فهرست مطالب
خانه » طرحوارها »
قبل از هرچیز باید بگوییم این مطلب حاوی اسپویل است. اگر سریال بازی مرکب را تماشا کرده باشید، یکی از بازیکنان دختری است با شماره 212 که رفتارهای خاصی دارد. او مدام به دنبال تأیید افراد دیگر است. حتی برای گرفتن این توجه و تأیید به دیگران خدمت میکند. از نظر روانشناسی رفتارهای این فرد نشانههایی از طرحواره پذیرش جویی دارد. طرحواره پذیرش جویی و جلب توجه یکی از سری تلههای زندگی یا طرحوارههاست که جفری یانگ آنها را معرفی کرده است.طرحواره چیست؟ برای شناخت تلهها و طرحوارهها مقاله را بخوانید.
علائم و نشانههای طرحواره پذیرش جویی
• افراد گرفتار در تله پذیرش جویی و جلب توجه همواره به دنبال گرفتن تأیید دیگران و جلب توجه اطرافیانشان هستند.
• هر چقدر میزان توجهات و تمجیدهای اطرافیان بیشتر باشد، احساس رضایت و خشنودی بیشتری نسبت به زندگی و خود دارند.
• هر عملی را که مورد پذیرش دیگران است، انجام میدهند.
• چشم و هم چشمی و رقابت در این افراد به شدت دیده میشود.
• اطرافیان از حضور در کنار این افراد احساس خوب و خوشایندی ندارند.
• ممکن است علاوه بر جلب توجه، مغرور هم به نظر برسند و موفقیتهایشان را دائم به رخ دیگران بکشند.
• در گفتگوهای خود، دیگران را به طور مخفیانه و زیرکانه، دست میاندازند تا بدین وسیله خودشان را بهتر و بالاتر از دیگران نشان دهند.
• آنها نمیدانند که از زندگی چه میخواهند و نمیدانند چه استعداد طبیعی دارند.
• اغلب باور های شرطی دارند مانند: اگر مردم از من تعریف کنند، پس من را قبول دارند؛ اگر من را قبول دارند، پس من با ارزشم.
• آنها باور دارند که برای داشتن احساس خوب درباره خود باید توجه دیگران را به خود جلب کرد و به همین دلیل احساس ارزشمندی در این بیماران به شدت متزلزل و وابسته به پذیرش دیگران است.
• گاهی نقش افراد متملق و چاپلوس را بازی میکنند تا توجه دیگران را به خود جلب کنند.
شما میتوانید برای تشخیص بهتر از طرحواره خود، در تست طرحواره های ناسازگار یانگ (YEMSQ) سیمیاروم شرکت کنید
ریشهها و دلایل بروز طرحواره پذیرش جویی
کودکان هیچ تصویری از خوب یا بد ندارند و تمام کارهای پدر و مادر و اطرافیان خود را درست میدانند و از آنها الگوبرداری میکنند. بنابراین باید مواظب باشیم تا با رفتارهای نادرست و اشتباه خود، زمینه ساز شکل گیری تلهها در کودکان نشویم.
• والدین متملق و چاپلوس: این والدین که از طریق تملق به دنبال جلب توجه دیگرانند، الگوی نامناسبی برای کودک هستند. با رفتارهای خود به کودک یاد میدهند که برای جلب توجه دیگران دست به هرکاری بزند. کودک نیز رفتارهای پدر و مادر را درست می پندارد و راه آنها را در پیش میگیرد.
• والدینی که به دنبال چشم و هم چشمی و فخر فروشی هستند: آنها میتوانند زمینه ساز شکلگیری این تله در کودک شوند.
• والدین بامحبت و جلب توجه کننده که به ظاهر کارها بسیار اهمیت میدهند: کودکانی که در این خانوادهها تربیت شدهاند، احساس میکنند که به آنها محبت شده؛ اما نتوانستهاند هویت باثبات و مستقلی برای خود به وجود آورند. احساسی که آنها نسبت به خودشان دارند، وابسته به پاسخها و واکنشهای دیگران است.
طرحواره پذیرش جویی و دیگر اختلالات
طرحواره پذیرش جویی دو بعد دارد:
- فرد به دنبال پذیرش و تأیید است و تمایل دارد همه او را دوست داشته باشند با اختلال شخصیت نمایشی همپوشانی زیادی دارد.
- فرد به دنبال تحسین و تعریف و تمجید دیگران است که ارتباط زیادی با خودشیفتگی دارد. افراد خودشیفته به منزلت اجتماعی، ظاهر و یا پول اهمیت زیادی میدهند و به این وسیله میخواهند توجه دیگران را جلب کنند.
درمان طرحواره پذیرش جویی یا جلب توجه:
بارها و بارها گفته شده که درمان تلهها باید زیرنظر درمانگر انجام گیرد و راهکارهایی که ارائه میشود، کلی است که میتواند در کنار درمان اصلی، به کار رود.
درمان طرحواره ها در ابتدای راه میتواند سخت و دردناک باشد؛ اما درمانگر میتواند با مهارت و تخصص خود کمک کند تا راحتتر مراحل درمان طی شوند.
هدف اصلی درمان این است که بیمار خویشتن واقعی اش را بیان کند و به دنبال جلب توجه دیگران نباشد؛ این طبیعت انسان است که به دنبال جلب توجه و پذیرش از سوی دیگران باشد؛ اما نه به صورت افراطی.
سپس فهرستی از مزایا و معایب این تله تهیه میگردد؛ این که اگر طبق خویشتن واقعی خود عمل کنیم، چه مزایا و معایبی برای ما در پی خواهد داشت و یا اگر برای جلب توجه دیگران زندگی کنیم، چه اتفاقاتی خواهد افتاد.
در طول درمان یاد میگیریم که توانایی تحمل عدم پذیرش و جلب توجه را داشته باشیم و به جای آن رضایتهای بهتر و پایدارتری را جایگزین کنیم؛ رضایتهای درونی که لحظهای و وابسته به دیگران نباشند.
میتوانیم از آزمایشهای رفتاری برای جستجوی استعدادهای طبیعیمان استفاده کنیم. تحمل عدم تأیید، یک هدف رفتاری مهم است.
کتاب درباره طرحواره پذیرش جویی
آلیس میلر “(۱۹۷۵) در کتاب زندانیان دوران کودکی درباره مسأله جلب توجه، مطالب ارزشمندی نوشته است. بسیاری از مواردی که او در کتابش ذکر کرده، نمونهٔ افراد خودشیفته ای هستند که در دوران کودکی یاد گرفتهاند برای جلب توجه دیگران تلاش کنند، چون والدینشان آنها را به این کار ترغیب و تشویق میکردند. با جلب توجه کودکان از دیگران، والدینشان رضایت جانشینی کسب میکردند؛ اما این کار باعث میشده کودکان هرچه بیشتر از خویشتن واقعیشان، از نیازهای هیجانی اصلی و طبیعی شان فاصله گیرند.
موضوع کتاب آلیس میلر، هم طرحواره جلب توجه است و هم طرحواره محرومیت هیجانی. طرح واره جلب توجه، اغلب با طرحواره محرومیت هیجانی ارتباط پیدا میکند. با این حال، برخی از والدین هم بامحبتاند، هم جلب توجه کننده.