فهرست مطالب
- روانپزشک کیست و چه کمکی به بیماران می کند؟
- تشخیص بیماران
- روانپزشک کدام اختلالات را درمان می‌کند؟
- انواع متخصص روانپزشک
- روانپزشک از کدام روش‌های درمانی استفاده می‌کند؟
- کلاس داروهای تجویز شده توسط روانپزشک
- آیا داروهای روانپزشکی به طور کامل اختلال روانی را درمان می‌کنند؟
- روانپزشک کجا کار می‌کند؟
- فرق روانپزشک و روانشناس در چیست؟
- ویژگی‌های روانپزشک خوب
- سخنی از سیمیاروم
خانه » عمومی »
روانپزشک کیست و چه کمکی به بیماران می کند؟
روانپزشکی شاخه‌ای از پزشکی است که بر روی تشخیص، درمان و پیشگیری از اختلالات روانی، عاطفی و رفتاری متمرکز است. بنابراین، روانپزشک متخصصی در حوزه پزشکی است که در زمینه بهداشت روان، از جمله اختلالات مصرف مواد تخصص دارد. روانپزشکان مجاز به ارزیابی، تشخیص و درمان دارویی جنبه‌های روحی و جسمی مشکلات روانی هستند.
به دلایل زیادی افراد به دنبال کمک روانپزشکی هستند. مشکلات می‌تواند ناگهانی باشد، مانند حمله وحشت، توهمات ترسناک، افکار خودکشی یا شنیدن صدا. یا ممکن است طولانی‌مدت باشند، مانند احساس غم، ناامیدی یا اضطراب که به نظر نمی‌رسد هرگز برطرف شوند. در مواردی نیز عملکرد روزمره بیمار مختل شده و اختلال باعث شده است که کنترل زندگی روزمره وی از دستش خارج شود.
به عنوان بخشی از وظایف یک روانپزشک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ارائه درمان فوری برای یک بیماری ناگهانی روانی
- کمک به مدیریت یک اختلال یا وضعیت سلامت روان طولانی‌مدت
- ارائه مشاوره در مورد تغییر شیوه زندگی
- کار با مراجع به صورت جداگانه، زوج، خانواده یا گروه
- ارجاع به سایر متخصصان حوزه سلامت روان
- تجویز دارو یا دستور بستری در بیمارستان
تشخیص بیماران
از آنجا که آنها پزشک هستند، روانپزشکان می‌توانند طیف وسیعی از آزمایشات پزشکی و روانشناسی را درخواست دهند که همراه با بحث و گفتگو با بیماران، به ارائه تصویری از وضعیت جسمی و روانی بیمار کمک می‌کند. تحصیلات و آموزش بالینی آنها را قادر می‌سازد تا رابطه پیچیده بین بیماری‌های عاطفی و بیماری‌های پزشکی دیگر و روابط با ژنتیک و سابقه خانوادگی را درک کنند، داده‌های پزشکی و روانشناسی را ارزیابی کنند، تشخیص دهند و از آن برای تدوین طرح درمان بیماران استفاده می‌کنند.
علاوه بر ابزارهای فوق، مصاحبه با خانواده بیمار، اطرافیان، دوستان و آشنایان نیز می‌تواند منبع خوبی برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد بیمار باشد. این امر به ویژه در مورد بیمارانی اهمیت دارد که بیماری خود را پنهان می‌کنند و همکاری لازم را با متخصص ندارند.
تشخیص اختلال توسط روانپزشک بر اساس معیارهایی است که در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (APA (DSM-5 تعیین شده که حاوی توضیحات، علائم و سایر معیارهای تشخیص اختلالات روانی است.
روانپزشک کدام اختلالات را درمان می‌کند؟
اختلالات زیر در حوزه تخصص این متخصص است:
- روان گسیختگی یا اسکیزوفرنی
- افسردگی
- اختلال دوقطبی
- اختلالات خوردن، مانند بی‌اشتهایی و پرخوری
- توهم
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- بی‌خوابی و مشکلات خواب
- اعتیاد، از جمله به قمار، مواد مخدر، الکل، و برخی رفتارها
- افکار خودکشی
- خودزنی
- افکار وسواسی
- طغیان‌های خشن
- افکار صدمه زدن به دیگران
- احساس تحریک‌پذیری، آشفتگی، یا فقدان آرامش
- افکار منفی
- عدم توانایی تمرکز
- بیش فعالی
- مسائل مربوط به تصویر بدن
- تفکر خیالی
- استرس، نگرانی یا اضطراب شدید
- مشکلات حافظه
- اختلالات تکاملی عصبی، مانند اختلال طیف اوتیسم یا اختلال بیش فعالی با کمبود توجه (ADHD)
انواع متخصص روانپزشک
این حوزه دارای تخصص‌های متعددی است، از جمله
- روانپزشکی کودک و نوجوان
- روانپزشکی بزرگسالان
- روانپزشکی دوران بارداری، که بر روی موضوعاتی تمرکز دارد که در دوران بارداری و اولین سال زایمان به وجود می‌آیند
- روانپزشکی سالمندان، فقط روی افراد مسن تمرکز دارد
- روانپزشکی اعتیاد
- روانپزشکی قانونی، که سلامت روان را در سیستم حقوقی مورد بررسی قرار می‌دهد و با افراد محاکمه شده و کسانی که سابقه کیفری دارند کار می‌کند.
روانپزشک از کدام روش‌های درمانی استفاده می‌کند؟
روانپزشکان از انواع روش‌های درمانی – از جمله انواع مختلف روان‌درمانی، داروها، مداخلات روان‌شناختی و سایر روش‌های درمانی (مانند الکتروشوک درمانی یا ECT)، بسته به نیاز هر بیمار، استفاده می‌کنند.
روان‌درمانی، که گاهی نیز گفتاردرمانی نامیده می‌شود، درمانی است که شامل یک رابطه گفتاری بین یک درمانگر و بیمار است. این روش درمانی می‌تواند برای درمان انواع مختلفی از اختلالات روانی و مشکلات عاطفی استفاده شود. هدف از روان‌درمانی از بین بردن یا کنترل علائم ناتوان‌کننده یا آزاردهنده است تا بیمار بتواند عملکرد بهتری داشته باشد. بسته به میزان مشکل، ممکن است درمان فقط چند جلسه در طی یک یا دو هفته طول بکشد و یا ممکن است جلسات زیادی در طی یک سال انجام شود. روان‌درمانی می‌تواند به صورت جداگانه، به صورت زوج، با خانواده یا به صورت گروهی انجام شود.
انواع مختلفی از روان‌درمانی وجود دارد. برخی از انواع آن به بیماران کمک می‌کند رفتارها یا الگوهای فکری خود را تغییر دهند، تأثیر روابط و تجربیات گذشته را بر رفتارهای فعلی کشف کنند و برخی دیگر برای کمک به حل مشکلات به روش‌های خاص طراحی شده‌اند. رفتاردرمانی شناختی یک درمان هدف محور است که بر حل مسئله تمرکز دارد. روانکاوی نوعی روان‌درمانی فردی فشرده است که طی چندین سال به جلسات مکرر نیاز دارد.
بیشتر داروها توسط روانپزشکان تقریباً به همان روشی استفاده می‌شود که برای درمان بیماری‌های جسمی مانند فشارخون یا دیابت استفاده می‌شوند. پس از انجام ارزیابی‌های دقیق، روانپزشک می‌تواند برای کمک به درمان اختلالات روانی داروهایی را تجویز کنند. داروهای روانپزشکی می‌توانند به عدم تعادل در شیمی مغز کمک کنند که تصور می‌شود در برخی از اختلالات روانی نقش دارد. بیمارانی که تحت درمان دارویی طولانی‌مدت هستند، باید برای کنترل اثربخشی دارو و عوارض جانبی احتمالی، به طور دوره‌ای با روانپزشک خود ملاقات کنند.
کلاس داروهای تجویز شده توسط روانپزشک
داروهای ضدافسردگی
برای درمان افسردگی، اختلال وحشت، PTSD، اضطراب، وسواس، اختلال شخصیت مرزی و اختلالات خوردن استفاده می‌شود.
داروهای ضد روان‌پریشی
برای درمان علائم روان‌پریشی (توهم و هذیان)، اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی استفاده می‌شود.
داروهای آرام‌بخش و ضد اضطراب
برای درمان اضطراب و بی‌خوابی استفاده می‌شود.
خواب‌آور
برای کمک به خوابیدن و حفظ کیفیت خواب استفاده می‌شود.
تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو
برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می‌شود.
محرک‌ها
برای درمان ADHD استفاده می‌شود.
روانپزشکان اغلب داروها را به همراه روان‌درمانی تجویز می‌کنند. در واقع، دارودرمانی معمولاً مکمل روان‌درمانی و سایر روش‌های درمانی است.
سایر روش‌های درمانی نیز گاهی استفاده می‌شود. الکتروشوک درمانی (ECT)، یک درمان پزشکی است که شامل اعمال جریان‌های الکتریکی در مغز می‌شود. بیشتر اوقات از آن برای درمان افسردگی شدید استفاده می‌شود که به سایر درمان‌ها پاسخ نداده است. تحریک عمیق مغز (DBS)، تحریک عصب واگ (VNS) و تحریک مغناطیسی ترانس جمجمه (TMS) چند روش درمانی جدیدتر است که یک روانپزشک برای درمان برخی اختلالات روانی از آنها استفاده می‌کند. نوردرمانی نیز برای درمان افسردگی فصلی استفاده می‌شود.
آیا داروهای روانپزشکی به طور کامل اختلال روانی را درمان می‌کنند؟
این بستگی به شرایط بیمار دارد. برای برخی از بیماران روان‌درمانی در اولویت قرار دارد و دارو تنها به کاهش علائم آنان تا زمان تکمیل دوره روان‌درمانی کمک می‌کند.
برای درمان برخی از اختلالات مانند اسکیزوفرنی، دوقطبی و افسردگی ماژور باید حتماً دارو مصرف شود. ماهیت این بیماری‌ها عودکننده است. بنابراین، هرگونه مصرف نادرست دارو یا مواجهه با یک محرک می‌تواند باعث عود درمان شود.
در عین حال، برخی از اختلالات ماهیت عودکننده ندارند. این مصرف نادرست داروست که باعث عود اختلال می‌شود. از عوامل عود در این شرایط می‌توان به مواردی اشاره کرد که بیمار با مشاهده اولین علائم بهبودی به تصور بهبودی کامل و بدون اطلاع روانپزشک خود، دارو را قطع می‌کند. این در حالی است که دوره درمان تکمیل نشده و مغز هنوز به این دارو نیاز دارد. مصرف نامنظم دارو نیز شامل این مورد می‌شود.
از سوی دیگر، ذکر این نکته ضروری است که داروهای روانپزشکی طیف گسترده‌ای در درمان اختلالات دارند. بنابراین، انتخاب دارو و دوز مناسب آن برای درمان اختلال گاهی به زمان و صبوری نیاز دارد. به همین دلیل، در طول پروسه درمان بارها ممکن است دارو و دوز آن عوض شود تا بالاخره دارویی پیدا شود که با کمترین عوارض بیشترین تأثیر را در درمان اختلال دارد. این مسئله طبیعی است و نباید موجب ناامیدی از درمان شود. بیمار لازم است که در مورد علائم خود پس از مصرف دارو با دکتر متخصص خود صحبت کند و عوارض آن را یادداشت کند. این کمک می‌کند که در صورت مشاهده عدم بهبودی یا مشاهده بروز عوارض شدید پس از مصرف دارو تصمیم بهتری در مورد تجویز دارو گرفته شود.
روانپزشک کجا کار می‌کند؟
روانپزشکان در محیط‌های مختلفی کار می‌کنند، از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: مطب‌های خصوصی، کلینیک‌ها، بیمارستان‌های عمومی و روانپزشکی، مراکز درمانی دانشگاه‌ها، سازمان‌های اجتماعی، دادگاه‌ها و زندان‌ها، خانه‌های سالمندان، سازمان‌های صنعتی، دولت، مراکز نظامی، برنامه‌های توان‌بخشی، و اورژانس‌ها.
امروزه می‌توانید با استفاده از خدمات آنلاین در هر جایی از دنیا با یک متخصص روانپزشکی در ارتباط قرار بگیرید.
فرق روانپزشک و روانشناس در چیست؟
از آنجا که روانشناسان و روانپزشکان اغلب برای رفاه حال مراجع با هم همکاری می‌کنند، شرح وظایف آنها با یکدیگر همپوشانی دارد.
با این وجود، چندین تفاوت اساسی بین روانشناس و روانپزشک وجود دارد که مهمترین آنها ماهیت درمان در این دو حرفه است.
روانپزشکان در حوزه پزشکی آموزش دیده‌اند. از این رو، می‌توانند داروهایی را تجویز کنند و بیشتر وقت خود را با بیماران به عنوان دوره درمان با مدیریت دارو می‌گذرانند.
روانشناسان به طور گسترده بر روان‌درمانی و درمان رنج عاطفی و روانی در بیماران با مداخلات رفتاری تمرکز دارند. روانشناسان همچنین برای انجام تست‌های روانشناسی واجد شرایط هستند، که در ارزیابی وضعیت روانی فرد و تعیین مؤثرترین دوره درمان بسیار مهم است.
مشاغل روانپزشکی و روانشناسی نیز از نظر آموزش بسیار متفاوت است. روانپزشکان در دانشکده پزشکی تحصیل می‌کنند و در پزشکی عمومی آموزش دیده‌اند. آنها پس از اخذ مدرک پزشکی، چهار سال دوره تخصص روانپزشکی را طی می‌کنند. تجربه روانپزشک معمولاً شامل کار در واحد روانپزشکی بیمارستان با بیماران مختلف است، از کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلالات رفتاری تا بزرگسالانی که موارد شدید بیماری روانی دارند.
روانشناسان دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا را طی می‌کنند. اما برای کار کردن در این حرفه باید حداقل مدرک کارشناسی ارشد را دارا باشند. در طول دوره تحصیل، روانشناسان رشد شخصیت، تاریخچه مشکلات روان‌شناختی و علم تحقیقات روانشناسی را مطالعه می‌کنند. تحصیلات تکمیلی با آموزش نحوه تشخیص اختلالات روحی و روانی در شرایط مختلف، به دانشجویان آمادگی دقیق برای حرفه روانشناسی را می‌دهد.
پس از تحصیلات تکمیلی، دانشجویان روانشناسی موظف به گذراندن دوره کارآموزی هستند که می‌تواند یک تا دو سال طول بکشد. دوره‌های کارآموزی شامل موارد زیر می‌شود:
- روش‌های درمانی
- تست تحلیلی
- تکنیک‌های حل مسئله
- نظریه روانشناسی
- رفتاردرمانی
مراجع به هر کدام از این متخصص‌ها که مراجعه نکند، تفاوتی ندارد. این دو متخصص با هم تعامل و همکاری می‌کنند. بنابراین، اگر روانشناس تشخیص دهد که بیمار به دارودرمانی نیاز دارد، وی را به روانپزشک ارجاع می‌دهد. به همین ترتیب، اگر متخصص روانپزشکی دریابد که مشکل بیمار با تکنیک‌های روان‌درمانی شامل گفتگو درمانی و رفتاردرمانی شناختی برطرف می‌شود، او را به روانشناس ارجاع می‌دهد و برای وی دارو تجویز نمی‌کند.
رشته‌های روانشناسی و روانپزشکی هر دو در تحقیق و توسعه درمانی برای بهبود سلامت روانی و عاطفی ضروری هستند. تفاوت‌ها را کنار بگذاریم، روانشناسان و روانپزشکان یک هدف مشترک دارند: کمک به مردم در احساس بهتر.
ویژگی‌های روانپزشک خوب
یک متخصص روانپزشکی باید به صورت کلی به بیمار نگاه کند و از بیمار در مورد رژیم غذایی، ورزش، خواب، روابط، سیستم‌های پشتیبانی و عوامل مختلف استرس‌زا در زندگی وی سؤال کند تا ارزیابی آگاهانه و ارزیابی صحیحی از شرایط او انجام دهد.
همچنین برای این متخصص داشتن درجه‌ای از فروتنی هنگام گفتگو با مهم است. رابطه درمانی با بیمار باید به نحوی باشد که اعتماد او جلب شود و برای درمان مشتاق شود. مشارکت و همکاری با بیمار به موفقیت بیشتری در انتهای دوره درمان منتج خواهد شد.
همچنین ناگفته نماند که یک متخصص روانپزشکی باید بتواند به حرف‌های مراجع خود گوش فرا دهد، او را قضاوت نکند و همیشه به احساسات بیمار احترام بگذارد.
سخنی از سیمیاروم
روانپزشک متخصصی در حوزه آموزش پزشکی است که می‌تواند طیف وسیعی از بیماری‌های روانی را تشخیص داده و درمان کند. این موارد می‌تواند شامل افسردگی ، اختلالات خوردن ، بی‌خوابی و اختلال دوقطبی باشد. روانپزشکان علائم خاصی مانند اضطراب یا افکار خودکشی را نیز درمان می‌کنند.
یک روانپزشک غالباً برای رفع علائم از داروهای تجویزی استفاده می‌کند، اما ممکن است با روان‌درمانگران نیز همکاری کنند تا یک برنامه درمانی جامع برای بیمار ایجاد کنند.
روانشناسان و درمانگران پزشک نیستند. روانشناسان تست‌های روانشناسی را انجام می‌دهند و از روان‌درمانی برای کمک به درمان اختلالات روانی استفاده می‌کنند.
روان‌درمانگران ممکن است از طیف وسیعی از درمان‌ها از جمله گفتاردرمانی ، هنر درمانی خلاق و بازی‌درمانی استفاده کنند. برخی از درمان‌ها می‌توانند در محیط گروهی و همچنین در درمان‌های فردی رخ دهند.
نوع درمان مورد نیاز افراد به شرایط فردی آنها بستگی دارد. اگر مطمئن نیستید که باید به کدام متخصص مراجعه کنید، نگران نباشید. این متخصص‌ها با یکدیگر تعامل می‌کنند. در صورتی که تشخیص داده شود که شما به دارودرمانی نیاز دارید، روانشناس شما را به متخصص روانپزشکی ارجاع خواهد داد و برعکس.
امیدواریم که به بسیاری از سؤالات و ابهامات شما در مورد روانپزشک و حوزه تخصصی وی پاسخ داده باشیم. چنانچه سؤال یا ابهامی برای شما باقی مانده است، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
