دکتر روانشناس خوب چه ویژگی‌هایی دارد و چطور به مراجع کمک می کند؟

---

خانه » عمومی » دکتر روانشناس خوب چه ویژگی‌هایی دارد و چطور به مراجع کمک می کند؟

---

دکتر روانشناس خوب دارای ویژگی‌های خاصی است که اثربخشی درمان را بیشتر می‌کند. این ویژگی‌ها می‌تواند ذاتی و اکتسابی باشند. به‌طور خلاصه یک روانشناس خوب باید دارای ویژگی‌های فردی یک دوست و مربی باشد. چنین فردی مهربان، گرم، مشوق و داناست. یک روانشناس خوب باید ویژگی‌های دیگری نیز داشته باشد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

ویژگی‌های یک دکتر روانشناس خوب

 

شوق برای یادگیری

تعهد به یادگیری در تمام طول دوره عمر از چنین فردی یک متخصص آگاه و دانا می‌سازد. هر روز روش‌ها، ایده‌ها و نگرش‌های درمانی جدیدی معرفی می‌شوند که یک روانشناس خوب باید از آنها آگاه باشد. این متخصص باید در سمینارهای مختلف شرکت کند، مقالات تحقیقاتی به‌روز را مطالعه کند و در مورد پرونده مراجعان خود با همکارانش مشورت کند. شوق به کمک به مراجع باید محرک او در یادگیری باشد، چراکه دانش ناگاهی می‌تواند شرایط مراجع را پیچیده‌تر کند.

همچنین، یک روانشناس خود شما را با کتاب‌ها، منابع و فیلم‌های مفید در زمینه سلامت روان آشنا می‌کند. مطالعه و تماشای منابع مرتبط می‌توانند به شما در خودشناسی، خودآگاهی و یافتن راهکارهای حل مشکل کمک کنند.

همدلی

یک دکتر روانشناس و مشاور خوب باید از خود حس همدلی و درک نشان دهد. آنها باید به کوچک‌ترین لحن صدا و زبان بدن خود و مراجع دقت کنند. مهارت‌هایی مانند شنیدن فعال و بازتاب باعث می‌شود که مراجع در به اشتراک گذاشتن افکارش تشویق شود. یک روانشناس خوب واکنش‌های خود را در هنگام کار کنترل می‌کند و تلاش می‌کند صرفاً شنونده و راهنمای خوبی باشد.

حل مساله با بررسی دقیق

یک دکتر روانشناس خوب در برابر وسوسه دادن راهکار سریع خودداری می‌کند. در عوض، با صبوری منتظر می‌شود تا مراجع حرف‌هایش را بزند، مشکل را شناسایی کند و مراجع دلیل خود را برای نارضایتی از شرایط زندگی‌اش ابراز کند. در یک مشاوره خوب ابتدا حرف‌های مراجع شنیده می‌شود. مشکل شناسایی می‌شود. اهداف مشاوره یا درمان تعیین می‌شود. طرح درمان ریخته می‌شود و در گام‌های بعد توصیه‌ها و راهکارها ارائه می‌شوند.

مرزهای دقیق و مشخص

روانشناسان متعهد به مرزهای اخلاقی دقیقی هستند که هرگز نباید از آنها عبور کنند. آنها باید حریم شخصی خود را با بیمار رعایت کنند. در مورد زمان‌هایی که روانشناس در دسترس نیست به بیمار دستورالعمل داده می‌شود تا او بداند باید در مواقع بحران چطور برخورد کند.

جلسات درمان و مشاوره شامل تماس‌های جسمی و لمس نمی‌شود. یک روانشناس خوب هرگز نباید وارد رابطه عاطفی با مراجع خود شود. او دوست شما نیست و خارج از جلسات درمان و مشاوره با شما ارتباطی برقرار نمی‌کند.

تخصص مرتبط

شما با مراجعه به متخصص اشتباه نمی‌توانید انتظار نتیجه مطلوب داشته باشید. بنابراین، گام اول در رسیدن به نتیجه از جلسات درمان و مشاوره انتخاب فردی است که در زمینه مدنظر شما دارای مهارت، تجربه و تخصص باشد. بنابراین، مراجعه به مشاور متخصص در امور خانواده برای درمان فردی که دچار اختلال دوقطبی است و به دارودرمانی نیاز دارد مفید نخواهد بود.

علاوه بر انتخاب تخصص اشتباه از سوی مراجع، باید مراقب افراد سودجویی نیز باشید که خود را به عنوان روانشناس و مشاور معرفی می‌کنند. قبل از مراجعه، در مورد مدرک تحصیلی و تخصص فرد موردنظر خود اطلاعات کافی را کسب کنید.

روانشناسان در رشته‌های روانشناسی بالینی، روانشناسی کودکان استثنایی، روانشناسی بالینی کودک یا روانشناسی شخصیت و مشاوران در زمینه مشاوره تحصیلی، شغلی، خانوادگی و مسائلی از این دست می‌توانند فعالیت کنند. برای تجویز دارو جهت اختلالات روانی تنها روانپزشکان مجاز به تجویز هستند.

پرهیز از قضاوت، سرزنش و تصمیم‌گیری به جای مراجع

یک دکتر روانشناس خوب هرگز مراجع را به خاطر تصمیمات اشتباهش سرزنش نمی‌کند. او را به خاطر انتخاب‌هایش قضاوت نمی‌کند و به خاطر حرف‌هایی که می‌زند به او حس بد بودن نمی‌دهد، تحقیر و تمسخر نمی‌کند و مانند والدین امرونهی نمی‌کند.

همچنین، مشاور و روانشناس نباید مستقیماً و به‌خصوص در همان جلسات اول به شما راهکاری قاطع و چکشی ارائه دهد. برای مثال، زمانی که برای ادامه زندگی مشترک دچار تردید هستید، او نباید به‌صورت قاطع به شما تجویز کند که طلاق بگیرید یا در این زندگی بمانید.

مشاور و روانشناس آیینه‌ای هستند که به شما کمک می‌کنند خود واقعی‌تان را ببینید. با افشای افکار درونی و مرور آنها متوجه می‌شوید که کجای زندگی هستید و وضعیت برای شما شفاف‌تر می‌شود. مشاور یا روانشناس تنها نقش راهنما را دارد. او گزینه‌های مختلف را پیش روی شما قرار می‌دهد و آینده و نتیجه هر تصمیم را برای شما ترسیم می‌کند. اما این شما هستید که باید تصمیم‌گیری کنید و مسئول زندگی خود هستید.

صبوری

دکتر روانشناس خوب می‌داند که تغییر عادت‌ها و رفتارهای نادرست زمان‌بر است. به جای اینکه به مراجع بگوید تغییر کن و چطور تغییر کن، او را صبورانه در پروسه خودیابی همراهی می‌کند. برای تغییر مراجعانی که تمایلی به تغییر ندارند، خشمگین هستند و مقاومت می‌کنند، صبوری می‌کند و به آنها زمان بیشتری می‌دهد.

توجه به تفاوت‌های فرهنگی

خودآگاهی و تعهد به تفاوت‌های فرهنگی وجه تمایز یک دکتر روانشناس خوب است. روانشناس می‌داند که تمام افراد نباید بر اساس یک ارزش اجتماعی، فرهنگی و دینی زندگی کنند. او تعصب‌های شخصی هر فرد را می‌شناسد و بر اساس آنها به مراجع کمک می‌کند که در مسیر پیشرفت حرکت کند.

شنونده خوب

مهم‌ترین ویژگی‌های یک دکتر روانشناس خوب این است که بتواند نه تنها به حرف‌هایی که از زبان مراجع زده می‌شود توجه کند، بلکه به زبان بدن او نیز دقت داشته باشد. بسیاری از اطلاعات مهم در طول مصاحبه بالینی و جلسات مشاوره از طریق زبان بدن، حرکات دست و صورت مراجع ادراک می‌شود.

شنونده فعال بودن بدین معنی است که مشاور یا روانشناس علاوه بر شنیدن، باید بازخورد مناسبی نیز به مراجع خود بدهد و او را به حرف زدن ترغیب کند. مشاور باید در طول جلسه به چشم‌های مراجع نگاه کند، تمام عوامل حواس‌پرتی از جمله تلفن همراه را از خود دور کند، و بازخوردهای درستی به مراجع بدهد.

توانایی ارائه طرح درمان

یک روانشناس خوب در جلسه اول ارزیابی درست و دقیقی از مراجع و مشکل او به عمل می‌آورد. این می‌تواند از طریق مصاحبه بالینی، تست‌های روانشناسی، صحبت با اطرافیان، بررسی نشانه‌های رفتاری و کلامی و سایر ابزارهای تشخیصی انجام گیرد.

پس از ارزیابی، روانشناس باید طرح درمان را مشخص کند و آن را با شما در میان بگذارد. این به معنی آن است که شما باید بدانید به چند جلسه مشاوره و درمان نیاز دارید و از چه روش‌هایی (دارویی، غیر دارویی و تکنیک‌های روان‌درمانی) برای شما استفاده می‌شود. همچنین باید به تمام سؤالات شما در مورد درمان و چرایی انتخاب این روش درمانی پاسخ دهد و هیچ‌گونه ابهامی در مورد اثربخشی درمان و طول آن برای شما باقی نماند.

انتقال حس اعتماد به درمان

درمان‌جو/مراجع بارها در طول پروسه مشاوره و درمان دچار حس ناامیدی و ترس از ادامه می‌شود. این می‌تواند به دلیل تردید نسبت به خود یا مشاور یا تردید نسبت به روش درمان باشد. یک دکتر روانشناس خوب دائماً در طول پروسه درمان و مشاوره به مراجع حس مفید بودن و ارزشمندی درمان را انتقال می‌دهد. او باید بداند که چرا در حال مشاوره است و چه کاری انجام می‌دهند. همچنین، پیشرفت مراجع باید برای او مشخص شود و روند تغییرات بررسی شود.

اگر هر جایی از پروسه درمان و مشاوره از روند پیشرفت خود و برگزاری جلسات ناراضی هستید، باید این مسئله را با مشاور/روانشناس خود در میان بگذارید.

فن بیان خوب

یک روانشناس خوب با حرف‌هایش به مراجع حس خوبی می‌دهد و او را به‌سوی خود جلب می‌کند. فن بیان مهارتی است که تمام روانشناسان و مشاوران باید از آن برخوردار باشند. جلسه مشاوره و درمان نباید خشک و بی‌روح باشد و گفتار و رفتار مشاور/روانشناس باید حاکی از اعتمادبه‌نفس و تخصص او باشد. یک روانشناس خوب باید خوش‌ظاهر، جذاب و بانفوذ باشد.

حفظ اسرار

روانشناسان و مشاوران متعهد به حفظ اطلاعات شخصی و اسرار مراجع خود هستند. هیچ اطلاعاتی از جلسات مشاوره و درمان نباید برای دیگران نقل شود. حرف‌های مراجع باید پشت درهای اتاق مشاوره باقی بماند. او از حرف‌های مراجع دچار ترس و تعجب نمی‌شود، حتی اگر آن حرف اعتراف به قتل یک نفر باشد.

این بدان معنی است که حتی اگر دوست مشترکی بین شما و مشاور/روانشناس وجود داشته باشد، مشاور حق آن را ندارد که حرف‌های شما را برای وی افشا کند.

بنابراین، حتی اگر به همسرتان خیانت کرده‌اید، یک تابوی مهم اجتماعی را شکسته‌اید یا قانونی را زیر پا گذاشته‌اید، از بیان آن برای مشاور نباید نگران باشید. زیرا او حق افشای آن را ندارد. برای مثال، او حق ندارد به‌صورت مستقل به پلیس مراجعه کند و عنوان کند که یکی از مراجعانش به همسر خود خیانت کرده و فرزند نامشروعی از این رابطه دارد! یا از فروشگاهی دزدی کرده است و اموال نامشروع را در محل خاصی پنهان کرده است.

اطلاعات مراجع تنها زمانی افشا می‌شوند که به دستور قضایی برای دادن حکم در مورد یک پرونده مرتبط به اطلاعات پرونده روانشناسی و روان‌پزشکی مراجع نیاز باشد. در این صورت، اطلاعات مراجع تنها برای مراجع ذی‌صلاح بیان می‌شود.

ارجح بودن درمان بر پول برای یک دکتر روانشناس خوب

اگر روانشناسی را انتخاب کرده‌اید که مسائل مالی برای او مهم‌تر از شماست، دائماً به ساعتش نگاه می‌کند که جلسه زودتر تمام شود، جلسات را زودتر از موعد تمام می‌کند تا مراجعان بیشتری را ببیند، بهتر است به فکر مشاور/روانشناس دیگری باشید.

یک دکتر روانشناس خوب سلامت روانی و حل مشکل مراجع خود را بر پول ارجح می‌داند.

تغییر روش درمان بر اساس نیازهای بیمار/مراجع

یک روانشناس خوب می‌داند که یک نسخه درمانی یا یک راهکار برای همه مؤثر نیست. راهکار تمام مشکلات زناشویی طلاق نیست. برای همه نمی‌توان روان‌درمانی را تجویز کرد. او نیازهای مراجع را در نظر می‌گیرد و بر اساس مشکلی که دارد، ویژگی‌های شخصیتی، شرایط زندگی، توانایی‌ها و محدودیت‌ها طرح درمانی سازگار با وی ایجاد می‌کند.

برای مثال فرض کنید که دو مراجع با مشکل اعتیاد همسر به دفتر مشاور یا روانشناس مراجعه کرده‌اند. پس از بررسی وضعیت و شرایط زندگی، توانایی‌ها و محدودیت‌های هر یک، میزان اعتیاد همسر، همکاری همسر و سایر شرایط برای یکی طلاق و برای دیگری زوج‌درمانی، مشاوره، روان‌درمانی، درمان اعتیاد و غیره تجویز می‌شود.

سالم بودن از نظر روانی

یک دکتر روانشناس خوب می‌داند که هر کسی به مراقبت از سلامت روان خود نیاز دارد. بنابراین، همیشه به خودکاوی و خودارزیابی تعهد دارد و پیش از هر چیز سلامت روان خود را در اولویت قرار می‌دهد. روانشناسی که کنترل خشم ندارد، نمی‌تواند مسائل زندگی شخصی را از جلسات درمانی و مشاوره خود جدا کند، در برخورد با مشکلات مراجع حالت تهاجمی و پرخاشگری دارد و به‌طور کلی علائمی از سلامت روان از خود بروز نمی‌دهد، نمی‌تواند در جلب همکاری و اعتماد مراجع موفق باشد.

علاوه بر کنترل خشم خود، روانشناس باید بتواند در زمان عصبی بودن مراجع، با آرامش خود مراجع را هم به آرامش دعوت کند. افرادی که صبر کمی دارند یا زود عصبی می‌شوند هرقدر هم دانش زیادی در زمینه مشاوره  و روانشناسی داشته باشند، هرگز نمی‌توانند در کار خود موفق باشند.

ارجاع دادن مراجع در صورت لزوم

همان‌طور که گفتیم تخصص‌های متنوعی در حوزه روانشناسی و بهداشت روان وجود دارد. انتخاب یک متخصص درست است که نتیجه گرفتن از درمان و مشاوره را تضمین می‌کند. یک روانشناس خوب در صورتی که شما به متخصص دیگری نیاز داشته باشید، شما را راهنمایی می‌کند و ارجاع می‌دهد.

چنین فردی تنها در زمینه مهارت‌های خود فعالیت می‌کند. یک روانشناس خوب مدعی مهارت در تمام اختلال‌های روان‌شناختی نیست. برای مثال، اگر وی در زمینه درمان اختلالات افسردگی و اضطراب مهارت دارد، در مواجهه با فردی که دچار اختلال اوتیسم است، او را به متخصصی ارجاع می‌دهد که در زمینه درمان اوتیسم مهارت دارد.

اگر در طول جلسه مشاوره مشخص شود که مراجع به دارودرمانی نیز نیاز دارد، یا بهتر است با گفتار درمانگر، مشاور کودک، یا هر تخصص دیگری مشورت کند، به او اطلاع می‌دهد و او را راهنمایی می‌کند که به چه کسی مراجعه کند.

بنابراین، یک دکتر روانشناس خوب در وهله اول کسی است که قدرت تشخیصی بالایی برای طیف وسیعی از اختلالات و مشکلات روانی است.

سخنی از سیمیاروم

حوزه سلامت روان نیاز به تخصص‌های مختلفی در شاخه رفتاری، پزشکی، بالینی، حقوقی و اجتماعی دارد. شاخه‌های این رشته شامل مشاوران مدرسه، مشاوران خانواده، روانشناسان و مشاوران کودک، مشاوران صنعتی-سازمانی، مددکاران، درمانگران، و روانپزشکان می‌شود.

روانشناس پزشک تلقی نمی‌شود و نمی‌تواند دارو تجویز کند. دکتر روانشناس کسی است که از وزارت علوم مدرک دکترای خود را اخذ کرده است. مراجعه به فرد درست و دارای تجربه و مهارت می‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلات باشد و به شما در یافتن مسیر درست در زندگی کمک کند.

یک روانشناس و مشاور خوب باید دارای ویژگی‌های متعددی باشد که وجود آنها در وی موجب آرامش مراجع و شکل‌گیری حس اعتماد به پروسه درمان و مشاوره می‌شود. مشاوران سیمیاروم توسط تیم تخصصی ما طبق همین فاکتورها انتخاب می‌شوند. مهم نیست جلسات شما به‌صورت آنلاین برگزار می‌شوند یا حضوری، این ویژگی‌های درونی و مهارت و تجربه یک مشاور و روانشناس است که اثربخشی جلسات را تضمین می‌کند.

امیدواریم که به بسیاری از سؤالات و ابهامات شما در مورد ویژگی‌های یک روانشناس خوب پاسخ داده باشیم. چنانچه سؤال یا ابهامی برای شما باقی مانده است، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.

منبع