فهرست مطالب
خانه » مهارت های زندگی »
خودتنظیمی یا کنترل نفس به توانایی در کنترل رفتار، احساس و افکار برای پیشگیری از رفتار نامطلوب، افزایش رفتارهای مطلوب و دستیابی به اهداف گفته می شود.
به طور خاص، خود تنظیمی عاطفی به توانایی کنترل احساسات و تکانه ها گفته می شود. به عبارت دیگر، پس از عمل کردن باید فکر کنید.
رشد خودتنظیمی در فرد
توانایی شما در خودتنظیمی به عنوان یک بزرگسال ریشه در کودکیتان دارد. یادگیری این مهارت برای کودک از نظر بلوغ عاطفی و ارتباطات اجتماعی در آینده اهمیت دارد.
بلوغ عاطفی به فرد کمک می کند که در مواجهه با تهدیدات عاطفی، اجتماعی و شناختی در محیط با صبوری و تفکر بیشتری برخورد کنند.
خود تنظیمی چه اهمیتی دارد؟
خود تنظیمی شامل ایجاد یک وقفه بین احساس و عمل است تا فرد تفکر بیشتری روی آن داشته باشد و برنامه ریزی بهتری بکند.
درک مشکلاتی که فقدان خود تنظیمی در زندگی به وجود می آورد ساده است. کودکی که از روی خشم دیگران را کتک می زند، در بین همسالانش محبوب نیست و در مدرسه دچار انزوا خواهد شد.
بزرگسالی که فاقد این مهارت است، دارای اعتماد به نفس و عزت نفس پایینی است و دچار مشکل استرس و ناامیدی است.
گاهی فقدان این مهارت خود را به شکل خشم یا اضطراب نشان می دهد و در موارد شدیدتر به صورت اختلال روانی بروز می یابد.
خودتنظیمی از این جهت نیز مهم است که باعث می شود شما بر اساس ارزشها و معیارهای اجتماعی رفتار کنید و خود را به شکل درست ابراز کنید.
اگر به موفقیت تحصیلی اهمیت می دهید، این مهارت باعث می شود به جای وقت تلف کردن، تست بزنید.
اگر به کمک کردن به دیگران اهمیت می دهید، این مهارت باعث می شود در کار به همکارتان کمک کنید.
مزایای توسعه مهارت خودتنظیمی
مزایای بی شماری برای این مهارت ذکر می شود که عبارتند از:
- دیدن نقاط قوت و خوبی در دیگران
- دیدن فرصت های جدید در چالش ها
- حفظ ارتباط با دیگران
- تلاش کردن در سختی ها
- انعطاف پذیری بیشتر و سازگاری با موقعیت ها
- کنترل شرایط در صورت لزوم
- آرام کردن خود در زمان ناراحتی و خشم
راهکارهای بهبود خودتنظیمی در کودکان چیست؟
شاید با خودتان فکر می کنید چقدر دستیابی به این مهارت چیز خوبی است، اما هنوز نمی دانید چطور باید این کار را انجام دهید.
در کودکان، والدین می توانند این مهارت را از طریق روتین های روزمره، مانند تعیین زمان مشخص برای غذا خوردن و قوانین خاص در خانه، توسعه دهند.
تعیین قانون در خانه به کودک کمک می کند که بداند در هر شرایطی چه انتظاری از او می رود. بنابراین، کودک احساس شفافیت و راحتی بیشتری خواهد داشت.
زمانی که کودک از خود رفتاری را نشان می دهد که نشانی از خود تنظیمی ندارد، خواسته او را نادیده بگیرید. برای مثال، اگر کودک صحبت های شما با همسرتان را قطع کرد، از او بخواهید صبر کند.
به عنوان یک بزرگسال، چطور به مهارت خودکنترلی دست یابیم؟
به عنوان یک بزرگسال، اولین گام در تمرین خود تنظیمی این است که بدانید هر کسی در نحوه بروز واکنش به یک موقعیت دارای حق انتخاب است.
در هر موقعیتی شما دارای سه گزینه هستید: مواجهه، پرهیز و حمله.
شاید فکر می کنید رفتارتان خارج از کنترلتان است، اما این طور نیست. ممکن است احساساتتان شما را به سمت یک مسیر سوق دهد، اما شما چیزی بیشتر از احساس هستید.
دومین کاری که باید انجام دهید آگاهی از احساستان است.
احساساتتان را بشناسید:
تمایل دارید از موقعیت های سخت فرار کنید؟
زود خشمگین می شوید؟
سرنخ هایی که بدنتان به شما می دهد را بررسی کنید تا به احساس واقعیتان پی ببرید. برای مثال، افزایش ضربان قلب نشانه ای از ورود به فاز خشم یا ترس است.
به جای توجه به این احساس و واکنش نشان دادن بر اساس آن، به ارزش هایتان فکر کنید. آیا شایسته شماست که در این موقعیت خشمگین شوید و فریاد بکشید؟
با تمرین و تلاش به این مهارت دست پیدا می کنید که در جای مناسب رفتار مناسب نشان دهید.
احساسات ما اهمیت بالایی دارند و باید به آنها توجه شود. اما باید مواظب باشیم که احساسات ما را کنترل نکنند و این ما باشیم که با خودکنترلی مهار احساسات مخصوصا از نوع منفی آن را در دست داشته باشیم.
برای مدتی رفتارتان را زیر نظر بگیرید. در چه مواردی دچار بی اختیاری رفتار می شوید؟ چه مراحلی را طی می کنید تا کنترل رفتارتان را از دست می دهید؟ این رفتارها را فهرست کنید و مواردی که باید تغییر دهید را اولویت بندی کنید. محرک های بروز این رفتار را مشخص کنید تا در مواقع لزوم آنها را شناسایی کنید.
خشمتان را کنترل کنید:
خشم و عصبانیت یکی از احساسات طبیعی و مفید ماست. اگر به دلایل مختلف گاهی کنترل خشمتان را از دست می دهید این موارد را تمرین کنید:
- بین عصبانی شدن و حرکت بعدی وقفه بیندازید:
این روش همیشه کارآمد است. چند نفس عمیق بکشید، آب بنوشید، قدم بزنید یا یک موسیقی آرام گوش کنید و بعد تصمیم بگیرید.
- در آرامش مسئله را حل کنید:
منظور ما از کنترل احساسات، سرکوب کردن آنها نیست. سرکوب کردن احساسات منفی باعث ایجاد خشم منفعلی می شود که در آینده مانند کوه آتش فشان فوران خواهد کرد.بلکه با تمرین مهارت خودتنظیمی به این مرحله برسید که هر مشکلی را در جای خود بررسی کنید و در موقع مناسب آن را حل کنید.
- بررسی همه جوانب:
صبور باشید و به آنچه باعث خشم شما شده از زاویه های مختلف فکر کنید. شاید قسمتی از آن به خود شما برمی گردد یا قضیه آن طور که به نظر می رسد نباشد.
- ورزش کردن به شما کمک می کند:
یک برنامه مرتب ورزشی داشته باشید. فعالیتی را انتخاب کنید که به آن علاقه دارید. ورزش کردن باعث دور شدن تنش و خشم از شما می شود.
- از نشخوار فکری دوری کنید:
غلبه افکار منفی در شما باعث از دست رفتن کنترل هیجانی می شود. سعی کنید به جای افکار منفی، افکار مثبت را در ذهنتان بپرورانید. برای این کار، هر فکری که ناراحتتان می کند یا موجب ناامیدی می شود را روی کاغذ بیاورید و سپس آن را پاره کنید.
حواستان را به کار دیگری پرت کنید و خیلی زود فضای فکری خود را تغییر دهید.
برای خودتان سرگرمی و شادی ایجاد کنید. نگذارید وقت آزادتان زیاد شود این خود موجب افسردگی است.
شما چقدر بر مهارت خود نظیمی تسلط دارید؟
فقدان این مهارت چه تاثیری در زندگی و روابط شخصی شما داشته است؟
شما در مورد ابعاد خودتنظیمی انواع خودتنظیمی و یادگیری خودتنظیمی چه اطلاعات و تجربه ای دارید؟
دانش خود را با ما در میان بگذارید یا برای اطلاعات بیشتر به این لینک مراجعه کنید.
[block id=”maharat”]
