فهرست مطالب
روابط جنسی نقش مهمی در هویت، سلامت و بهزیستی ما دارند. زمانی که چیزی در رضایت جنسی اختلال ایجاد میکند، مسئله مشکلات جنسی مطرح میشود. در این مطلب انواع مشکلات جنسی و علائم آنها را معرفی می کنیم و به سوال خوانندگان سیمیاروم پاسخ می دهیم که درمان مشکلات رابطه جنسی چیست؟
علت ابتلا به مشکلات جنسی چیست؟
مشکلات جنسی از فاکتورهای مختلف ذهنی و جسمی ناشی میشوند. تاثیرات روانی میتواند شامل اضطراب، افسردگی، استرس، اعتماد به نقس پایین و مسائل مربوط به عملکرد جنسی یا تصویر بدن باشد. کیفیت پایین رابطه عاطفی، فقدان ارتباط، ویژگیهای بد شخصیتی پارتنر نیز میتوانند بر عملکرد جنسی تاثیر منفی داشته باشند. عوامل جسمی شامل نواقص آناتومیک، آسیب یا بیماری، مصرف برخی داروها و سن میشود.
چه کسی دچار مشکلات جنسی میشود؟
مشکلات جنسی میتواند در تمام طول عمر رخ دهد و افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه برخی از اختلالات جنسی در افراد جوانتر طبیعی تلقی میشود، اما افراد مسن نیز ممکن است آنها را در شرایطی مشابه تجربه کنند، از جمله انزال زودرس، عدم لذت یا ارگاسم، مشکلات نعوظ، یا درد در حین رابطه جنسی. با بالا رفتن سن فرد، به ویژه با نزدیک شدن زنان به یائسگی، کاهش پاسخ و فعالیت جنسی انتظار میرود. مردان ممکن است تغییراتی را در تستوسترون و عملکرد بدن تجربه کنند که بر عملکرد جنسی آنها تاثیر منفی دارد. افرادی که دارای یک بیماری مزمن یا ناتوانی هستند نیز ممکن است تحت تأثیر اختلالات جنسی قرار گیرند. در عین حال، به دلیل مشکلات فرهنگی، افراد تراجنسیتی و دچار اختلال هویت جنسی در یافتن شریک جنسی دچار مشکل میشوند و این میتواند تبدیل به مشکلات جنسی شود.
اختلالات مربوط به میل و برانگیختگی جنسی
این دسته شامل اختلال برانگیختگی جنسی زنان، اختلال کمبود میل جنسی در مردان و اختلال نعوظ میشود.
اختلال برانگیختگی جنسی زنان
زن فقدان علاقه به رابطه جنسی و دوری از فعالیتهای جنسی و فانتزی را تجربه میکند و در طول رابطه جنسی برانگیختگی و احساس خود را از دست میدهد. این علائم باید حداقل به مدت شش ماه و در دو سوم از موارد رابطه جنسی تجربه شده باشد. این اختلال میتواند مادام العمر یا اکتسابی، تعمیم یافته یا موقعیتی باشد و شدتی از خفیف تا شدید را شامل شود. عوامل مختلفی در این اختلال موثر هستند. یائسگی، اختلالات خلقی، و دارو میتوانند بر هورمونها و برانگیختگی یا میل جنسی تأثیر بگذارند. فقدان صمیمیت یا اعتماد در رابطه باعث بروز مشکلات جنسی شده و پیامهای اجتماعی-فرهنگی منفی در مورد میل جنسی، خودارضایی یا پاسخ جنسی نیز تأثیر نامطلوبی بر میل جنسی زن دارند. درمان این اختلال معمولاً شامل ترکیبی از مداخلات دارویی و روانشناختی است که شامل درمان هورمونی، درمان شناختی رفتاری (CBT) و مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی میشود. درمانگر همچنین باید هر عامل روانی-اجتماعی دخیل در اختلال را بررسی کند.
اختلال کمبود میل جنسی در مردان
برای برآورده شدن معیارهای تشخیصی، علائم باید حداقل به مدت 6 ماه در فرد دیده شود و در زندگی او اخلال ایجاد کرده باشد. این اختلال میتواند مادام العمر یا اکتسابی، تعمیم یافته یا موقعیتی باشد و دارای مشخصه خفیف، متوسط یا شدید است. پیامهای منفی اولیه در مورد جنسیت مردانه و عوامل زیست پزشکی مانند سن، تولید هورمون، بیماری و عوارض جانبی دارو از علل دخیل در این اختلال هستند. درمان جایگزین به افرادی که دارای تستوسترون پایینی هستند کمک میکند، و بدین ترتیب داروهایی برای فرد تجویز میشود. CBT به فرد کمک میکند تا مهارتهای تنظیم هیجانی مناسبی را کسب کند، افکار غیر مفید را به چالش بکشد، درگیر کنترل محرک یا تمرکز حواس شود و گامهایی برای بهبود رابطه بردارد.
اختلال نعوظ (ED)
مردان مبتلا به این اختلال در به دست آوردن یا حفظ نعوظ تا پایان فعالیت جنسی مشکل دارند. همچنین ممکن است دچار کاهش سفتی آلت شوند. مشکل باید حداقل به مدت 6 ماه ادامه داشته باشد و باعث ناراحتی قابل توجهی برای فرد شود. اختلال نعوذ میتواند مادام العمر یا اکتسابی، تعمیم یافته یا موقعیتی باشد و دارای مشخصه خفیف، متوسط و شدید است. عوامل مختلفی بر این اختلال تأثیر دارند، و درمانگر باید سؤالات متعددی را برای تعیین علت بپرسد. عوامل رایج عبارتند از بیماریهای عروقی، داروها، اضطراب عملکرد، افکار منفی و مسائل مربوط به رابطه.
فارماکولوژی یکی از شناخته شده ترین روشهای درمانی برای اختلال نعوظ است. رویکردهای درمانی روانشناختی شامل استفاده از CBT برای کاهش الگوهای فکری منفی و کاهش اضطراب عملکرد است. به علاوه استفاده از سایر مداخلات رفتاری مانند تمرکز حواس و تکنیکهای تحریک جنسی نیز توصیه میشود. برای حذف وجود علل فیزیولوژیک مراجعه به اورولوژیست و پزشک توصیه میشود.
اختلالات ارگاسم
دسته دیگر مشکلات جنسی تحت عنوان اختلالات ارگاسم نامیده میشود که شامل اختلال ارگاسم زنان، انزال زودرس و انزال دیررس است.
اختلال ارگاسم زنان (FOD)
زنان مبتلا به این اختلال دچار مشکل یا تاخیر در ارگاسم هستند یا در طول ارگاسم احساسات کمتری را تجربه میکنند. این اختلال میتواند مادامالعمر یا اکتسابی، تعمیمیافته یا موقعیتی باشد و شامل زنانی است که هرگز ارگاسم را تجربه نکردهاند. علائم باید حداقل در 75 درصد از روابط جنسی وجود داشته باشد تا تغییرات رایج در فعالیت ارگاسمی را توضیح دهد. این اختلال در اثر متغیرهای فردی مانند سطح اضطراب، استرس یا خستگی ایجاد میشود. عوامل رابطه، مانند کیفیت تعامل و ارتباط با شریک زندگی نیز بر توانایی زن در ارگاسم تأثیر دارند. در برخی موارد، بیماریهای جسمی، مسائل عصبی یا زنانه، دیابت، آسیب نخاعی و دارو میتوانند موجب بروز اختلال در ارگاسم زنان شود. این اختلال دارای نرخ همبودی بالایی با سایر مشکلات جنسی در زمینه برانگیختگی، میل جنسی و عدم روانکاری واژن است. برای درمان، به مراجع تکنیکهای تحریک آموزش داده میشود و مداخلات روانشناختی CBT به مراجع میآموزند که اضطراب عملکردی خود را کاهش میدهد و فانتزی وابسته به عشق شهوانی را دنبال کنند.
انزال زودرس (PE)
انزال زودرس (PE)
افرادی که دچار انزال زودرس هستند، معمولاً در عرض 1 دقیقه پس از دخول، یا در مواجهه با حداقل تحریک در حین مقاربت انزال میکنند. این مشکل باید حداقل 6 ماه طول بکشد و حداقل در 75٪ از تماسهای جنسی رخ دهد. مشکل میتواند مادام العمر یا اکتسابی، تعمیم یافته یا موقعیتی باشد و شامل مشخصههای خفیف، متوسط و شدید است. انزال زودرس میتواند به دلیل شرایط پزشکی، مانند اختلالات عصبی، مشکلات اورولوژی، یا آسیب جسمی باشد. عوامل روانی شامل اضطراب عملکرد، استرس، اعتماد به نفس ضعیف یا تصویر بدن، و تجربیات آموخته شده منفی اولیه در آن دخیل است. درمانهای دارویی شامل کرمهای موضعی یا داروهایی مانند SSRIs موثر هستند. تمرینهای آلت تناسلی، CBT، و درمان فردی یا مشترک از دیگر گزینههای درمانی هستند.
انزال دیررس
مردانی که دیر انزالی دارند، رسیدن به ارگاسم و انزال را دشوار یا غیرممکن میدانند، حتی با تحریک کافی، نعوظ و میل به ارگاسم هم نمیتوانند به این مرحله برسند که منجر به ناراحتی میشود. انزال دیررس یکی از اختلالات جنسی کمتر شایع و شناخته شده است، و همچنین به عنوان اختلال ارگاسم مردانه، ارگاسم تاخیری و انزال مهار شده شناخته میشود. در طول ارزیابی، درمانگر پیشینه کاملی از پیشرفت مشکل میگیرد و به عواملی که باعث بهبود یا تشدید علائم میشوند توجه میکند. علت بروز این اختلال هنوز تا حد زیادی ناشناخته است، اگرچه اعتقاد بر این است که تحت تأثیر عوامل فردی، بیولوژیکی، روانی و رابطه عاطفی قرار میگیرد. به طور خاص، عادات و سن شروع خودارضایی میتواند در ابتلا به آن تأثیرگذار باشد. درمان اغلب شامل ترکیبی از دارو درمانی، روان درمانی و بازآموزی خودارضایی رفتاری است. همچنین لازم است هرگونه وجود اضطراب عملکرد و انتقاد از خود ارزیابی شده و به آن رسیدگی شود.
اختلالات درد
اختلالات درد شامل دیسپارونی و واژینیسموس است. این اختلالات به طور مشابه ظاهر میشوند، اما در حالی که واژینیسموس یک اختلال زنانه است، دیسپارونی اختلالی است که هم در مردان و هم زنان دیده میشود.
دیسپارونی
افراد مبتلا به دیسپارونی در حین مقاربت، و همچنین گذاشتن تامپون، داخل کردن انگشتان دست، یا در طول معاینات آلت تناسلی درد قابل توجهی را در ناحیه تناسلی تجربه میکنند. عوامل فیزیولوژیکی، از جمله آسیب یا اختلال عملکرد عصبی، حساسیت شدید، آسیب ناشی از جراحی (به عنوان مثال اپیزیوتومی)، و به ندرت، ناهنجاریهای واژن یا تناسلی، همگی میتوانند منجر به درد ناحیه تناسلی شوند. در ابتدا، استراتژیهای کمتر تهاجمی استفاده میشوند و شامل دارو، لیدوکائین موضعی، CBT برای مدیریت درد و درمان برای بهبود عملکرد جنسی هستند. ممکن است درمانهای جسمی بیشتری برای درمان عضلات کف لگن و تمرینات لمس یا ورود جسم به آلت تناسلی توصیه شود. درمانهای تهاجمیتر، مانند جراحی، به ماهیت درد در اندام تناسلی بستگی دارد.
واژینیسموس
واژینیسموس
مشابه دیسپارونی، مبتلایان به واژینیسموس به دلیل درد ناحیه تناسلی در دخول به واژن مشکل دارند. ماهیچههای اطراف دهانه واژن در معرض اسپاسم قرار میگیرند که عملاً آمیزش جنسی را غیرممکن میکند. زنان در اطراف دهانه واژن احساس سوزش، کشش یا پارگی میکنند و اغلب ترس شدیدی را در هنگام دخول تجربه میکنند. برای یافتن علت دقیق، باید تحقیقات بیشتری در مورد واژینیسموس انجام شود. دیدگاههای محافظه کارانه، سابقه سوء استفاده جنسی، عدم آموزش جنسی و مسائل مربوط به رابطه به عنوان متغیرهای علت واژینیسموس شناسایی شده اند، اما هیچ کدام از طریق تحقیقات تجربی تایید نشده اند. اغلب درمانهای مورد استفاده برای دیسپارونی برای درمان واژینیسموس نیز مفید هستند. ابتدا درمانهای کمتر تهاجمی از جمله دارو، کرمهای موضعی، کاهش افکار منفی، پرداختن به چرخه اجتناب از ترس و بهبود رابطه با همسر مورد بررسی قرار میگیرند. ممکن است به درمانهای بیشتری نیز نیاز باشد، مانند درمان عضلات کف لگن یا جراحی. انجام معاینه پزشکی توسط پزشک یا متخصص زنان یکی از اولین مداخلات برای درمان واژینیسموس است.
مداخلات روانشناختی برای مشکلات جنسی
درمان مشکلات جنسی شامل ترکیبی از دارو درمانی، روانشناختی، پزشکی و آموزش روانی میشود. درمانگر در نهایت درمان را بسته به وضعیت فرد و زوج مشخص کرده تا نتیجه مطلوب حاصل شود. مداخلات دارویی شامل دارو (یا تغییر در داروهای فعلی)، درمان جایگزینی هورمونی، یا کرمها یا پمادهای موضعی یا ترکیبی از این درمانها است. بسیاری از اختلالات جنسی را میتوان با مداخلات دارویی با هدف بهبود عملکرد جنسی درمان کرد. به عنوان مثال، داروهایی که جریان خون را در آلت تناسلی بهبود میبخشند برای درمان اختلال نعوظ به خوبی شناخته شدهاند و SSRIها برای انزال زودرس استفاده میشوند. درمان جایگزینی هورمونی برای درمان برخی بیماریها مانند اختلال برانگیختگی جنسی زنان و کمبود میل جنسی مردان، همراه با استفاده همزمان از دارو استفاده شده است. کرمها یا پمادهایی مانند لیدوکائین برای حساسیت زدایی بافت تناسلی در مورد مشکلات مرتبط با انزال زودرس و اختلالات درد استفاده میشود.
سکس تراپی و روان درمانی
سکس تراپیست ابزارها و استراتژیهای روانشناختی مفید برای مدیریت پریشانی مرتبط با مشکل جنسی را ارائه میدهد. روان درمانی به فرد کمک میکند تا عوامل مداخله گر در عملکرد جنسی از جمله احساس ترس، اضطراب، گناه، شرم جنسی یا اجتناب را برطرف کند. ادراک تصویر ضعیف بدن یا تروما مربوط به سوء استفاده جنسی، زمینههای دیگری است که میتواند بر عملکرد جنسی تأثیر منفی بگذارد و ممکن است در درمان مورد توجه قرار گیرد. زوج درمانی هم به مسائل مربوط به رابطه میپردازد و با هدف بهبود رضایت در طول رابطه جنسی انجام میشود.
رفتار درمانی
این روش درمانی شامل انواع تکنیکها و تمرینات درمانی با هدف افزایش رضایت و عملکرد جنسی است. درمانهای رفتاری شامل تمرینات آلت تناسلی، تکنیکهای تحریک جنسی و تمرکز حسی است. دستگاههای پزشکی نیز میتوانند به درمان کمک کنند. دستگاههای وکیوم و ایمپلنت آلت تناسلی برای افزایش توانایی نعوظ استفاده میشود، در حالی که دیلاتور به کشش واژن کمک میکند.
درمان شناختی رفتاری (CBT)
CBT رویکردی به درمان است که فرض میکند افکار، باورها و ادراکات ما بر احساسات ما در مورد یک رویداد فعالکننده تأثیر میگذارد. بسیاری از رویکردهای مبتنی بر CBT برای درمان اختلالات جنسی بر تمرکز حواس، خنثی کردن افکار منفی، کاهش اضطراب عملکرد و بازسازی اعوجاج افکار منفی تمرکز دارند.
آموزش روانی
آموزش روانی شامل آموزش عمومی و کتاب درمانی است. یادگیری در مورد آناتومی جنسی، رفتارها و پاسخها افراد را توانمند میکند و به کاهش اضطراب کمک میکند. به علاوه، درمانگر ممکن است خواندن مطالب یا کتابهای خودیاری را به منظور کسب اطلاعات بیشتر در مورد بدن، اختلالات جنسی و نگرانیهای مربوط به آن، تقویت رابطه و سایر موضوعات مرتبط توصیه کند.
معاینات پزشکی و درمان
در صورت مطرح شدن مسئله مشکلات جنسی، انجام معاینه فیزیکی احتمالا بخشی از روند درمان خواهد بود. لازم است فقدان هرگونه مشکل فیزیولوژیکی دخیل در این مشکل بررسی شود. بنابراین، احتمال دارد که درمانگر فرد را برای معاینه توسط پزشک، متخصص اورولوژی یا متخصص زنان ارجاع بدهد. هدف این معاینات شامل ارزیابی آناتومی، رد مسائل پزشکی یا بیولوژیکی، یا ارائه اطلاعات اضافی به درمانگر در مورد عواملی است که در ایجاد مشکل یا حفظ مشکل نقش دارند.
درمان کف لگن
درمان کف لگن به ضعف، درد و سایر اختلالات در عضلات کف لگن میپردازد.
منبع:
