فهرست مطالب
خانه » اختلالات روانی »
همه کودکان گهگاه عصبانیتهای عجیب و غریب از خود بروز میدهند، اما اگر فرزندتان عصبانیتهای شدیدی را از خود نشان میدهد که کنترل آن دشوار است، بسیار مکرر و ظاهراً نامتناسب با شرایط موجود است، بهتر است فرزندتان از نظر وجود اختلال بی نظمی خلق اخلالگر بررسی شود.
این اختلال یک تشخیص نسبتاً جدید است که برای اولین بار در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) در سال 2013 عنوان شد. در این نسخه، این اختلال به عنوان نوعی اختلال افسردگی طبقهبندی شده است؛ چراکه این کودکان در تنظیم خلق و خوی و عواطف خود به شکل متناسب با سنشان، مشکل دارند. در نتیجه، کودکان مبتلا به آن در پاسخ به ناامیدی، چه به صورت کلامی یا رفتاری، طغیانهای مکرر خلق و خوی را از خود نشان میدهند. در بین طغیانهای خشم، این کودکان تحریک پذیری مزمن و مداوم را تجربه میکنند.
اختلال بی نظمی خلق اخلالگر به دلیل نگرانی روانپزشکان از درصد بالای دریافت تشخیص اختلال دوقطبی در کودکان به این فهرست اختلالات افزوده شد و بر اساس مفهوم اختلال شدید خلقی به عنوان وضعیتی متمایز از رفتار شیدایی اپیزودیک و افسردگی رایج در اختلال دوقطبی است. به عبارت دیگر، بسیاری از کودکانی که در ابتدا تشخیص دوقطبی کودکان را دریافت کرده بودند، فاقد علامت شیدایی اپیزودیک (یا خلق و خوی بالا) مرتبط با این بیماری بودند.
علائم اختلال بی نظمی خلق اخلالگر
این اختلال (Disruptive mood dysregulation disorder) به طور قابل توجهی خلق و خوی کودک را مختل میکند و باعث عصبانیت و تحریک پذیری میشود. این تحریک پذیری شدید دو علامت تشخیصی برجسته دارد: فوران ناگهانی خشم مکرر و خلق مزمن بدخلق که کم و بیش دائماً بین این طغیانها دیده میشود. برای دریافت این تشخیص، علائم زیر باید در کودک دیده شود:
– کج خلقی مکرر شدید
رفتارهای کلامی (فریاد زدن یا جیغ زدن) یا رفتاری (پرخاشگری فیزیکی)
– کج خلقی نامتناسب با سن کودک
در این اختلال، کج خلقیها از نظر فراوانی و شدت با سطح رشد کودک تناسب ندارد. به عنوان مثال، در حالی که خوابیدن روی زمین، لگد زدن و جیغ کشیدن گاه به گاه برای کودکان نوپا عادی باشد، انتظار نداریم این رفتار را از یک کودک 11 ساله ببینیم.
– دفعات زیاد بروز خشم
به طور متوسط حداقل سه بار طغیان خشم را در طول روز از کودک میبینیم.
– خلق و خوی دائماً تحریک پذیر یا عصبانی بین طغیانهای خشم
این علامت باید به تایید والدین، اعضای خانواده، معلمان یا همسالان برسد و آنها شاهد این خلق و خوی تحریک پذیر باشند.
علاوه بر علائم فوق، تایید تشخیص نیاز به موارد زیر دارد:
• حداقل یک سال از بروز علائم در کودک گذشته باشد، به طوری که در این مدت نیز وقفهای 3 ماهه یا بیشتر بین بروز علائم نباشد.
• فوران خلق و خوی حداقل در دو یا سه موقعیت (محل و افراد) مختلف رخ میدهد.
• سن کودک بین 6 تا 18 سال باشد.
• ظهور علائم قبل از 10 سالگی شروع شده باشد.
اختلال بی نظمی خلق اخلالگر تنها در صورتی در کودک تایید میشود که نشانهها نتیجه بیماری دیگری مانند اختلال طیف اوتیسم، اختلال استرس پس از سانحه، اضطراب جدایی و غیره نباشد.
کدام کودکان از نظر ابتلا به اختلال بی نظمی خلق اخلالگر بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند؟
از آنجایی که این اختلال یک اختلال نسبتاً جدید است، همچنان تحقیقات زیادی در رابطه با عوامل مرتبط با آن در جریان است. دلایل دقیق آن مشخص نیست، اما عوامل متعددی در آن دخیل شناخته شدهاند، شامل ژنتیک، خلق و خو، شرایط روانی همزمان و تجربیات دوران کودکی. احتمال همراهی آن با سایر بیماریهای روانپزشکی، معمولاً اختلالات افسردگی و اختلال نافرمانی مقابلهای، زیاد است.
محققان دریافتهاند که کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است از سنین پایین مستعد رفتارهای دشوار، بدخلقی و اضطراب باشند. همچنین ممکن است از سنین پایین برای مقابله با ناامیدیها و سازگاری با تغییرات، بدون بروز خشم، دچار مشکل بوده باشند. این طور تصور میشود که این اختلال پسران را بیشتر از دختران تحت تاثیر قرار میدهد و بیشتر در کودکانی دیده میشود که یکی از اعضای خانواده آنها دارای بیماری روانپزشکی است.
در نهایت، کودکانی که تجربههای زیر را داشتهاند، بیشتر احتمال دارد دچار این اختلال شوند:
• درگیری خانوادگی
• مشکل در محیطهای اجتماعی
• تعلیق یا اخراج از مدارس
• زندگی در محیطی پر از تنشهای اقتصادی
وجه تمایز اختلال بی نظمی خلق اخلالگر با اختلال دوقطبی
تا پیش از افزوده شدن بی نظمی خلق اخلالگر، کودکانی که دارای طغیانهای خشم و رفتارهای پرخاشگرانه بودند، تشخیص اختلال دوقطبی دریافت میکردند. این در حالی بود که ویژگی کلیدی اختلالات دوقطبی، یعنی وجود دورههای مانیک یا هیپومانیک، در این کودکان دیده نمیشد. دوره شیدایی به عنوان یک دوره خلق و خوی بالا، شاد یا تحریک پذیر تعریف میشود. میزان فعالیت جسمی یا انرژی هدفمند بیمار در این دوره افزایش مییابد. اپیزودهای هیپومانیک نسخههای کمتر شدید اپیزودهای شیدایی هستند.
هر دو اختلال ممکن است منجر به تحریک پذیری شوند. کودکان مبتلا به DMDD به طور مداوم تحریک پذیر و عصبانی هستند. اگر خلق و خوی عصبانیت مداوم باشد، اختلال DMDD محتملتر است.
اگر خلق و خوی کودک غیرعادی و در نوسان باشد، روانپزشک ممکن است تشخیص اختلال دوقطبی را در نظر بگیرد. بنابراین، ویژگی کلیدی DMDD تحریک پذیری است، در حالی که اختلال دوقطبی با فازهای شیدایی موارد زیر را نیز در بر میگیرد:
• سرخوشی یا احساس مثبت شدید
• هیجان شدید
• بیخوابی
• رفتار هدفمند و تکانشی
تمایز DMDD و دوقطبی همیشه ساده نیست و باید توسط یک متخصص انجام شود. اگر به هر یک از این دو اختلال مشکوک هستید با روانپزشک کودک خود صحبت کنید.
وجه تمایز اختلال بی نظمی خلق اخلالگر (DMDD) با اختلال نافرمانی مقابله ای (ODD) و نقص توجه-بیش فعالی (ADHD)
این سه اختلال شباهت زیادی دارد، به نحوی که گاهی اوقات تشخیص این سه از یکدیگر دشوار است. حدود 90 درصد از کودکان مبتلا به DMDD معیارهای ADHD را نیز را دارند و حدود 80 درصد آنها دارای معیارهای ODD هستند. هر سه آنها باعث رفتارهای تحریکپذیر و طغیانهای خلقی میشوند. اما تفاوت در سرعت و شدت آنهاست. این رفتارها در کودکان مبتلا به ODD و ADHD کمتر و ملایم تر است. DMDD همان علائم تحریک پذیری در ODD است که با شدت بیشتری گسترش یافتهاند. در واقع، میتوان گفت تقریباً همه کسانی که DMDD دارند ODD نیز خواهند داشت.
با کودک مبتلا به اختلال بی نظمی خلق اخلالگر چطور باید رفتار کرد؟
زندگی با این دسته کودکان و نوجوانان برای والدین و سایر مراقبان میتواند استرسزا و طاقتفرسا باشد. برای رفتار با آنان بهتر است موارد زیر را در نظر بگیرید:
• تا جایی که میتوانید در مورد این اختلال بیاموزید. با روانپزشک یا روانشناس کودک یا متخصص سلامت روان فرزندتان صحبت کنید. درباره خطرات، مزایا و گزینههای درمانی سؤال بپرسید. در مورد این اختلال میتوانید با مشاوران و رانشناسان سیمیاروم مشورت کنید.
• کودکان معمولی ممکن است به تنبیه پاسخ دهند و رفتار خود را تغییر دهند، اما کودکان مبتلا به این اختلال به لجبازی و مخالفت بیشتر رومی آورند. تنبیه باعث تشدید رفتارهای بد در آنان میشود، و معمولا پاداش دادن به رفتار مثبت بهتر اثر میکند.
• با معلم، مشاور یا روانشناس مدرسه فرزندتان صحبت کنید. اطلاع داشتن از این وضعیت برای آنان ضروری است. همچنین، معلم و مشاور مدرسه میتواند استراتژی ها، برنامهها و امکاناتی را برای کودک در نظر بگیرد که میتواند به رشد او در مدرسه کمک کند.
• سلامت شما در اولویت است. راه هایی برای مدیریت استرس خود بیابید و در مورد روشهای کسب آرامش با مشاور صحبت کنید تا از اثرات منفی این شرایط بر سلامتی خودتان جلوگیری کنید.
• به طور منظم و موثر با متخصص سلامت روان فرزندتان ملاقات کنید. تداوم درمان و پیگیری توصیههای روانشناس و روانپزشک برای کنترل شرایط ضروری است.
درمان اختلال بی نظمی خلق اخلالگر
برای کمک به شرایط کودک از ترکیبی از روان درمانی و مداخلات رفتاری، دارو درمان یا ترکیبی از هر دو استفاده میشود. ابتدا بهتر است درمانهای غیر دارویی استفاده شود. درمان خاصی برای این اختلال به طور منحصر به فرد تدوین نشده است و ترکیبی از رویکردها برای حل مشکلات رفتاری کودک استفاده میشوند.
- روان درمانی و مداخلات رفتاری
در طول رواندرمانی، والدین و کودک هر هفته با درمانگر ملاقات میکنند تا روی ایجاد راههای بهتر ارتباط با یکدیگر کار کنند. برای کودکان بزرگتر، درمان فردی، مانند رفتار درمانی شناختی، برای آموزش فکر کردن و پاسخ دادن در موقعیتهای ناراحت کننده موثر است. علاوه بر این، رویکردهایی وجود دارد که بر توانمندسازی والدین برای استفاده از مؤثرترین راهبردهای فرزندپروری تمرکز دارد.
- دارودرمانی
از انواع داروها برای درمان مشکلات عاطفی و رفتاری کودکان استفاده میشود. تجویز دارو توسط روانپزشک انجام میشود داروهای رایج مورد استفاده شامل داروهای ضد افسردگی، محرکها و داروهای ضد روان پریشی آتیپیکال هستند.
فرقی ندارد کدام روش درمانی برای کودک استفاده شود. مهمترین مسئله در درمان تمام مشکلات عاطفی و رفتاری کودکان این است که والدین و سایر مراقبان نیز در درمان در نظر گرفته شوند. از آنجایی که DMDD بر نحوه تعامل کودکان با اعضای خانواده، همسالان و سایر بزرگسالان تأثیر میگذارد، توجه به این عوامل در درمان بسیار مهم است.
مشاوره اختلالات روانی در سیمیاروم
در صورت عدم درمان، اختلال بی نظمی خلق اخلالگر میتواند به اختلالات اضطرابی یا افسردگی غیر دوقطبی در اواخر نوجوانی و بزرگسالی تبدیل شود. همانطور که در مورد سایر اختلالات مربوط به دوران کودکی صادق است، بهترین نتایج زمانی به دست میآید که ارزیابی و مداخله در اسرع وقت انجام شود. اگر نگران ابتلای فرزندتان به این اختلال هستید، با مشاوران و روانشناسان سیمیاروم تماس بگیرید. ما در اسرع وقت شرایط شما را بررسی میکنیم.
منبع:
مترجم: سعیده بریانیان