همسر عبارتند از:
- چک کردن تلفن همراه و اکانت های مجازی
- طلب کردن تمام اطلاعات شخصی فرد
- تصور کردن بدترین سناریو برای هر اتفاق
- حسادت‌های بی‌حدوحصر و ارتباط دادن آن به عشق
- اصرار به ماندن در خانه یا بودن در کنار شخص
- پرخاشگری در صورت مشاهده ارتباط با جنس مخالف (هر نوع ارتباطی حتی فروشنده‌های بازار)
- قطع ارتباط شخص با تمام دوستان و خانواده (گاهی به بهانه اختصاص وقت بیشتر به همسر)
- حسادت بی‌مورد به اطرافیان همسر
- امتحان کردن طرف مقابل به هر شیوه ممکن
- تعقیب همسر
- سر زدن‌های ناگهانی به محل کار، دانشگاه یا خانه به‌قصد مچ‌گیری
- عدم احترام به حریم خصوصی
زندگی با همسر بدبین، مانند اوضاع یک زندانی است که از بازداشتگاه کلانتری به زندان و از آنجا به بندهای مخوف‌تر منتقل می‌شود و در نهایت خود را در زندان انفرادی بدون هیچ‌گونه راه فرار و ارتباط با دیگران می‌یابد. بدبینی در روزهای اول رابطه خود را به شکل عشق و دوست داشتن بی‌حدوحصر نشان می‌دهد. همین رفتار است که باعث می‌شود برخی از قربانیان گول بخورند یا خود را توجیه کنند که همه این‌ها به خاطر دوست داشتن من است. به همین دلیل با هر رفتاری کنار می‌آیند.
همسر بدبین خانه‌ای را در طبقه وسط اجاره می‌کند، در و پنجره‌ها را با میله فولادی پوشش می‌دهد. علت آن را مراقبت از همسر زیبایش عنوان می‌کند. اما پس از ازدواج، همین پنجره‌ها به میله‌های زندان زن تبدیل می‌شوند. زن شکاک ارتباط همسرش را با دوستان و اطرافیان قطع می‌کند و عنوان می‌کند که دوست دارد زمان بیشتری را در خلوت با یکدیگر باشند. اما پس از ازدواج، حتی به ارتباط همسرش با خواهرش نیز حسادت می‌کند و توان دیدن ارتباط او با هیچ‌یک از همکاران زن را ندارد.
به‌تدریج، همه‌چیز رنگ و بوی جدی‌تری به خود می‌گیرد و بدبینی خود را در قالب اعمال خشونت برای رسیدن به خواسته‌ها نشان می‌دهد.
ادامه یافتن بدبینی به نارضایتی بیشتر از زندگی منجر می‌شود. قربانی دچار انبوهی از احساسات ناامیدی، غم، عصبانیت، اضطراب و افسردگی می‌شود. پس از مدتی شک با خشونت جسمی همراه می‌شود و در نهایت جدایی به گزینه اول تبدیل می‌شود.
چطور می‌توان بر بدبینی و شک به همسر غلبه کنیم؟
شک به همسر علاوه بر آنکه به قربانی فشار وارد می‌کند، پیامدهای بدی بر جسم و روان شخص دارد. یک ذهن شکاک هیچ‌وقت آرامش ندارد و همیشه به فکر بدترین سناریو است. این امر انرژی زیادی از شخص می‌گیرد. به همین دلیل درمان بدبینی اهمیت زیادی در کیفیت روابط و زندگی فردی دارد. از راهکارهای زیر برای رفع شک و تردید به همسر استفاده کنید:
افکار بد را از خود دور کنید
حسادت دشمنی است که در ذهن شما رخنه می‌کند و هدایت افکار شما را به دست می‌گیرد. این شک است که باعث می‌شود هر چیزی در نظر شما تهدید به نظر برسد. هر بار که افکار منفی به ذهنتان خطور می‌کند، به خودتان یادآوری کنید که این ذهن شکاک شماست که اوضاع را این طور تفسیر می‌کند و شواهد واقعی برای افکارتان وجود ندارد.
ممکن است این افکار منفی از کودکی در شما شکل گرفته باشند که می‌تواند به دلیل وجود روابط مخرب بین والدین باشد که حس ناامنی در کودک ایجاد می‌کند.
با همسرتان حرف بزنید
بدبینی باعث می‌شود که شما با خودتان حرف بزنید و به دنبال تفسیر شواهد ناقص باشید. در بسیاری از موارد جاسوسی همسر هیچ نتیجه‌ای به همراه ندارد و تنها شما را عصبی‌تر می‌کند. به‌جای آنکه خودتان را با شواهد نصفه و نیمه آزار دهید، به‌طور مستقیم سوءظنتان را با همسرتان در میان بگذارید. اگر شک و تردید شما بی‌دلیل باشد، حرف زدن مستقیم می‌تواند مشکل را حل کند. همسرتان می‌تواند در محیطی آرام دلایلی مبنی بر اشتباه بودن تفکر شما بیاورد و مشکل حل شود. اگر او نتواند با توضیحی قانع‌کننده شک شما را برطرف کند یا حتی شک شما را تائید کند، می‌توانید از مشاور کمک بگیرید یا به فکر راه‌حلی برای مشکل باشید.
چطور با یک همسر بدبین رفتار کنیم؟
همان‌طور که گفتیم اولین و بهترین گام شناخت شخص بدبین و شکاک است. با دوری کردن از چنین آدمی و پرهیز از زندگی با او بزرگ‌ترین لطف را در حق خودتان کرده‌اید. بااین‌حال، گاهی شناسایی فرد بدبین ساده نیست و به ازدواج ختم می‌شود. در این حالت، از راهکارهای زیر برای کاهش تبعات بدبینی در زندگی‌تان استفاده کنید.
عوامل تحریک بدبینی همسرتان را بشناسید
با شناخت عوامل تحریک شک همسرتان می‌توانید از این موقعیت‌ها دوری کنید. شک او از چه زمان و چه حادثه‌ای شروع شد؟ در چه موقعیت‌هایی تشدید می‌شود؟
واکنش شما چگونه بوده و چه تأثیری روی رابطه‌تان گذاشته است. پاسخ این سؤالات به شما کمک می‌کند که کنترل بهتری روی روابط خانوادگی خود داشته باشید.
خط قرمزها را رعایت کنید
حساسیت‌های همسرتان را شناخته‌اید و موقعیت‌های تردید و بدبینی او را بررسی کرده‌اید. سعی کنید تا حد امکان به این موقعیت‌ها نزدیک نشوید. اگر او در مورد تماس‌های تلفنی و پیامکی شما با همکار جنس مخالفتان مشکوک است، سعی کنید این تماس‌ها را قطع کنید یا آنها را در حضور او و در کمال شفافیت و رعایت اصول روابط کاری و رسمی انجام دهید.
دروغ نگویید و شفاف توضیح دهید
بدبینی او را با دروغ‌های جزئی و توضیح‌های مبهم تحریک نکنید. اگر به او گفته‌اید که به منزل مادرتان می‌روید، در منزل مادرتان حاضر شوید و جای دیگری نروید. اگر مشکلی پیش آمده است و به قرارتان با مادرتان نمی‌رسید، همسرتان را در جریان قرار دهید. اگر قرار است ساعت 6 عصر به خانه بیایید، برنامه را طوری تنظیم کنید که رأس ساعت در خانه حاضر شوید.
با او حرف بزنید
احتمالاً سوءتفاهماتی بین شما شکل گرفته است. سعی کنید با توضیح شفاف و شواهد قانع‌کننده، تردیدهای او را رفع کنید. به او اطمینان بدهید که از زندگی در کنار او لذت می‌برید. در این مکالمه انگشت اتهام را کاملاً به سمت او نگیرید. از او بخواهید که هر دو روی این مشکل کار کنید.
عشقتان را به همسرتان نشان دهید
ابراز عشق و اطمینان دادن به همسرتان می‌تواند او را از شر بدبینی خلاص کند و به زندگی دلگرم کند. برای یک فرد شکاک، ابراز کلامی بیشتر از رفتارهای غیرملموس اهمیت دارد. اگر در مورد ابراز عشق و بیان کلامی مهارت ندارید، از یک مشاور کمک بگیرید.
درمان اختلال شخصیت پارانوئید
درمان بددلی و شک به‌ویژه اگر به دلیل ابتلا به اختلال پارانوئید باشد، دشوار، چند بعدی و زمان‌بر است. درمان می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و روابط بیمار کمک کند، اما مسئله جلب همکاری بیمار است. معمولاً این بیماران به دلیل داشتن توهم توطئه، عدم اعتماد به نیت دیگران و فرضیه‌های غیرواقعی تصور می‌کنند که درمان با هدف آزار و آسیب آنان برنامه‌ریزی‌شده و اطرافیان توطئه کرده‌اند تا آنان را بیمار جلوه دهند. ازاین‌رو، با درمانگر همکاری نمی‌کنند. این در حالی است که اعتماد به درمانگر و همکاری با او رکن اول مشاوره و درمان است. بااین‌حال، روش‌های زیر برای درمان بدبینی به کار می‌روند:
رفتاردرمانی شناختی
این روش سعی دارد تا الگوهای فکری و فرض‌های اشتباه افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید را شناسایی کرده و با شواهدی که خود بیمار با همکاری درمانگر جمع‌آوری کرده به او ثابت کند که دیگران غیرقابل‌اعتماد نیستند و جهان بیرون تهدیدکننده نیست. در این روش درمانی تلاش می‌شود تا میزان هوشیاری و ترس از آسیب در بیمار کاهش یابد.
مهارت‌های ارتباطی
افراد بدبین و شکاک، فاقد حس همدلی، همدردی و مهارت‌های ارتباطی هستند یا در این دسته مهارت‌ها ضعیف عمل می‌کنند. مشاوره و روان‌درمانی می‌تواند به آنان کمک کند که بتوانند بدون پرخاشگری و خشونت، نیت و افکار خود را بیان کنند و ارتباط سالم‌تری با اطرافیانشان داشته باشند.
خانواده‌درمانی
شک و تردید تأثیر روانی و جسمی بدی روی اطرافیان بیمار می‌گذارد. آنان دائماً تحت‌فشار، تهدید و تهمت‌های بیمار هستند. ازاین‌رو، لازم است که در کلاس‌های آموزش خانواده با رفتار مناسب با مبتلایان به اختلال شخصیت پارانوئید آشنا شوند تا فشار روانی روی اعضای خانواده کاهش‌یافته و بهتر بتوانند موقعیت‌ها را کنترل کنند.
درمان دارویی بدبینی
معمولاً برای درمان این اختلال از دارو استفاده نمی‌شود و اولین و مهم‌ترین علت آن شک و تردید خود بیمار است. این دسته بیماران با مشاهده تجویز دارو، به این تصور می‌افتند که اطرافیان و پزشک قصد آسیب زدن به او را دارند. بااین‌حال، در صورتی که شخص دچار هذیان و اضطراب شدید باشد برای او دارو تجویز می‌شود. برای ترغیب به مصرف دارو، باید بیمار را متقاعد کرد که این دارو صرفاً برای کاهش علائم اضطراب در او تجویز شده است. بااین‌حال، در مواردی که بیمار همکاری نمی‌کند و مصرف دارو ضرورت دارد، لازم است که خانواده دارو را به طریقی که بیمار متوجه نشود به او بدهند. بااین‌حال، درمان دارویی هیچ‌گاه به‌تنهایی نمی‌تواند مشکل بددلی و شک را برطرف کند و تنها مکملی برای روان‌درمانی است.
امیدواریم که به بسیاری از سؤالات و ابهامات شما در مورد بدبینی پاسخ داده باشیم. چنانچه سؤال یا ابهامی برای شما باقی مانده است، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
