فهرست مطالب
خانه » اعتیاد »
تاثیر مواد مخدر بر سلامت روان چیست؟ سلامت روان برای هر کس معنی متفاوتی دارد. شاید شما به آن به عنوان داشتن کنترل، شادی، نظم یا شیوه مثبت زندگی کردن نگاه کنید. بیماری روانی برعکس این است، باعث مشکل می شود و مانع داشتن زندگی شاد است.
زندگی با وجود اعتیاد به مواد مخدر و الکل هیچ وقت ساده نیست. سلامت روان و سوءمصرف مواد مخدر دو امری هستند که هرگز در کنار هم اتفاق نمی افتند. تاثیر مواد مخدر بر سلامت روان به دو دسته بلند مدت و کوتاه مدت تقسیم می شود.
مواد مخدر مانند الکل، روانگردان ها و هروئین می توانند بر خلق و خوی مصرف کننده تاثیر بگذارند. مصرف آنها با تحریک برخی احساسات و خنثی کردن برخی دیگر همراه است. شاید به همین دلیل است که برخی از افراد به آنها رو می آورند.
تغییر خلق و خو و رفتاری که در اثر مصرف مواد مخدر به وجود می آید، در نتیجه تغییر مغز است و فراموش نکنید که مغز سلامت روان شما را کنترل می کند. مواد مخدر بر هورمون های مغز و در پی آن بر پیام های صادره از مغز تاثیر می گذارد.
تاثیر مواد مخدر بر سلامت روان:
تاثیر مواد مخدر در کوتاه مدت:
اثر کوتاه مدت مصرف مواد مخدر بر سلامت روان می تواند چیزی شبیه به لذت بردن و شادی باشد. پس از مصرف مواد مخدر در کوتاه مدت احساس عجیب و خوشایندی خواهید داشت. سایر اثرات آن اما چندان خوشایند نخواهد بود:
اختلال اضطراب ناشی از مصرف مواد مخدر:
پس از مصرف ممکن است فرد دچار حمله ناگهانی هراس شود که در آن ضربان قلب افزایش می یابد و مصرف کننده دچار تعریق، لرزش، تنفس کوتاه و تند و ترس از دست دادن کنترل می شود. فرد احساس می کند که با چیزی عجیب و غیر واقعی احاطه شده و هویت و احساس خود نسبت به واقعیت را از دست داده است .
روانپریشی ناشی از مصرف مواد مخدر:
مواد روانگردان می توانند باعث ایجاد توهم و هذیان در مصرف کننده شوند. فرد چیزهایی می شوند و می بیند که وجود ندارند و این می تواند خطرات بسیاری برای مصرف کننده و اطرافیان او داشته باشد.
اختلال خلقی ناشی از مصرف مواد مخدر:
بسیاری از مصرف کنندگان مواد مخدر پس از مصرف دچار احساس افسردگی، غم، بی قراری، تحریک پذیری، خستگی، از دست دادن لذت، شیدایی، توهمات، رفتارهای تکانشی و هجوم افکار می شوند.
این احساسات اختلال خلقی به شمار می روند و ممکن است به علت مصرف مواد مخدر مانند کوکائین، آمفتامین، هروئین و متادون ایجاد شوند.
تاثیر مواد مخدر بر سلامت روان:
تاثیر مواد مخدر در بلند مدت:
داروهای روانگردان می توانند باعث بیماری های روحی و روانی شدید در مصرف کننده شوند. روشن نیست که چرا این اتفاق برای برخی افراد می افتد و در برخی افراد مشکلی ایجاد نمی کند.
محققان بر این باورند که در برخی افراد استفاده از مواد مخدر باعث فعال شدن یک بیماری روانی می شود که تا فرد از آن خبر نداشته است. عده دیگری از محققان نیز معتقدند مواد مخدر عملکرد مغز و هورمون های آن را تغییر می دهد و باعث ابتلا به بیماری روانی می شود. تاثیر مواد مخدر بر سلامت روان را می توان در بیماری های زیر ارزیابی کرد:
روان گردان ها و افسردگی:
اکستازی یک آمفتامین است که باعث توهم می شود. این کار با افزایش سروتونین و ایجاد احساس سرخوشی در فرد انجام می شود. سروتونین ماده ای است که به طور طبیعی در مغز یافت می شود و باعث تنظیم خلق و خو می شود و گاهی به نام هورمون شادی خوانده می شود.
روانگردان ها باعث افزایش آزاد شدن سروتونین می شوند. اما با گذشت زمان، ذخایر طبیعی سروتونین شما ممکن است به حدی کاهش پیدا کند که هرگز به سطح قبل از مصرف مواد مخدر دست نیابید. بنابراین، اگر مقدار زیاد سروتونین به معنی سرخوشی است، سطح پایین آن مساوی با افسردگی است.
ماری جوانا و اسکیزوفرنی:
اسکیزوفرنی یک بیماری روانی شدید است که باعث شنیدن صداهایی در سر و تصور کنترل شدن توسط افراد می شود. نتیجه تحقیقاتی که در مورد تاثیر مواد مخدر بر سلامت روان انجام گرفته است، نشان دهنده وجود ارتباط مستقیم بین مصرف ماری جوانا و ابتلا به اسکیزونی است. در صورتی که فرد ریسک ابتلا به این اختلال روانی را داشته باشد، مصرف ماده مخدر موجب تحریک اپیزودهای بیماری می شود.
زندگی با تشخیص اختلال همزمان:
زندگی با مشکل سوءمصرف مواد مخدر و ابتلا به بیماری روانی دشوار است و از آن به تشخیص دوگانه یا اختلال همزمان یاد می شود. در این حالت، هر دو مشکل بیماری روانی و اعتیاد به مواد مخدر علائم و نشانه های خود را دارند و عملکرد فرد در خانه، محل کار، مدرسه و دیگر بخش های زندگی را به نوعی مختل می کنند. مشکل آنجایی پیچیده تر می شود، که اختلالات همزمان بر یکدیگر نیز تاثیر می گذارند. زمانی که بیماری روانی درمان نشود، مشکل اعتیاد تشدید می شود. زمانی که مشکل اعتیاد تشدید شود، علائم بیماری روانی نیز بدتر می گردد. تقریبا 50 درصد از افرادی که دچار بیماری روانی هستند، تحت تاثیر سوءمصرف مواد مخدر نیز قرار دارند. 30 درصد از مصرف کنندگان الکل و 50 درصد از مصرف کنندگان مواد مخدر دارای حداقل یک بیماری روانی جدی هستند. هیچ یک از این دو اختلال به خودی خود بهبود نمی یابند و به درمان تخصصی نیاز دارند.
آیا من دچار دو اختلال همزمان سوءمصرف مواد مخدر و بیماری روانی هستم؟
تشخیص همزمانی این دو اختلال دشوار است. برای تفریق بین علائم بیماری روانی و علائم ناشی از مصرف مواد مخدر به ارزیابی های تخصصی روانپزشکی نیاز است. علائم و نشانه ها بسته به نوع اختلال روانی، ماده مخدر مصرف شده و تاثیر مواد مخدر بر سلامت روان متفاوت است. برای مثال، علائم مصرف ماریجوانا و افسردگی از علائم مصرف همزمان الکل و اسکیزوفرنی متفاوت است. با این حال، هشدارهای زیر می توانند نشانه تاثیر مواد مخدر بر سلامت روان و ابتلا به هر دو اختلال باشند:
- آیا شما از الکل برای فراموشی خاطرات بد، کنترل درد شدید روحی یا مقابله با شرایطی که از آن هراس دارید، استفاده می کنید؟
- آیا متوجه تاثیر مواد مخدر بر سلامت روان خود شده اید؟ برای مثال، آیا پس از مصرف دچار افسردگی می شوید؟
- آیا فردی از خانواده شما دارای سابقه سوءمصرف مواد مخدر و ابتلا به بیماری روانی است؟
- آیا پیش از این تحت درمان اعتیاد به مواد مخدر قرار گرفته اید؟
- آیا ترک اعتیاد شما به خاطر ابتلا به بیماری روانی با شکست مواجه شده است؟
درمان:
بهترین روش برای درمان اعتیاد و ابتلا به بیماری روانی، رویکرد یکپارچه است که در آن هر دو اختلال همزمان درمان می شوند.
درمان بیماری روانی شامل دارودرمانی، مشاوره فردی یا گروهی، تغییر در سبک زندگی یا گروه درمانی می شود. درمان اعتیاد نیز به سم زدایی، مدیریت علائم ترک، رفتار درمانی و حمایت گروهی برای تعهد به ترک نیاز دارد.
همیشه امید هست:
تاثیر مواد مخدر بر سلامت روان بسیار پیچیده و چند بعدی است. اما هر دو اختلال درمان پذیر هستند. بهبودی از تاثیرات این دو مشکل بر یکدیگر نیاز به صبوری، تعهد و انگیزه دارد، اما با کمک یک تیم تخصصی مطمئنا بهبودی دور نیست.
