ظهور ربات های مشاور در آینده

در سال های اخیر، شاهد رشد تکنولوژی های تعاملی مختلف و روش های جدید استفاده از آنها برای درمان مشکلات مختلف سلامت روان بوده ایم. در میان پیشرفت های زیاد می توان به رویکرد آنلاین، مبتنی بر کامپیوتر و حتی واقعیت افزوده در رفتار درمانی شناختی اشاره کرد. اما استفاده از ربات های مشاور در درمان و ارائه حمایت های عاطفی چطور؟

حوزه رباتیک به قدری در حال پیشرفت است که ربات های اجتماعی رواج بیشتری یافته اند. با استفاده از سیستم هوش مصنوعی، این ربات های دارای تجسم فیزیکی، استقلال در عملکرد و توانایی تعامل با انسان هستند. برای مثال، ربات هایی مانند تیکو، جیبو و iCub در حال حاضر از آزمایشگاه بیرون آماده اند و در محیط واقعی با مردم در حال تعامل هستند. برخی از ربات های اجتماعی مانند Hitchbot حتی تبدیل به ستاره های رسانه ای شده اند و توانایی بالقوه آنها، همچنان در حال درک است.

برخی از محققان اصطلاح جدیدی را تحت عنوان روبوتراپی ابداع کرده اند تا روش های مختلف کاربرد ربات های در کمک به افراد را نشان دهند. این شامل ربات های متخصص در کمک به کودکان، بزرگسالان و افراد مسن در مشکلات شناختی، اجتماعی و فیزیکی می شود. یک ربات نه تنها می تواند ۲۴ ساعت شبانه روز در دسترس باشد، بلکه می تواند به کمبود وجود کارکنان پشتیبانی، برای مثال برای افراد مبتلا به زوال عقل، کمک کند. تحقیقات نشان داده اند که ربات های احتماعی می تواند کیفیت زندگی را برای بسیاری از افراد بهبود ببخشد، به نحوی که بدون آن ممکن بود دچار مشکلات زیادی شوند.

 اگر سوالی در حوزه روانشناسی دارید.هوش مصنوعی سیمیاروم به سوالات شما در حوزه روانشناسی پاسخ میدهد.

ایده استفاده از ربات ها در درمان، کمک به افراد در انجام وظایفی است که به طور معمول به کمک انسان ها نیاز دارد. این به بیمار کمک می کند که مستقل تر باشد و تا حد ممکن از موسسات مراقبتی به دور باشد.

تا به حال، پیشرفت های زیادی در زمینه استفاده از ربات های مشاور در حوزه هوش مصنوعی انجام شده است. یکی از جدیدترین مثال ها، استفاده از برنامه جدیدی تحت عنوان Woebot توسط محققان استنفورد است. Woebot در واقع یک درمانگر با شیوه گفتگو درمانی است. این ربات از پیامرسان فیسبوک برای اجرای یکی از رایج ترین اشکال درمان تحت عنوان رفتار درمانی شناختی (CBT) استفاده می کند. هدف از این روش، گرفتن اطلاعات از بیمار در مورد افکار منفی وی است. زمانی که بیمار از افکار منفی خود باخبر شود، می تواند الگو و محرک های آن را بشناسد و برای توقف آن تلاش کند. Woebot هر روز با ارسال پیام وضعیت بیمار را بررسی می کند. «امروز حالت چطور است؟»، «الان در حال انجام چه کاری هستی و وضعیت کلی خلق و خویت چطور است؟». از آنجا که Woebot ربات است، پاسخ های فرد را به خاطر می سپارد و در طول زمان آنها را در نظر می گیرد. این ربات تغییر در خلق و خو را تشخیص می دهد و می تواند بسته به آن، درست همانند یک مشاور واقعی، توصیه های دقیقی به بیمار بکند.

ربات های مشاور می توانند به افراد در غلبه بر ترس از قضاوت شدن کمک کنند و به روشی آشنا و بدون افشای هویت به افراد مشاوره می دهند. بیماران می دانند که ربات آنها را قضاوت نمی کند، بنابراین، شاید راحت تر با او حرف می زنند. البته، هنوز هم ربات های مشاور به جایگزین کاملی برای درمان رو در رو تبدیل نشده اند، اما هر کسی زمان و پول کافی برای مراجعه به درمانگر را ندارد. نتیجه تحقیقات نشان می دهد که این روش درمانی واقعا موثر است و می تواند افسردگی و اضطراب را در بیمار کاهش دهد.

ربات های مشاور ابداع شده در حوزه های مختلفی به کار می روند. یکی از آنها به نام Ellie در حوزه اختلال استرس پس از سانحه به خصوص برای سربازان جنگی به کار می رود. این ربات به افراد گوش می دهد و با بررسی لحن صدا، حالت نگاه، حالت صورت و حرکات سر نشانه های افسردگی و ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه را در بیمار ارزیابی می کند. با این حال، این ربات برخلاف Woebot تنها اطلاعات را جمع آوری می کند و نمی تواند راهکارهای درمانی ارائه دهد.

یکی از دیگر کاربردهای ربات های مشاور را می توان در کار با کودکان دچار اوتیسم دانست. در مورد افرادی که مبتلا به اوتیسم هستند، تحقیقات قبلا نشان داده اند که آنها می توانند به درمان با ربات های مشاور پاسخ بهتری نسبت به درمانگرهای انسانی بدهند. به همین دلیل، چندین برنامه مختلف در این رابطه ابداع شده اند که عبارتند از AuRoRa (ربات خودمختار به عنوان ابزاری درمانی برای کودکان مبتلا به اوتیسم) و پروژه IROMEC (ربات تعاملی اجتماعی به عنوان همراه کودکان).

استفاده از ربات های مشاور با مشکلاتی نیز همراه است:

گاهی بیماران به طور مداوم درمان خود را پیگیری نمی کنند و انگیزه ای برای تغییر رفتار یا محیط خود ندارند. در استفاده از ربات های مشاور این مشکل بیش از پیش دیده می شود. با این حال، تیمی از متخصصان بر روی روش های استفاده از یادگیری ماشینی برای ایجاد یک برنامه سلامت روان کار می کنند که به حفظ انگیزه در بیمار کمک می کند.

با این حال، هنوز هم برای جایگزینی کامل مشاوران با ربات های مشاور راه زیادی باقی مانده است. ارائه راهکارهای محدود و اشکال در تشویق بیمار به دریافت درمان های مناسب، باعث تاخیر در دریافت درمان مناسب می شود. این باعث می شود که برخی از بیماران با شرایط حادتری برای درمان به درمانگر انسانی مراجعه کنند.

با وجود تمام این نقایص، تحقیقات برای بهبود هوش مصنوعی در ربات های مشاور ادامه دارد و توانایی آنها در درک نشانه ها و ارائه راهکار هر روز بهتر می شود. همانطور که ربات ها هر روز پیچیده تر، تعاملی تر و مقرون به صرفه تر می شوند، احتمال دارد که آنها را بیش از پیش در حوزه درمان ببینیم. هر چند شاید هرگز نیاز به درمانگر انسانی حذف نشود، اما این دو در کنار هم می توانند به نتایج بهتر و کامل تری برسند. شاید مزایایی چون رهایی بیمار از ترس از قضاوت شدن توسط درمانگر انسانی و شباهت بالا با ظاهر انسان بتواند باعث جلب بیمارانی شود که مشکل خود را از اطرافیان و جامعه مخفی نگه می دارند.