فهرست مطالب
- ارتباط چاقی و افسردگی چیست؟
- چرا افسردگی و اضافه وزن باهم مرتبط هستند؟
- اگر مبتلا به افسردگی باشم، آیا در معرض خطر چاقی قرار دارم؟
- اگر دچار اضافه وزن و چاقی باشم، آیا من در معرض افسردگی قرار دارم؟
- آیا استرس در ابتلای هم‌زمان به چاقی و افسردگی مؤثر است؟
- چه چیزی باعث ادامه سیکل اضافه وزن و افسردگی می‌شود؟
- آیا داروهای افسردگی می‌توانند عامل چاقی باشند؟
- از کجا بدانم که درمان به من کمک می‌کند یا آسیب می‌رساند؟
- آیا کاری می‌توان برای کاهش خطر ابتلا به هر یک از این دو بیماری انجام داد؟
خانه » افسردگی »
چاقی و افسردگی ارتباط مستقیمی باهم دارد. کاهش وزن حتی وقتی خوشحالی هم کار سختی است. در زمان افسردگی لاغر شدن بسیار سخت‌تر می‌شود. چاقی و افسردگی دست در دست هم دارند، به‌نحوی‌که تحقیقات نشان می‌دهند نرخ افسردگی در افراد چاق بسیار از افرادی است که وزن طبیعی دارند.
ارتباط چاقی و افسردگی چیست؟
هر چند همیشه این طور نیست و به‌طور دقیق نمی‌توان گفت تمام افسرده‌ها، چاق هستند یا تمام چاق‌ها، افسرده خواهند شد. اما تحقیقات نشان می‌دهند بروز هم‌زمان اضافه وزن و افسردگی در دهه حاضر بیشتر شده است. به‌طور خاص، زنان بیشتر از مردان در معرض خطر بروز هم‌زمان چاقی و افسردگی قرار دارند. تحقیقات نشان می‌دهند اختلالات خلقی مسئول 1 مورد از هر 4 مورد چاقی است.
سؤال مهم اینجاست که آیا اضافه وزن باعث افسردگی می‌شود یا افسردگی به چاقی منجر می‌شود؟
در حالی که هیچ گونه پاسخ قطعی به این سؤال وجود ندارد، برخی از متخصصان چاقی بر این اعتقادند که قبل درمان اضافه وزن، بیمار باید افسردگی و سایر اختلالات خلقی خود را درمان کند.
دکتر یونی فریدوف، متخصص چاقی در کانادا، در مقاله‌ای که به بررسی ارتباط چاقی و افسردگی پرداخته است، می‌نویسد: “شروع تلاش آگاهانه برای کاهش وزن در میان ابتلا به اختلال افسردگی بالینی درمان‌نشده، مانند شروع یک ماراتن با مچ پای پیچ‌خورده است. مشخصاً، فرد نمی‌تواند برنده این مبارزه باشد. پاسخ ساده است، اگر دچار افسردگی هستید و حتی وزنتان باعث افسردگی بیشتر شده است، باید اول مشکل روحی خود را درمان کنید.”
یکی از علائم اختلال افسردگی اساسی ناامیدی است، بدین صورت بیمار احساس می‌کند که هیچ کاری برای بهتر شدن شرایط از دستش برنمی‌آید.
نویسندگان تحقیق انجام‌گرفته در دانشگاه جورجیا در مقاله خود اظهار داشته‌اند: “هرچه شخص مدت بیشتری با چاقی زندگی کرده باشد، تلاش برای کاهش وزن سخت‌تر می‌شود به‌خصوص اگر بارها قبلاً تلاش کرده باشد و شکست خورده باشد.
در مورد رابطه بین چاقی و افسردگی در شخص، این نکته نیز در تحقیقات آمده است که رژیم گرفتن باعث افت خلق‌وخوی شخص می‌شود که از آن به افسردگی رژیم گرفتن یاد می‌شود.
چرا افسردگی و اضافه وزن باهم مرتبط هستند؟
بیایید به تمام احتمالات ارتباط افسردگی و چاقی فکر کنیم. چاقی کودکان اغلب منجر به تمسخر و حذف آنها از فعالیت‌های همسالان می‌شود که می‌تواند موجب بروز مشکلات مربوط به تصویر از بدن ، انزوای اجتماعی و عزت‌نفس شود. اضافه وزن جدی در هر سنی منبع اصلی نارضایتی ، ناراحتی و ناامیدی است. از سوی دیگر، وزن اضافی معمولاً باعث درد مزمن مفصل و اندام می‌شود و باعث می‌شود شخص نتواند از رفت‌وآمد ، زندگی یا ورزش لذت ببرند.
بیماری‌های جدی مانند دیابت ، فشارخون بالا و آپنه خواب می‌توانند زندگی شخص را تهدید یا کوتاه کنند. افراد دارای اضافه وزن اغلب در دریافت خدمات از سوی خطوط هوایی ، فروشگاه‌های بزرگ ، شرکت‌های بیمه و حتی پزشکان مورد تبعیض قرار می‌گیرند.
همه این موارد می‌توانند منجر به ارتباط بیشتر این دو بیماری با یکدیگر شود. در ادامه به چند سؤال مخاطبان در این رابطه پاسخ می‌دهیم.
اگر مبتلا به افسردگی باشم، آیا در معرض خطر چاقی قرار دارم؟
مبتلایان به افسردگی یا اضطراب به دلیل بیماری خود یا مصرف داروهای ممکن است دچار افزایش یا کاهش وزن شوند. افسردگی و اضطراب هر دو می‌توانند با پرخوری، انتخاب‌های نامناسب غذایی و کم‌تحرکی همراه باشند. با گذشت زمان، افزایش وزن ممکن است در نهایت منجر به چاقی شود.
طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، حدود 43 درصد بزرگسالان مبتلا به افسردگی، هم‌زمان چاق نیز هستند. به همین ترتیب، کودکانی که افسرده هستند، نسبت به کودکانی سالم، معمولاً BMI بالاتری دارند.
اگر دچار اضافه وزن و چاقی باشم، آیا من در معرض افسردگی قرار دارم؟
چاقی و افسردگی دست در دست هم دارند و وزن بالا اغلب با مسائل عاطفی مانند غم، اضطراب و افسردگی همراه است. یک مطالعه در سال 2010 نشان می‌دهد که افراد چاق 55 درصد بیشتر از افرادی که وزن نرمال دارند، در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار دارند.
چاقی و هر نوع مشکل وزن، حتی لاغری بیش‌ازحد، می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی جسمی شود، ازجمله:
- درد مفصل
- دیابت
- فشارخون
- بیماری قلبی
و در بین آنها، احتمال افسردگی نیز وجود دارد.
آیا استرس در ابتلای هم‌زمان به چاقی و افسردگی مؤثر است؟
استرس فاکتور کاملاً دخیل در اضافه وزن و افسردگی است. به عنوان مثال استرس و اضطراب مزمن می‌تواند منجر به افسردگی شود. به همین ترتیب، استرس می‌تواند باعث شود شخص به غذا به عنوان مکانیسم کنار آمدن با مشکلات روانی رو بیاورد. که می‌تواند منجر به افزایش وزن و در نهایت چاقی شود.
در طرف مقابل، استرس همچنین می‌تواند منجر به کاهش وزن یا سایر عادات غذایی نامنظم شود. تحقیقات بر روی نوجوانان، وقایع استرس‌زای زندگی -مانند زورگویی و تمسخر به خاطر وزن- را با افسردگی مرتبط دانسته‌اند. این امر خصوصاً در مورد جوانان دارای اضافه وزن یا چاقی صادق است.
کاهش استرس یکی از اولین روش‌های درمانی برای چاقی و افسردگی است. وقتی بتوانید احساسات مربوط به استرس و اضطراب خود را کنترل کنید، می‌توانید به‌راحتی با سایر مواردی که منجر به افسردگی و چاقی می‌شوند، نیز مقابله کنید.
چه چیزی باعث ادامه سیکل اضافه وزن و افسردگی می‌شود؟
مشخص نیست که این حلقه معیوب چگونه و از چه طرف می‌چرخد، اما روشن است که چاقی و افسردگی باهم ارتباط دارند.
سالها بود که محققان در ارتباط بین این دو مردد بودند، اما امروزه به‌خوبی درک شده است که چاقی می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد و بالعکس.
درواقع، بسیاری از پزشکان برای درمان این شرایط با رویکرد چندجانبه به درمان می‌پردازند. علاوه بر درمان بیماری تشخیص داده‌شده، بسیاری از برنامه‌های مراقبت درمان شامل اقدامات پیشگیرانه برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط می‌شود. هدف رفع نیازهای جسمی و عاطفی مرتبط با هر بیماری است.
آیا داروهای افسردگی می‌توانند عامل چاقی باشند؟
بسیاری از داروهای ضدافسردگی، افزایش وزن را به عنوان یک عارضه جانبی رایج ذکر می‌کنند. به همین ترتیب، برخی از روش‌های درمانی برای کنترل وزن می‌توانند منجر به فراز و نشیب‌های عاطفی در فرد شوند که می‌تواند باعث افسردگی یا بدتر شدن آن شود. گرفتن رژیم غذایی سخت می‌تواند فرصت خوبی برای عود افسردگی باشد و شخصی را که قبلاً با اختلال روانی سروکار دارد به چالش بکشد.
بااین‌حال، اگر زیر نظر یک روان‌پزشک خوب و نیز یک متخصص تغذیه باشید، می‌توانید برنامه درمانی خود را به نحوی پیگیری کنید که برایتان مشکل کمتری به همراه داشته باشد.
از کجا بدانم که درمان به من کمک می‌کند یا آسیب می‌رساند؟
تغییرات بنیادی می‌تواند شرایط را پیچیده کند. به همین دلیل مهم است که به دنبال متخصصان روانشناسی و روانپزشکی خوب باشید. تغییرات ناگهانی و چشمگیر می‌تواند مشکلات پیچیده‌ای ایجاد کند. همچنین، در این نوع درمان احتمال شکست بیشتر می‌شود که ریسک تشدید علائم را به همراه دارد.
اگر در پی درمان، علائم یا عوارض جانبی تجربه کردید، به پزشک مراجعه کرده و دوره درمان خود را بررسی کنید. علائم زیر می‌تواند نشان‌دهنده خوب نبودن روند درمان باشد:
- از دست دادن هرگونه علاقه به فعالیت‌هایی که معمولاً از آنها لذت می‌برید
- ناتوانی یا عدم علاقه به ترک خانه یا تخت خود
- تغییر الگوی خواب نامنظم
- احساس خستگی شدید
- افزایش وزن
آیا کاری می‌توان برای کاهش خطر ابتلا به هر یک از این دو بیماری انجام داد؟
استراتژی‌های پیشگیری از چاقی و افسردگی متفاوت است، اما بسیاری از آنها همپوشانی دارند. برای مثال:
فعالیت بدنی: ورزش یک روش عالی برای تقویت اندورفین‌های طبیعی مبارزه با افسردگی، کاهش یا حفظ وزن و در کل رسیدن به احساس بهتر است. برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که ورزش حداقل یک‌بار در هفته می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در علائم افسردگی داشته باشد.
همان‌طور که گفته شد، ورزش در دوره ابتلا به افسردگی به دلیل فقدان انگیزه می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. برداشتن گام‌های کوچک در ابتدا- برای مثال حتی 10 دقیقه ورزش روزانه – ممکن است به شما کمک کند تا به‌طور منظم ورزش کنید.
مشاوره: درمان و مشاوره می‌تواند رویکردی شگفت‌انگیز برای بسیاری از موضوعات از جمله هم‌زمانی چاقی و افسردگی باشد. یک درمانگر یا روان‌پزشک می‌تواند به شما در پردازش عوامل عاطفی مؤثر در ابتلا به هر دو عارضه کمک کند.
پیگیری برنامه درمانی: اگر پزشک تغذیه، روان‌پزشک یا روانشناس هر دو بیماری را در شما تشخیص داده‌اند، احتمالاً برای شما برنامه درمان، دارودرمانی و تغییر در رژیم غذایی تجویز شده است. پایبندی به این دستورالعمل‌ها – و صادق بودن در جلسات درمان- تنها راه برای به حداقل رساندن عوارض جانبی و رها شدن از بند مشکلات است.
درمان افسردگی و چاقی
افرادی که دچار چاقی و افسردگی هم‌زمان هستند، چه باید بکنند؟ تحقیقات نشان می‌دهند که روان‌درمانی، مشاوره و بررسی علل زمینه‌ساز هر دو مشکل می‌تواند برای بیمار مفید باشد. مشاور می‌تواند با حرف زدن و آموزش استراتژی‌های مفید عزت‌نفس، اعتمادبه‌نفس و اراده مراجع را تقویت کند. به‌علاوه، در جلسات مشاوره افسردگی مشخص خواهد شد که آیا چاقی به افسردگی منجر شده است یا افسردگی به چاقی. و این کمک می‌کند که طرح درمان و تمرکز آن بهتر انجام شود.
درصورتی‌که بیمار به داروهای روانپزشکی نیاز داشته باشد، یا لازم باشد که از رژیم غذایی تبعیت کند، روان‌پزشک و متخصص تغذیه هر دو باید دقت داشته باشند که دارو باعث افزایش وزن و رژیم غذایی باعث افت خلق‌وخو نشود. دوره درمان ممکن است با انجام تمرینات ورزشی و تکنیک‌های کاهش استرس تکمیل شود.
درصورتی‌که در این زمینه به کمک نیاز دارید، مشاوران، روانپزشکان و روانشناسان تیم سیمیاروم می‌توانند به شما خدمات آنلاین ارائه دهند.
درصورتی‌که به یک روان‌پزشک نیاز دارید، پیشنهاد ما دکتر مژگان امینی، روان‌پزشک و فلوشیپ روان‌درمانی، از دانشگاه علوم پزشکی تهران است که در می‌تواند در زمینه درمان افسردگی به شما کمک کند.
امیدواریم که به بسیاری از سوالات و ابهامات شما در مورد چاقی و افسردگی پاسخ داده باشیم. چنانچه سوال یا ابهامی برای شما باقی مانده است، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
