فهرست مطالب
خانه » مهارت های زندگی »
درمان حسادت چگونه امکان پذیر هست؟
حسادت یک تشخیص نیست، یک احساس است. اما وقتی کسی دچار حسادت شدید و مزمن است، باید راهی برای خلاصی از آن پیدا کند تا زندگی باکیفیت‌تر و بهتری داشته باشد و از اثرات منفی این حس خلاص شود. درمان حسادت از این نظر اهمیت دارد که می‌تواند باعث بروز سایر اختلالات روانی از جمله افسردگی و اضطراب عمومی‌شود.
حسادت چیست؟
وقتی آن هیولای سبز وحشتناک به افکار و احساستان حمله می‌کند، زخم‌های عمیقی به روانتان وارد می‌کند. این هیولا از تخیل و ذهن شما سوءاستفاده می‌کند تا واقعیت را تحریف کند و بیش از پیش شما را در رویایی تیره فرو ببرد. گاهی این رویا اصلاً واقعیت ندارد و وقتی از خواب بیدار می‌شوید به این نتیجه می‌رسید که تنها افکارتان بوده است که به آنچه در ذهنتان بوده است لباس واقعیت پوشانده است. مانند حسادت به روابط همسر با یک همکار و تصور وجود رابطه عاطفی بین آنان.
حسادت می‌تواند در هر سنی، حتی در سنین پایین دیده شود. افراد به هرکسی از اعضای خانواده تا آدم‌های غریبه یا مشهور حسادت می‌کنند.
چه کسانی بیشتر حسودی می‌کنند؟
- افرادی که عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس کمتری دارند و خود را دست‌کم می‌گیرند.
- افرادی که برعکس خود را بسیار توانمند می‌بینند و معتقدند تمام موقعیت‌های خود باید نصیب آنان شود.
- افرادی که در کودکی مقایسه و تحقیرشده‌اند.
- افرادی که دچار مشکلات روانی مانند افسردگی یا اسکیزوفرنی هستند.
حسادت در کودکان
این احساس فقط مخصوص بزرگسالان نیست. کودکان نیز به دلایل مختلف دچار حس حسادت می‌شوند. برخی از دلایل آن عبارتند از:
- برخورد نادرست والدین با فرزندان
- مقایسه فرزند با دیگران
- تولد فرزند دوم
- تحقیر فرزند در جمع
- فرق گذاشتن در تشویق و تنبیه فرزندان
- سن حساس فرزند (3-4 سالگی)
حسادت علائمی مانند شب‌ادراری، شیطنت زیاد، تخریب ، حالات آسم، کتک زدن دیگران، پرخاشگری، انزوا و سکوت و غیره دارد. ناخن جویدن، مو کنی و پوست‌کنی از دیگر علائم آن است. اگر این علائم را در فرزند خود می‌بینید، بهتر است برای درمان حسادت با یک مشاور کودک صحبت کنید.
همچنین نکات زیر را در برخورد با فرزندتان رعایت کنید:
- هرگز فرزندتان را با کودکان دیگر مقایسه نکنید.
- در مقابل او به برتری‌های دیگر کودکان اشاره نکنید.
- در جمع احترام او را نگه‌دارید.
- سرزنش و برخورد با رفتار اشتباه را برای زمان تنهایی و دور از جمع نگه‌دارید.
- از ویژگی‌های خوب او در جمع تعریف کنید.
- از توانایی‌ها و استعدادهایش تعریف کنید.
حسادت بیمارگونه چیست؟
در حسادت طبیعی شخص افکارش را با شرایط واقعی وفق می‌دهد، با آن کنار می‌آید و درنهایت می‌تواند حتی باوجوداین احساس به زندگی طبیعی خود ادامه دهد.
اما گاهی حسادت به مرحله بالاتر و شدیدتری وارد می‌شود که از آن به حسادت بیمارگونه یاد می‌شود. این شکل از حسادت در فرم وسواس‌گونه و توهمی و روان‌پریشانه دیده می‌شود.
در حالت وسواس‌گونه، شخص دچار افکار شدید و تکرار شونده است. این بدان معنی است که شخص گاهی خود به افکارش اعتقادی ندارد، اما نمی‌تواند جلوی این افکار مخرب را بگیرد. حسادت وسواس‌گونه باعث تخریب روابط عاطفی و شخصی می‌شود. درمان حسادت بیمارگونه سخت‌تر از حسادت طبیعی است.
مشاوره درمان OCD با روانشناسان سیمیاروم
حسادت روان‌پریشانه از دیگر انواع حسادت خطرناک‌تر است چراکه شخص به دلیل احساسش اقدام به آزار دیگران می‌کند. شخص ممکن است علائم زیر را داشته باشد:
- تعقیب کردن
- استخدام دیگران برای تعقیب فرد موردنظر
- سوءتعبیر رفتارهای دیگران مبنی بر قصد آزار
- تلاش برای آزار رساندن به فرد با زیرآب زدن، دروغ گفتن، تهمت زدن
- رفتار خشونت‌آمیز
درمان حسادت
حسادت می‌تواند پیامدهای خطرناکی داشته باشد: تحقیقات ثابت کرده‌اند که حسادت سومین انگیزه شایع برای قتل است. در واقع، این احساس عادی در برخی از افراد به‌قدری قوی است که حتی سعی در آسیب رساندن به رقیب خیالی خود می‌کنند که می‌تواند رقیب عشقی، همکار یا خانواده همسر باشد.
درمان حسادت به‌شدت آن بستگی دارد. گاهی خود فرد می‌تواند با استفاده از راهکارهای ارائه‌شده توسط مشاور و تغییر دیدگاه، حسادت را از خود دور کند. اما در موارد شدید، لازم است که شخص تحت دوره درمانی قرار گیرد.
روان‌درمانی غالباً درمانی مؤثر برای حسادت است. مراجعی که دچار مشکل حسادت است از کار بر روی عواطف دردناک و افکار منفی نفع می‌برد. این افکار منفی بر رفتار او تأثیر بدی دارند. درمانگر به روش‌های زیر به فردی که مایل به درمان حسادت خود است کمک می‌کند:
- تشخیص تفاوت بین حسادت عادی/ مولد و مضر/غیر مولد
- ایجاد مهارتهای ارتباطی
- شناسایی تحریف‌های شناختی که به احساس حسادت کمک می‌کنند
- یادگیری مهارتهای تنظیم عاطفی
- استفاده از ذهن آگاهی برای کنترل احساس ناگهانی حسادت
- تمرکز بر مراقبت از خود برای کسب اعتمادبه‌نفس بیشتری و وابستگی کمتر
رفتاردرمانی شناختی رفتاری می‌تواند به درمان حسادت کمک کند. چراکه باعث شناسایی باورهای زمینه‌ساز حسادت و الگوهای فکری مخرب در شخص می‌شود.
در عین حال، امکان درمان موقت با استفاده از داروهای روانپزشکی نیز وجود دارد، اما این روش تنها زمانی استفاده می‌شود که حسادت در اثر سایر بیماری‌های روانی مانند اسکیزوفرنی ایجاد شده باشد.
زوج‌درمانی برای درمان حسادت
حسادت فقط به دوستان و اعضای خانواده نیست. یکی از رایج‌ترین اشکال آن، حسادت نسبت به همسر و هرکسی است که ممکن است در اطراف او باشد. شخص بسیار نسبت به روابط عاطفی همسرش با اعضای خانواده حساس است، نمی‌تواند هیچ همکاری از جنس مخالف را در اطراف او تحمل کند و احساس ناامنی می‌کند. زوجینی که دچار حس حسادت هستند، می‌توانند از مشاوره زوج‌درمانی بهره‌مند شوند. اگر هیچ‌گونه رابطه عاطفی مشخصی وجود نداشته باشد، یا خیانتی رخ نداده باشد، درمانگر به زوج کمک می‌کند که از شر افکار منفی، احساسات بد، ناامنی‌ها و آسیب‌پذیری‌ها خلاص شوند.
زوج‌درمانی برای حسادت
زوج‌درمانی برای حسادت ممکن است به‌صورت فردی یا مشترک برگزار شود. این فرصتی به هر دو نفر می‌دهد تا فرصتی برای شنیده شدن داشته باشند. درمانگر زمان، موقعیت و علت بروز حسادت را بررسی می‌کند تا شناخت بهتری از شروع این احساس پیدا کند. در عین حال، تأثیر حسادت بر رابطه نیز بررسی می‌شود.
وقتی زن و شوهر تشخیص دادند که حسادت از چه زمانی شروع شده است، درمانگر به آنها کمک می‌کند تا تجربیات و دیدگاه‌های یکدیگر را کشف کنند. این فرآیند ممکن است به هر دو شریک زندگی کمک کند ضمن تقویت پیوند ، احساس ناسالم حسادت را به حداقل برسانند.
چگونه از شر حسادت خلاص شویم؟
اگر دچار مشکل حسودی کردن هستید و برای درمان حسادت خجالت می‌کشید، بدانید که تنها نیستید. برای درمانگران طبیعی است که مراجعان احساسات منفی زیادی داشته باشند و هیچ‌گونه قضاوتی در این مورد وجود ندارد. در عین حال، اگرچه حسادت حس ناخوشایندی است، اما با گام‌های ساده می‌توانید تا حد زیادی از شر آن خلاص شوید. از راهکارهای زیر کمک بگیرید.
در مورد آن حرف بزنید
به اشتراک گذاشتن این احساس با یک فرد امین، به شما کمک می‌کند که تا حد زیادی از آن خلاص شوید.
از دیدگاه یک غریبه نگاه کنید
کمی از موضع خود عقب‌نشینی کنید و از چشم یک غریبه به آن نگاه کنید. آیا دلیلی دارد که به فرصت‌های یک نفر حسادت می‌کنید؟ موقعیت شما نسبت به او چگونه است؟ آیا راهی دارد که شما نیز به موقعیت او دست یابید؟ پرداختن به چرایی احساستان، گام مفیدی است که مشورت با یک درمانگر حرکت مفید بعدی است.
با همسرتان حرف بزنید
اگر احساس حسادت شما نسبت به روابط همسرتان است، ارتباط صادقانه می‌تواند مشکل را حل کند. اعتماد به یک رابطه زمانی ممکن است که زوج بتوانند حس منفی و ناامنی خود را با همسرشان در میان بگذارند. این فرصتی به همسرتان می‌دهد که از خود دفاع کند و دلایلی برای اشتباه بودن تفکر شما بیاورد یا روش ارتباطی خود را با دیگران اصلاح کند تا حسادت شما را تحریک نکند.
مثبت اندیش باشید:
هنگامی‌که دچار حس حسادت شده‌اید، به خودتان یادآوری کنید که این افکار اشتباه است و پایه و اساسی ندارد. به خودتان یادآوری کنید که شما فردی دوست‌داشتنی و ارزشمند هستید که می‌توانید پیشرفت کنید و زندگیتان را حفظ کنید.
نمونه موردی برای درمان حسادت
ترس از دست دادن همسر
فنگ، 43 ساله، با مشکل دشواری در به خواب رفتن و اختلال خوردن در اثر اضطراب به مشاور مراجعه کرده است. در طول درمان مشخص می‌شود که احساس وی از این تفکر ناشی می‌شود که همسر وی 7 سال از او جوان‌تر است و وی حس می‌کند همسرش قصد دارد او را ترک کند. فنگ به درمانگر می‌گوید که همیشه می‌ترسد همسرش در ملاقات‌های کاری با فردی جوان‌تر و جذاب‌تر روبه‌رو شود و عاشق او شود. فنگ هرگز در این مورد با همسرش صحبت نکرده است، چراکه دوست ندارد او را به خیانت متهم کند یا روان‌پریش و حسود به نظر برسد. به‌علاوه، هیچ دلیلی هم مبنی بر این ندارد که همسرش می‌خواهد او را ترک کند، اما احساس می‌کند پیر شده است و جذابیت خود را از دست داده است.
درمانگر چند جلسه با فنگ برگزار کرد و به‌طور خاص در این جلسات بر حس خود ارزشمندی او کار کرد. این به او کمک کرد که دریابد هرچند همسرش ممکن است با افراد جذاب‌تری ملاقات کند، اما این لزوماً به این معنی نیست که به آنها علاقه پیدا خواهد کرد. درمانگر روش‌هایی را برای کاهش اضطراب به او آموزش داد تا مشکل بی‌خوابی وی کاهش یابد.
همچنین، چند جلسه زوج‌درمانی برای آنان برگزار کرد که به آنها کمک کرد که تمام سوءتفاهمات و احساس ناامنی را با هم به اشتراک بگذارند.
حسادت یک احساس متداول است که می‌تواند طبیعی یا غیرطبیعی باشد. در حسادت طبیعی شخص می‌تواند با افکار و احساسش کنار بیاید یا با استفاده از چند نکته ساده بر احساسش غالب شود. اما حسادت غیرطبیعی به دو دسته وسواس‌گونه و روان‌پریش تقسیم می‌شود. حسادت وسواس‌گونه با شیوه‌های روان‌درمانی قابل درمان است. اما حسادت روان‌پریش نسبت به درمان مقاوم است چراکه شخص به افکارش باور دارد. به‌خصوص که این نوع حسادت در بیشتر موارد از ابتلا به دیگر اشکال بیماری روانی مانند اختلال اسکیزوفرنی، افسردگی، زوال عقل و دوقطبی ناشی می‌شود. در این حالت، دارودرمانی مفید است.
تیم متخصصان سیمیاروم مشتاق ارائه خدمات روانشناسی و مشاوره به هموطنان خود در خارج از کشور و ایرانیان داخل کشور هستند. دکتر فریبا زرانی، پست-دکتری روانشناسی سلامت دانشگاه تهران، دکتری تخصصی روانشناسی سلامت دانشگاه تهران، کارشناسی ارشد روانشناسی دانشگاه تهران، در زمینه های مشاوره های فردی، روانشناسی سلامت، و ارتقا سبک زندگی و کیفیت زندگی می تواند به شما کمک کند.
همچنین، دکتر آسیه اناری، دکتری تخصصی روانشناسی بالینی، دانشگاه شهید بهشتی و كارشناسی ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، دانشگاه شهید بهشتی در زمینه تشخیص و درمان اختلالات دوران کودکی و نوجوانی، آموزش مهارتهای زندگی به گروه سنی کودک و نوجوان، درمان مسائل مربوط به نوجوانان، و فرزندپروری و آموزش والدین می تواند به کودکان و نوجوانانی که دچار مشکل حسادت هستند کمک کند.
امیدواریم که به بسیاری از سؤالات و ابهامات شما در مورد درمان حسادت پاسخ داده باشیم. چنانچه سؤال یا ابهامی برای شما باقی مانده است، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
