این که گاهی یک کار را به طور مکرر انجام میدهیم بی آن که لازم باشد، مانند تمیز کردن بیش از حد خانه یا این که
به یک چیز به طور مداوم فکر میکنیم، میتواند هشداری برای ابتلا به وسواس باشد. این اختلال در روانشناسی، به
اختلالوسواسی-جبری(Obsessive-Compulsive Disorder) مشهور است که به آن وسواس فکری-عملی یا OCD نیز میگویند.
تفاوت وسواس فکری و وسواس عملی در چیست؟
وسواس یا فکری یا عملی یا ترکیبی از هر دو است. وسواس فکری به همان مزاحمتهای ذهنی ناخواسته و غیرارادی مثل
عقاید، تصاویر ذهنی و افکار میگویند مثل افکار مزاحم جنسی یا ترس از آلوده شدن و وسواس عملی، همان اعمال
خودخواسته و مکرری هستند که برای آرام کردن ذهن انجام میشوند؛ مانند: شستن بیش از حد دستها، چک کردن مکرر اجاق
گاز.
آیا وسواس فکری-عملی قابل درمان است؟
بله. امکان درمان وسواس با مشاوره روانشناسی، وجود دارد. در جلسات درمانی میتوانیم روی روشهای مدیریت علائم خود
تمرکز کنیم که درمانگر به ما آموزش میدهد.
وسواس نه تنها قابل درمان است؛ بلکه واجب است که درمان شود؛ چرا که از بین رفتن کامل علائم بدون درمان، امکان پذیر
نیست. جالب است بدانید حدود 3 نفر از 4 نفری که برای درمان وسواس اقدام میکنند، به نتایج مثبتی میرسند و تنها
کسانی که نتوانند یا نخواهند که پایبند به درمان باشند، از جلسات مشاوره نتیجه نمیگیرند.
عوارض عدم درمان اختلال وسواسی-جبری
تبعات بلند مدت این اختلال باعث میشود که فرد دچار سایر بیماریهای جسمی و روانی شود که عبارتند از:
-
ابتلا به بیماری پوستی
-
پیر شدن پوست در اثر شستوشوی مداوم دستها
-
استرس و اضطراب
-
عقب ماندن از زندگی به دلیل اختصاص بخش زیادی از روز به انجام اعمال وسواس گونه
-
بروز مشکلات عاطفی و شخصی با اطرافیان
-
برانگیختن احساس ترحم یا نفرت در دیگران
حواسمان باشد!
اکثر افراد مبتلا به وسواس فکری-عملی نشانههای وسواس خود را به این دلیل که از قضاوت میترسند، از دیگران
پنهان میکنند. در این مورد لازم است ارتباط درمانی محکمی بین مراجعه کننده و مشاور برقرار شود تا او نشانههای
خود را به صورت واضح بیان کند. شما هر چقدر بخواهید به این افکار فکر نکنید، این افکار بیشتر در ذهنتان تداعی
میشوند و در درمان شناختی- رفتاری به شما کمک میشود که خطاهای شناختی خود را کنار بگذارید و افکptتان را
مدیریت کنید.
فرآیند درمان وسواس چگونه است و در آن به چه موضوعاتی پرداخته میشود؟
مشاوره وسواس با شناسایی و ریشهیابی علت وسواس، سعی در به کارگیری تکنیکهایی برای درمان دارد، مانند:
-
جایگزین کردن فکر اضطرابزا با یک فکر دیگر
-
مشغول نگهداشتن خود به انجام کارهای دیگر
-
تلاش برای دور شدن از افکار مزاحم
-
انجام فعالیتهایی مانند ورزش
-
تعیین بازه زمانی برای افکار
نتایج درمان وسواس با مشاوره:
-
کاهش اضطراب
-
از بین بردن یا کاهش افکار منفی
-
کاهش افکار وسواس گونه و رفتارهای اجباری
-
احساس کنترل بیشتر روی اعمال و افکار
-
کاهش ترسها