فهرست مطالب
خانه » مهارت های زندگی »
تقریبا هیچ کس دوست ندارد پیکان انتقادها به سمت او باشد. اما فراموش نکنید که افزایش ظرفیت انتقادپذیری می تواند باعث پیشرفت فردی شود.
چرا روحیه انتقادپذیری برخی از افراد پایین است؟
زمانی که از کسی انتقاد می شود، ناراحت شدن غیرقابل اجتناب است. گاهی فردی که مورد انتقاد قرار گرفته است می تواند حقیقت را از دل آن بیرون بکشد و متوجه نقد شود. اما دسته ای دیگر از اشخاص به قدری نسبت به انتقاد حساس هستند که نمی توانند آن را بپذیرند.
اشخاص به دلایل متعددی نسبت به انتقاد حساس می شوند:
زمانی که والدین انتظارات بیش از حدی از کودک دارند یا برعکس او را از هر ناامیدی و انتقادی دور می کنند، این می تواند باعث کاهش روحیه انتقادپذیری در کودک شود.
برخی از تجارب منفی کودکی نیز می توانند در این حساسیت شدید دخیل باشند. کودکی که دائما از سوی والدین و اطرافیان مورد انتقاد قرار می گیرد یا پیام های متناقضی از سوی آنها می گیرد، در کنار آمدن با هم سالانش مشکل دارد، تقویت مثبت و تحسین دریافت نمی کند، یا حس شایستگی و اعتماد به نفس در او شکوفا نشده است نیز نمی تواند انتقاد را به شکل سالم هضم کند.
تعصب شناختی نیز که باعث تفسیر اطلاعات مبهم به شکل منفی می شود نیز مانع افزایش ظرفیت انتقادپذیری می شود.
| مطالعه مطلب “والدین هلیکوپتری: از نیت خیر تا نتیجه ضعیف” به شما پیشنهاد می شود |
چرا دیگران از شما انتقاد می کنند؟
برای افزایش ظرفیت انتقادپذیری لازم است اول دلیل مورد انتقاد قرار گرفتن را بدانید. درک این موضوع به شما دید متفاوتی می دهد و می توانید شرایط را به شکل مثبت ببینید. این دلایل رایج هستند:
- واقعا به شما اهمیت می دهند و می خواهند شما عملکرد بهتری داشته باشید.
- دچار ناامنی درونی هستند و انتقاد از دیگران به آنها حس بهتری می دهد.
- شخص در کودکی مورد انتقاد شدید والدین بوده و این شیوه رفتاری را در بزرگسالی اش ادامه داده است.
- تلاشی است برای سرپوش گذاشتن بر شکست های خودشان.
- نسبت به شما حسادت می کنند و تلاش می کنند نسبت به آنچه در باور خودشان شکست های شما می دانند، اغراق کنند
- می خواهد تمرکز را از خود منحرف و بحث را به جای دیگری ببرد.
اکثر دلایل فوق منفی و در مورد فرد منتقد هستند. زمانی که انتقاد بر مبنای یکی از دلایل منفی فوق باشد، واکنش شما نسبت به آن صرفا باید همدلی و دلسوزی برای فرد منتقد باشد.
اطمینان داشتن نسبت به خود یکی از راه های افزایش ظرفیت انتقادپذیری است. شما با داشتن قدرت اعتماد به نفس می توانید از پس بسیاری از انتقادهای نابه جا برآیید.
راهکارهای افزایش ظرفیت انتقادپذیری:
همیشه آدم هایی که انتقاد دیگران را به شکل سازنده می پذیرند، مورد حسرت دیگران بوده اند.
بسیاری از آدم ها با این خصلت به دنیا نیامده اند و در طول عمر خود نسبت به هر بازخورد واکنش منفی داشته اند، حتی اگر کاملا درست بوده باشد.
به محض این جمله ای حاوی انتقاد را می شنوند، ضربان قلبشان شدت می گیرد، چشم هایشان تار می شود و ذهنشان فقط به این سمت می رود که آن فرد چه دشمنی با من دارد؟
متاسفانه، در بسیاری از موارد نیز پاسخ انتقاد را با خشم یا دفاع بی منظق می دهند یا حتی بدتر از آن با انتقادی منفی تر به فرد حمله می کنند.
واقعیت این است که همه ما باید روحیه انتقادپذیری را در خود بالا ببریم. یک انتقاد سازنده می تواند ضعف هایمان را به ما نشان دهد که باعث پیشرفتمان می شود.
شما در چند گام می توانید به افزایش ظرفیت انتقادپذیری دست یابید.
واکنش نشان ندهید:
با شروع هر گونه نشانه انتقاد، هیچ کاری انجام ندهید. اصلا واکنش نشان ندهید. اجازه دهید اول مغزتان موقعیت را تحلیل کند. بدین ترتیب، می توانید مانع حالت بد و ناامیدی در صورتتان شوید و به خودتان یادآور می شوید که باید آرام بمانید.
یادآوری منافع دریافت بازخورد:
چند ثانیه فرصت دارید. به خودتان مزایای دریافت یک انتقاد سازنده را یادآوری کنید، برای مثال بهبود مهارت ها و ارتقا روابط فردی و اجتماعی.
باید تلاش کنید مانع هر نوع واکنش منفی نسبت به فرد منتقد باشید. فراموش نکنید گاهی حتی بدترین آدم ها نیز انتقادات سازنده می کنند.
آرامشتان را حفظ کنید و به حرف های او گوش دهید:
دید مثبتی نسبت به حرف های او داشته باشید. اگر نسبت به حرف های او جبهه نگیرید، بهتر می توانید آرامش خود را حفظ کنید.
برای درک بهتر گوش دهید:
تا این مرحله، جلوی واکنش منفی صورت و بدنتان را گرفته اید، مغزتان کار می کند و مزایای دریافت انتقاد را مرور کرده اید.
آماده داشتن یک گفتگوی مفید بر اساس شخصیتی دانا و با صلاحیت هستید. وقتی فرد نظرش را با شما در میان می گذارد، به خوبی گوش دهید. اجازه دهید فرد تمام افکار و نظراتش را بدون قطع شدن با شما در میان بگذارد.
وقتی حرف هایش تمام شد، یک بار دیگر بخش های مهم آن را مرور کنید: «خب، پس گفتی من باید گزارش کارها را با جزئیات بیشتری ارائه کنم؟»
در این مرحله، به دنبال تحلیل یا سوال از فرد نباشید، در عوض سعی کنید حرف های او را بفهمید. در عین حال، این نکته ار نیز درک کنید که انتقاد کردن اصلا کار ساده ای نیست و آن فرد شاید خودش نگران است یا نتوانسنه نظرش را به خوبی منتقل کند.
تشکر کنید:
برای افزایش ظرفیت انتقادپذیری از او تشکر کنید. می دانیم سخت است، در چشم های او نگاه کنید و از اینکه نظرش را با شما در میان گذاشت تشکر کنید.
قدردانی بدین معنی نیست که شما با نظرش موافق هستید، بلکه فقط نشان داده اید که از اینکه او به شما توجه داشته و افکارش را با شما در میان گذاشته ممنون هستید.
سوال کنید:
اکنون موقع ارزیابی بازخورد است تا دید بهتری از نظر فرد پیدا کنید. بحث نکنید، تنها سوال کنید تا ریشه این نظر را پیدا کنید.
برای مثال، اگر همکارتان گفت که شما در جلسات عصبانی می شوید:
از او مثال دقیقی برای درک موضوع بخواهید: «یه کم ناراحت کننده است، اما می شود یک مثال بیاوری که در کدام جلسه عصبانی شدم؟»
مواردی را که درست است، تایید کنید «بله در آن جلسه حرف های او را قطع کردم، اما بعد از او عذرخواهی کردم و موضوع تمام شد.»
سعی کنید دریابید این تنها مورد بوده است یا تکرار شده است (شاید تنها یک بار این اشتباه را انجام داده اید: «مورد دیگری هم بوده است که من عصبانی شده باشم؟»
مذاکره کنید:
«خوشحال می شوم اگر نظری برای کنترل خشم داشته باشی، بشنوم.»
در مورد راهکارهای حل مشکل با او صحبت کنید.
گاهی ممکن است انتقاد از شما به دلیل اختلاف سلیقه است.
همیشه به یاد داشته باشید که این حق شماست که از خودتان دفاع کنید. اما مهم نوع بیان است. حرف هایتان را با احترام و بدون توهین به شخصیت فرد بزنید.
تنها در این صورت است که می توانید برنده این بازی باشید.
نظر دیگران را نیز جویا شوید:
همان طور که گفتیم گاهی انتقاد می تواند به دلیل دشمنی یا اختلاف سلیقه باشد. در چنین مواردی، لزومی ندارد رویه خود را تغییر دهید.
برای این منظور، بهتر است نظر دیگران را نیز در مورد انتقاد جویا شوید. اگر افراد زیادی این نظر را تایید می کنند، شاید بهتر است خودتان را تغییر دهید.
انتقام نگیرید:
انتقاد اصلا به معنی توهین نیست. گاهی این بهترین دوست ماست که به خاطر خیر خودمان از ما انتقاد می کند. بنابراین، عدم انتقام جویی یکی از مهم ترین اصول افزایش ظرفیت انتقادپذیری است.
انتقاد سازنده تنها راه تبدیل ضعف ها به نقاط قوت است. ار موضع دفاعی به خود بگیرید و هیچ چیزی را قبول نکنید، هیچ وقت به فرد بهتری تبدیل نخواهید شد. به یاد داشته باشید که انتقاد کردن هم به اندازه انتقاد شنیدن ساده نیست، اما به طور کلی بیشتر به نفع شماست که به آن گوش دهید.
واکنش شما نسبت به شنیدن انتقاد چیست؟ روحیه انتقادپذیری در شما چقدر بالاست؟
اگر در این زمینه یا هر زمینه دیگری، نیاز به یک همراه آگاه و همدل را احساس می‌کنید تا بتواند در مسیر ارتقاء کیفیت زندگی و بهبود عملکرد فردی و افزایش بازدهی مفید در سطوح مختلف زندگی از جمله شغل، تحصیل یا روابط بین فردی به شما کمک کند، مشاوره توسعه فردی سیمیاروم با برترین روانشناسان ایرانی در سراسر جهان در دسترس شما قرار دارد. کافی است وارد این صفحه شده و با تراپیست‌های مرتبط و اتفاقاتی که در جلسات توسعه فردی رخ می‌دهد، آشنا شوید و در صورت تمایل دوره تراپی خود را آغاز کنید.
