مرز بین فتیش‌ و فانتزی جنسی

سیمیاروم چند هفته‌ای است که در راستای افزایش آگاهی مخاطبان نسبت به مسائل مربوط به سلامت روان، اقدام به برگزاری سلسله گفت‌وگوهایی در کلاب هاوس کرده است. این گفت‌وگوها توسط تیم تولید محتوای سیمیاروم با روانشناسان برتر ایرانی که جزو روانشناسان سیمیاروم نیز هستند، برگزار می‌شود. مطلب پیش رو گزارشی از کلاب هاوس سیمیاروم درباره فتیش و فانتزی‌ جنسی است.
با توجه به آمار بالای مشکلات جنسی و نقش پررنگ آن‌‎ها در آمار طلاق و اختلاف بین زوجین، همچنین انگی که در این زمینه وجود دارد، سعی ما بر این بوده است که با متخصصان حوزه سکس تراپی و مشاوره جنسی صحبت کنیم تا مخاطبان سوالات خود را راحت‌تر مطرح کرده و به پاسخ برسند.
دوشنبه دوم اسفند ماه ۱۴۰۰ گفت‌وگویی با دکتر حمید مهرابی با سابقه ۲۲ سال سکس تراپی در ایران و فرانسه داشته‌ایم که مطالب اصلی و سوال مخاطبان را در ادامه خواهیم آورد.

فانتزی جنسی چیست؟

برای برخی از مخاطبان سیمیاروم سوالاتی در مورد این پیش آمده است که فانتزی در رابطه جنسی چیست؟ چه جایگاهی دارد، و آیا عادی تلقی می شود یا نوعی اختلال که باید درمان شود. فانتزی جنسی به تصویرسازی ذهنی از فعالیت جنسی با یک جزء عاطفی اشاره دارد که فرد به آن علاقه دارد. این تصاویر اغلب از نظر جنسی برای شخص تحریک‌کننده و لذت‌بخش هستند، اما می‌توانند باعث احساس گناه هم در او شوند.

فانتزی‌های جنسی، بر خلاف خواب‌های مربوط به عشق شهوانی، در ساعات بیداری و در طول رابطه جنسی رخ می‌دهند. فانتزی جنسی می‌تواند داستان‌های پیچیده یا افکار زودگذر مربوط به تعاملات جنسی یا عاشقانه باشد. حتی می‌توانند واقع گرایانه و خاطراتی از رابطه‌های گذشته یا تجربیات کاملاً تخیلی باشند. به طور کلی، تخیلات جنسی یکی از مظاهر میل جنسی است و از دسته داستان‌هایی هستند که در زمان تحریک جنسی یا ارضا مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پارافیلیا چیست؟

پارافیلیا، با حدود 150 نوع، جز دسته اختلالات جنسی است که به نیازها، فانتزی‌ها و رفتارهای جنسی مداوم و شدیدی گفته می‌شود که حداقل شش ماه طول می‌کشد و باعث اخلال قابل توجه در جنبه‌های مختلف زندگی فرد می‌شود. به جز مازوخیسم، تفریبا سایر انواع پارافیلیا در مردان دیده می‌شود. اختلال تماشاگری، عورت نمایی، بچه بازی، مبدل پوشی، یادگار خواهی، مازوخیسم، سادیسم، و مالش دوستی از مهم ترین و شناخته شده ترین انواع پارافیلیاهای جنسی هستند.

به طور خاص، افراد مبتلا به پارافیلیا از محرک‌های جنسی رایج به برانگیختگی جنسی نمی رسند و صرفا با محتوای جنسی انحراف گرایانه خود می‌توانند به برانگیختگی و ارضای جنسی برسند. ماهیت غیرمعمول یا ممنوع پارافیلیا اغلب باعث علائم احساس گناه و ترس از مجازات می‌شود. مبتلایان به پارافیلیا ممکن است علائم افسردگی یا اضطرابی را تجربه کنند که به طور موقت با درگیر شدن در رفتار پارافیلیک از بین می‌رود و در نتیجه منجر به چرخه اعتیاد می‌شود.

فتیش جنسی چیست؟

فتیش بخشی از انواع پارافیلیا و همان یادگارخواهی است. فرد دارای فتیش جنسی از یک جسم بی جان (فتیش) یا اعضای غیر تناسلی بدن به عنوان روش ترجیحی برای ایجاد هیجان جنسی استفاده می‌کند که باعث ناراحتی قابل توجه بالینی یا اختلال عملکردی در یک یا چند بخش مهم زندگی می‌شود.

فتیش‌های زیادی وجود دارد، اما رایج ترین آنها کفش، اقلام چرمی یا لاتکس، پا و لباس زیر زنانه است. فتیش ممکن است جایگزین فعالیت جنسی معمولی با پارتنر شود یا ممکن است در فعالیت جنسی با پارتنر ادغام شود. در صورتی که رفتار فتشیستی جزئی باشد و به عنوان مکمل رفتار جنسی معمولی صورت بگیرد، یک اختلال در نظر گرفته نمی شود زیرا پریشانی، ناتوانی و اختلال عملکرد قابل توجهی در آن وجود ندارد.

ویدیو زیر کمک میکند تا بیشتر با فتیش جنسی آشنا شوید.

تفاوت بین فانتزی جنسی و فتیش جنسی چیست؟

همانطور که گفته شد فانتزی جنسی تخیلات جنسی است که باعث افزایش سطح تحریک می‌شود. برای مثال، فرض کنید که شخص در طول رابطه جنسی ناگهان سطح تحریک خود را از دست می‌دهد. فانتزی جنسی می‌تواند به بازگشت سطح تحریک و ادامه رابطه جنسی کمک کند و رضایت هر دو طرف حاصل می‌شود. همچنین، فانتزی جنسی می‌تواند دو طرفه اجرا شود و با به اشتراک گذاری آن با همسر حرارت بیشتری به رابطه جنسی بخشید.

فانتزی‌ها تنوع زیادی دارند، از نوع لباس پوشیدن، محل رابطه تا نوع پوزیشن رابطه جنسی را شامل می‌شوند. در حالی که فردی که دارای فتیش جنسی است فقط با استفاده از فتیش خود به ارضای جنسی می‌رسد و روش‌های معمول جنسی برای او لذت ندارند یا حاضر نیست آنها را انجام دهد. تفاوت بین این دو را می‌توان با یک مثال بهتر توضیح داد. تفاوت آنها مانند فردی است که هر از گاهی به شکل تفریحی الکل می‌نوشد و فردی است که دچار اعتیاد به الکل شدید است. رفتار اصلی، یعنی مصرف الکل، در هر دو نفر مشابه است. اما میزان وابستگی و اثرات بلند مدت آنها با هم بسیار تفاوت دارد.

همانند هر رفتاری، زمانی که رفتار به حد افراط کشیده می‌شود، منجر به پیامدهای منفی در زندگی می‌شود و به عنوان یک اختلال تلقی می‌شود. فانتزی جنسی همانند ادویه‌ای است که گاهی برای طعم دهی بهتر به ادویه‌های پیشین ماده غذایی اضافه می‌کنیم. اما فتیش جنسی یک الگوی/رفتار برانگیختگی افراطی است که موجب ناراحتی یا اختلال قابل توجهی در زمینه‌های اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه‌های مهم عملکرد می‌شود و به درمان نیاز دارد.

سکس تراپی چه کمکی می‌تواند به فردی که پارافیلیا دارد، بکند؟

سکس تراپی شاخه‌ای از خدمات درمان‌های روان شناختی است که در حوزه درمان مشکلات جنسی و بهبود عملکرد جنسی کار می‌کند. حوزه تخصصی این شاخه شامل زودانزالی، دیرانزالی، اختلالات نعوظ، میل جنسی کم، درد در طول رابطه جنسی و مواردی مانند عدم اعتماد به نفس جنسی یا نقاهت از تجاوز جنسی می‌شود. این شاخه بیشتر بر افزایش کیفیت رابطه جنسی، رضایت جنسی، و به طور کلی چرخه پاسخ جنسی تمرکز دارد.

بنابراین، درمان انحرافات جنسی در سکس تراپی دشوار است؛ اما غیر ممکن نیست. دلیل این دشواری آن است که افراد مبتلا به پارافیلیا، نسبت به انحراف جنسی خود بینش ندارند. برای آنها تمایلات جنسی‌شان طبیعی است و صرف لذت بردن از آن کافی است. از آنجا که آنها از شکل لذت جویی جنسی خود لذت می‌برند، به سختی می‌توان آنها را برای پیگیری درمان قانع کرد. در بسیاری از موارد، درمان افراد مبتلا به انحراف جنسی تنها زمانی شروع می‌شود که در اثر شکایت قربانی، پرونده‌ای علیه شخص مطرح شده و مراجع قانونی روند ارجاع برای درمان را اجرایی کرده‌اند. درمان انحرافات جنسی نیاز به تعهد و پیگیری درمان دارد.

که در این دسته بیماران به ندرت دیده می‌شود. از سوی دیگر در بسیاری از موارد انحرافات جنسی ریشه در مشکلات دوران کودکی دارد. درمان این قبیل مشکلات به روان درمانی‌های طولانی مدت نیاز دارد. بنابراین، بهترین رویکرد در درمان فتیش جنسی و سایر انواع پارافیلیا ترکیبی از دارو درمانی برای کنترل میل و رفتار جنسی، روان درمانی برای حل ریشه مشکلات، و سکس تراپی است.

آیا پارافیلیا قابل انتقال است؟

بله. کسانی که دچار پارافیلیا هستند، می‌توانند این لذت بیمارگونه را به شریک عاطفی خود انتقال دهند. کسانی که دچار پارافیلیا هستند، به طور معمول، باهوش و صبورند و به دنبال کسی هستند که ارتباطات زیادی نداشته باشد تا همه چیز را طبق اصول خود به او آموزش دهند. به این تربیت بدون این که مستقیم از تمایلات خود صحبت کنند، شریک عاطفی را درگیر رابطه جنسی کرده و ادامه می‌دهند.

این آموزش و سواستفاده جنسی بیشتر در مورد افراد مبتلا به بچه بازی، مازوخیسم و سادیسم دیده می‌شود. فردی که دچار اختلال پدوفیلی است، معمولا با تهدید، ارعاب یا حتی توجیه کردن کودک که این رفتار نوعی بازی است، از او سواستفاده می‌کند. قربانیان مازوخیسم و سادیسم نیز اغلب افرادی کم سن و سال و دارای اعتماد به نفس کم هستند که به دلیل ترس از طرد شدن این نوع رابطه جنسی را تحمل می‌کنند.

صحبت کردن زوجین درباره رابطه جنسی و تمایلاتشان چه تأثیر و اهمیتی دارد؟

صحبت درباره رابطه جنسی بسیار اهمیت دارد. پارافیلیا و فتیش علل متعددی دارند که یکی از آنها سردمزاجی همسر و بی توجهی به رابطه جنسی است. سرد بودن همسر می‌تواند فرد را به جستجوی رابطه جنسی در خارج از چارچوب خانواده سوق دهد و در این میان به سمت انحرافات جنسی و فتیش گرایش پیدا کند.علل دیگری همچون تروماهای کودکی، بیولوژی و هورمون‌ها و حتی ناتوانی جنسی نیز می‌توانند در این اختلالات دخیل باشند.

از سوی دیگر، هر چند بسیاری از افراد پارافیلیا و فتیش را ناخوشایند و غیرطبیعی می‌دانند، اما در بیشتر موارد، اگر به شکل خفیف وجود داشته باشند و آسیبی به دیگران نرسد، مشکلی ندارد. به عنوان مثال، اگر «کثیف صحبت کردن در رابطه جنسی» یکی از روش‌های برانگیخته شدن در رابطه جنسی باشد، ایرادی ندارد. این شیوه تنها زمانی اختلال در نظر گرفته می‌شود که تنها روش ممکن برای تجربه برانگیختگی جنسی و ارضا باشد.

اگر این علاقه با رابطه جنسی سالم تداخل دارد، همسر از آن راضی نیست، اگر غیرقانونی است، و باعث اخلال و ناراحتی قابل توجهی در ابعاد مختلف زندگی شده است، زمان آن است که برای درمان اقدام کنید. صحبت کردن با همسر به فرد مبتلا این امکان را می‌دهد که متوجه غیر طبیعی بودن تمایلاتش و نیاز به درمان شود. به علاوه، تحقیقات نشان داده اند کسانی که با حمایت شریک عاطفی خود درمان را شروع کرده‌اند، زودتر به نتیجه می‌رسند.

مشاوره قبل از ازدواج می‌تواند پارافیلیا را تشخیص دهد؟

در مفهوم سازی تفاوت بین تمایلات جنسی عادی از فتیش و سایر انحرافات جنسی ناشی از اختلالات روانی اختلاف وجود دارد. مشکل از این ناشی می‌شود که تعریف رفتار جنسی عادی و انحرافی یک پدیده فرهنگی است. برخی از رفتارها در یک جامعه عادی و در جامعه‌ای دیگر انحرافی در نظر گرفته می‌شوند. راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی، DSM-5، معیارهایی را برای انواع پارافیلیا تعریف کرده است، اما منبع اطلاعات مشاور قبل از ازدواج و روانشناس گزارشی است که فرد از خودش ارائه می‌دهد.

در اغلب موارد، فرد بیمار صحبتی از نوع تمایلات جنسی خود نمی کند و این باعث دشواری در تشخیص می‌شود. البته تست‌های شخصیت وجود دارند که می‌توانند نشانه هایی از وجود فانتزی، فتیش و تمایلات جنسی انحرافی را مشخص کنند که نیاز به مصاحبه بالینی بیشتر و تخصصی تر دارند تا تشخیص اولیه تایید شود.

اگر زوجی سادیست و مازوخیست باشند و یکدیگر را کامل کنند، باز هم نیاز به درمان وجود دارد؟

زوج سادیست و مازوخیست مکمل یکدیگر هستند و از نوع رابطه خود احساس رضایت می‌کنند. یکی در موضع اطاعت و دیگری در قدرت است. یکی آسیب دیدن و تحقیر شدن را دوست دارد و دیگری با آسیب رساندن و تحقیر کردن به ارضای جنسی می‌رسد. این امر صحیح است که این زوج برای جامعه ضرری ندارند و از این نوع رابطه لذت می‌برند، اما مسئله این است که نوع تمایل همچنان انحراف گرایانه است و ریشه در رنج روانی فرد دارد.

در عین حال، این احتمال وجود دارد که به تدریج سطح خشونت و آسیب بالاتر رود و خطر معلولیت یا حتی مرگ پارتنر مازوخیست وجود دارد. درمان به حل مشکلات ریشه‌ای تمایل به تحقیر/آسیب رساندن و سلامت روان فردی کمک می‌کند.
در صورتی که احساس می‌کنید تمایلات جنسی شما از شکل نرمال خارج شده است و موجب اخلال در زندگی شما شده است، با ما تماس بگیرید. درمانگران ما می‌توانند به شما کمک کنند که با تشخیص صحیح و درمان، زندگی جنسی باکیفیت‌تری داشته باشید.

تهیه شده در تیم تولید محتوای سیمیاروم