فهرست مطالب
خانه » مهارت های زندگی »
آیا در نه گفتن به دیگران مشکل دارید؟ من هم قبول دارم که نه گفتن کار ساده ای نیست. وقتی کسی درخواستی دارد، اگر بتوانم به او کمک کنم جواب مثبت می دهم. قسمتی از آن بدین دلیل است که دوست ندارم دیگران را در مشکلات خود رها کنم. دلیل دیگر آن این است که دوست ندارم دیگران را ناامید کنم. اما گاهی عدم یادگیری مهارت نه گفتن زندگی ما را دچار مشکل می کند.
با وجودی که پاسخ مثبت به نظر راه حل ساده تری می آید، اما همیشه پاسخ درست نیست. درست همان طور که «نه گفتن» تبعات مخصوص به خود را دارد، «نه نگفتن» هم شما را با مشکل مواجه خواهد کرد. به این مثال ها دقت کنید:
- وقتی پاسخ مثبت به چیزی می دهید که دوست ندارید، در واقع به چیزهایی که دوست دارید پاسخ منفی داده اید.
- وقتی به کار بیشتر به جای همکارتان پاسخ مثبت بدهید، به تفریح و وقت آزاد خود با خانواده پاسخ منفی داده اید.
- وقتی به پرداخت مبلغی پول به کسی پاسخ مثبت می دهید، در حالی که خود نیز به آن پول نیاز دارید، به نیازهای خودتان پاسخ منفی داده اید.
بیشتر کسانی که فاقد مهارت نه گفتن هستند، افراد دلسوزی هستند که به دنبال خوشنود کردن همه هستند. آنها دیگران را به خود ترجیح می دهند و پاسخ مثبت دادن نوعی عادت و اعتیاد در آنها تلقی می شود. این افراد به دنبال دریافت تایید بیرونی هستند و امنیت و اعتماد به نفس خود را از تایید و خوشنودی دیگران می گیرند. آنها نگران دیدگاه دیگران نسبت به خود هستند و دوست ندارند دیگران آنها را خودخواه و مغرور ببینند.
بسیاری از این افراد متوجه نیستند که راضی کردن همه ریسک زیادی به همراه دارد. «نه نگفتن» به دیگران نه تنها فشار و استرس زیادی به شما وارد می کند، بلکه در طولانی مدت شما را بیمار و افسرده می کند. داشتن تعهد زیاد، خواب و استراحت شما را کم می کند و تحمل فشار در زندگی به خاطر دیگران باعث افسردگی و تنهایی فرد می شود. شاید در ابتدا از کمک به دیگران احساس خوبی داشته باشید، اما پس از مدتی، به خصوص اگر با پاسخ منفی از سوی یکی از این افراد برای درخواست های خود رو به رو شوید، احساس خواهید کرد که دیگران شما را تنها به خاطر خواسته های خود می خواهند.
با یادگیری مهارت نه گفتن می توانید از دلسوزی بیش از حد و وارد کردن فشار و استرس به خود جلوگیری کنید:
تکنیک های مهارت نه گفتن:
بدانید که شما حق انتخاب دارید:
افراد دلسوز بر این باورند که هر بار کسی از آنها کمک بخواهد باید پاسخ مثبت بدهند. به یاد داشته باشید که شما هم انسانی با زندگی مستقل هستید که شرایط گاهی ایجاب می کند که نه بگویید.
اولویت های خود را تعیین کنید:
آگاهی از اولویت ها و ارزش ها می توانند ترمز افراد دلسوز باشد. چه چیزهایی برای شما اهمیت دارد؟ چه کسانی در زندگی شما اولویت دارند؟ از نه گفتن به چه کسانی احساس راحتی می کنید و با نه گفتن به چه کسانی دچار عذاب وجدان می شوید؟
معطل کنید:
زمانی که کسی از شما کمک می خواهد، اشکالی ندارد به او بگویید باید کمی فکر کنید. این به شما فرصتی می دهد که برنامه های خود را مرور کنید. به علاوه، جزئیات کمک به او را بپرسید.
برای بررسی امکان انجام دادن کار سوالات زیر را از خود بپرسید:
- این کار چقدر استرس آور است؟
- آیا زمانی برای انجام دادن آن دارم؟
- از چه چیزهایی به خاطر آن باید دست بکشم؟
- چقدر تحت فشار هستم؟
- آیا با کمک کردن به این فرد، خود را دچار مشکل می کنم؟
پرسیدن این سوالات برای شما مهم است، زیرا گاهی پس از دادن پاسخ مثبت از خود می پرسید چرا این کار را کردم؟ من که اصلا امکان، وقت، منابع و تخصص انجام آن را ندارم!
اگر فرد همان لحظه به پاسخ شما نیاز دارد، بدون معطلی بگویید نه! پاسخ مثبت شما را گیر می اندازد، اما اگر مهارت نه گفتن خود را به کار بیاندازید، بعدا فرصت بررسی شرایط و تغییر نظر خود را خواهید داشت.
برای تمرین مهارت نه گفتن به دیگران، محدودیت تعیین کنید:
اگر در ابتدای راه یادگیری مهارت نه گفتن باشید، انجام کامل این کار برای شما دشوار است. می توانید در روزهای اول با تعیین محدودیت در کمک کردن به دیگران به تقویت این مهارت در خود کمک کنید.
برای مثال، اگر کسی از شما کمک می خواهد، به او بگویید فقط بین ساعت 10 تا 12 ظهر می توانید به او کمک کنید. اگر کسی از شما مقدار مشخصی پول می خواهد، به او بگویید، تنها می توانید بخشی از آن را پرداخت کنید. بدین ترتیب، هم پاسخ منفی نداده اید و هم خود را دچار مشکل نکرده اید.
اجازه ندهید از شما سوءاستفاده شود:
گاهی دیگران به وضوح از شما سوءاستفاده می کنند، به همین دلیل لازم است مراقب این افراد چرب زبان و سوءاستفاده گر باشید. چطور باید افراد چرب زبان و سوءاستفاده گر را تشخیص داد؟ آنها معمولا با چاپلوسی شروع می کنند: «تو در کیک پختن فوق العاده ای، هیچ جا کیک های تو را ندارد. می توانی یک کیک برای تولد دخترم بپزی؟» معمولا می توانید در بین حرف های آنها جملاتی از قبیل «هیچ کس بهتر از تو نمی تواند این کار را انجام دهد.» را بشنوید. معمولا چنین افرادی پیش از آنکه به شما اجازه دهند برای شما تصمیم می گیرند، توانایی ها و فرصت زمانی شما را تعیین می کنند. برای مثال می گویند: «تو همیشه آنقدر آینده نگر هستی که مقداری پول پس انداز می کنی، می توانی مقداری از آن را به من قرض بدهی؟»
با قاطعیت نه بگویید:
همیشه اولین مرتبه تمرین مهارت نه گفتن دشوارترین مرحله است. زمانی که اولین بار این کار را انجام دهید، دفعات بعد برای شما ساده تر خواهد بود. به یاد داشته باشید که دلیل شما برای «نه گفتن» بسیار منطقی است، شما باید برای خود و کسانی که واقعا به آنها متعهد هستید، زمان بگذارید.
از ادعای همدردی استفاده کنید:
برخی از افراد تصور می کنند تکنیک قاطعیت در مهارت نه گفتن بدین معنی است که باید سنگدل باشند. استفاده از تکنیک همدردی در کنار نه گفتن قاطع بدین معنی است که خود را جای دیگری قرار دهید و به او بگویید که شرایطش را درک می کنید، اما متاسفانه نمی توانید به او کمک کنید. افراد نیاز دارند که در زمان احتیاج شنیده شوند و درک شوند، بنابراین با مهربانی، همدردی و قاطعیت به آنها نه بگویید.
عذر و بهانه های خود را مطرح نکنید:
برای پیروزی در مهارت نه گفتن باید اعتماد به نفس داشته باشید. بسیاری از افراد دلسوز پس از نه گفتن وسوسه می شوند که عذرخواهی کنند و دلیل خود را برای نه گفتن بیان کنند. اما این کار باعث می شود که باز هم در تجربه خود شکست بخورید. به محض اینکه شروع به توضیح دادن بکنید، به فرد این فرصت را می دهید که شما را قانع کند و بگوید: «بعدا هم می توانی این کار را انجام دهی.»، «می توانی برنامه ات را تنظیم کنی.»، «اما کار تو به اندازه مشکل من مهم نیست.» همین جملات شما را وادار خواهد کرد که در نهایت تسلیم شوید.
