فهرست مطالب
نشانه های استرس چیست؟!
استرس به‌عنوان وضعیتی از فشار روحی یا عاطفی ناشی از شرایط نامساعد تعریف می‌شود. تمام افراد در نقطه‌ای از زندگی خود دچار استرس می‌شوند. در حقیقت، یکی از این مطالعات نشان می‌دهد که 33٪ از بزرگسالان سطح بالایی از استرس را تجربه کرده‌اند. شناخت نشانه های استرس می‌تواند به مدیریت این احساس منفی کمک کند.
استرس چیست؟
استرس راهی است که بدن شما برای پاسخگویی به هر نوع فشار یا تهدید انتخاب می‌کند. وقتی احساس خطر می‌کنید – چه واقعی باشد چه تصوری – به‌صورت خودکار و سریع که به‌عنوان واکنش “جنگ یا گریز” یا “واکنش استرس” شناخته می‌شود، بدن شما وارد فاز دفاعی می‌شود
استرس راهی است که مغز و بدنتان سعی می‌کند بدین طریق از شما محافظت کند. هنگام انجام کاری مهم به شما کمک می‌کند تا متمرکز، پرانرژی و هوشیار باشید. در شرایط اضطراری، استرس می‌تواند جان شما را نجات دهد – به‌عنوان‌مثال به شما قدرت بیشتری برای دفاع از خود می‌دهد، یا شما را ترغیب می‌کند تا بر روی ترمز بکوبید تا از تصادف رانندگی جلوگیری کنید.
استرس همچنین می‌تواند برای مقابله با چالش‌ها به شما کمک کند. نشانه های استرس همان چیزی است که باعث می‌شود برای آماده شدن جهت سخنرانی بیشتر کار کنید. در هنگام شرکت در مسابقه بیشتر تلاش و تمرین کنید. اما فراتر از یک نقطه خاص، استرس دیگر مفید نیست و باعث آسیب جدی به‌سلامتی، روان، بهره‌وری، روابط و کیفیت زندگی شما می‌شود.
اگر به‌طور مکرر احساس استرس و پریشانی می‌کنید، وقت آن است که برای بازگرداندن تعادل سیستم عصبی خود اقدامی انجام دهید. با شناخت علائم استرس مزمن و برداشتن گام‌هایی برای کاهش اثرات مضر آن، می‌توانید از خود محافظت کنید و احساس خود را بهبود بخشید.
نشانه های استرس چیست؟
این بیماری با لیست بلندبالایی از علائم جسمی و روانی همراه است.
آکنه
آکنه یکی از بارزترین نمودهای استرس است. برخی از افراد وقتی دچار استرس می‌شوند، بیشتر صورت خود را لمس می‌کنند. این می‌تواند باعث گسترش باکتری‌ها و ایجاد آکنه شود. چندین مطالعه نیز تأیید کرده‌اند که آکنه با سطوح بالاتری از استرس مرتبط است. مطالعه انجام گرفته روی 94 نوجوان نشان داد که میزان استرس بالاتر با آکنه بدتر به‌ویژه در پسران ارتباط دارد.
سردرد
بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که سردرد یکی از نشانه های استرس است، به‌ویژه درد در ناحیه پیشانی یا گردن.
یک مطالعه بر روی 267 فرد مبتلا به سردردهای مزمن نشان داد که در 45٪ موارد قبل از بروز سردردهای مزمن یک واقعه استرس‌زا رخ داده است. مطالعه‌ای بزرگ‌تر نشان داد که افزایش شدت استرس با افزایش تعداد روزهای سردرد در ماه همراه است.
درد مزمن
درد شکایت رایجی است که می‌تواند ناشی از افزایش سطح استرس باشد. افزایش سطح هورمون استرس، کورتیزول، می‌تواند باعث درد شود.
به‌عنوان‌مثال، یک مطالعه 16 فرد مبتلا به کمر درد مزمن را با یک گروه کنترل مقایسه کرد. این مطالعه نشان داد که کسانی که درد مزمن دارند، سطح کورتیزول بیشتری دارند. مطالعه دیگر نشان داد که افراد مبتلا به درد مزمن سطح بالاتری از کورتیزول را در موهای خود دارند که نشان‌دهنده استرس طولانی‌مدت است.
به خاطر داشته باشید که این مطالعات نشان‌دهنده ارتباط بین برخی نشانه ها و استرس هستند، اما عوامل دیگری را که ممکن است در این امر دخیل باشند بررسی نمی‌کنند.
ابتلای مکرر به بیماری
اگر احساس می‌کنید دائماً دچار بیماری هستید، ممکن است استرس عامل آن باشد. استرس می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن شما تأثیر بگذارد و باعث افزایش حساسیت به عفونت شود.
در یک مطالعه، 235 بزرگسال در دو گروه استرس زیاد و کم قرار گرفتند. طی یک دوره شش ماهه، افراد گروه استرس بالا 70٪ بیشتر دچار عفونت تنفسی شده و تقریباً 61٪ روز بیشتر نسبت به گروه کم استرس دچار علائم بیماری بودند.
کاهش انرژی و بی‌خوابی
خستگی مزمن و کاهش سطح انرژی نیز می‌تواند از نشانه های استرس طولانی‌مدت باشد. استرس همچنین ممکن است خواب را مختل کرده و باعث بی‌خوابی شود که منجر به کمبود انرژی می‌شود. یک مطالعه کوچک نشان داد که سطوح بالاتر استرس مربوط به کار با افزایش خواب‌آلودگی یا بی‌قراری هنگام خواب ارتباط دارد.
تغییر در میل جنسی
بسیاری از افراد در دوره‌های استرس تغییراتی را در میل جنسی خود تجربه می‌کنند. بنابراین، میل جنسی پایین می‌تواند از نشانه های استرس باشد. در یک مطالعه کوچک، میزان استرس 30 زن ارزیابی شده و سپس برانگیختگی آنها هنگام تماشای یک فیلم جنسی اندازه‌گیری شد. سطح تحریک در کسانی که دارای سطح استرس مزمن بودند، در مقایسه با افرادی که سطح استرس کمتری را تجربه می‌کردند، کمتر بود.
مشکلات گوارشی
مشکلات گوارشی مانند اسهال و یبوست نیز می‌تواند از نشانه های استرس بالا باشد. مطالعه‌ای بر روی 2699 کودک نشان داد که قرار گرفتن در معرض حوادث استرس‌زا با افزایش خطر یبوست همراه است. استرس می‌تواند شرایط مبتلایان به اختلالات گوارشی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یا بیماری التهابی روده (IBD) را تشدید کند که با درد معده، نفخ، اسهال و یبوست مشخص می‌شوند.
تغییر در اشتها
تغییر اشتها در زمان استرس معمول است. شخص در هنگام استرس ممکن است دچار بی‌اشتهایی شود یا به‌قدری اشتهایش بیشتر شود که حتی نیمه‌شب هم غذا بخورد.
یک مطالعه بر روی دانشجویان دانشگاه نشان داد که 81٪ گزارش کردند که هنگام استرس دچار تغییر اشتها می‌شوند. از این تعداد، 62٪ افزایش اشتها داشتند، در حالی که 38٪ کاهش آن را تجربه کردند. تغییر در اشتها ممکن است باعث نوسانات وزن در دوره‌های پراسترس شود.
افزایش ضربان قلب
ضربان قلب سریع نیز می‌تواند از نشانه های استرس بالا باشد. میزان واکنش ضربان قلب در پاسخ به حوادث استرس‌زا نسبت به غیر استرس‌زا به‌طور قابل‌توجهی بالاتر است.
سایر علائم استرس چیست؟
هر کسی در موقعیت‌های مختلف استرس را به شکل متفاوتی تجربه می‌کند. بعضی اوقات بلافاصله متوجه می‌شوید که تحت استرس هستید، اما گاهی استرس پنهان است. برای مثال، گاهی شخص پرخاشگری زیادی دارد، و همه تصور می‌کنند وی خلق‌وخویی عصبی دارد. این در حالی است که در واقع پرخاشگری‌های وی صرفاً به خاطر سطح بالای استرس در اوست. به همین دلیل گاه شاهد هستیم که انجام راهکارهای جلوگیری از خشم و بهبود روابط در چنین شخصی مؤثر نیست. در واقع، تنها حل شدن مشکل استرس و کاهش فشار به‌طور خودکار به بهبود خلق‌وخوی شخص می‌انجامد.
سایر نشانه های استرس عبارتند از:
نشانه های عاطفی
- تحریک‌پذیری، پرخاشگری، بی‌حوصلگی یا بی‌قراری
- احساس فشار بیش‌ازحد
- مضطرب، عصبی یا نگران بودن
- تلاطم فکری، ناتوانی در خاموش کردن افکار، پریشانی حواس
- ناتوانی از لذت بردن از امور مختلف
- افسردگی
- بی‌علاقگی به زندگی
- از دست دادن حس شوخ‌طبعی
- احساس ترس
- نگرانی برای سلامتی خود
- احساس تنهایی و انزوا
استرس شدید در برخی از افراد می‌تواند به بروز افکار خودکشی منتهی شود که در این صورت مداخله سریع روانشناسی لازم است.
نشانه های رفتاری
- دشواری در تصمیم‌گیری
- نگران بودن مداوم
- اجتناب از موقعیت‌هایی که فرد را آزار می‌دهد
- پرخاشگری با دیگران
- ناخن جویدن
- کندن پوست یا مو
- ناتوانی در تمرکز
- اشتهای زیاد یا خیلی کم
- سیگار کشیدن یا نوشیدن الکل بیش‌ازحد معمول
- بی‌قراری، ناتوانی در نشستن یکجا
- گریه کردن یا بغض داشتن
بروز نشانه های استرس در رفتار فرد باعث کاهش کیفیت ارتباط او با اطرافیان می‌شود و بر زندگی شخصی، کاری، تحصیلی و سایر جنبه‌های زندگی وی تأثیر منفی دارد.
نشانه های جسمی
- تنفس کم‌عمق و تنگی نفس
- ابتلا به حملات پانیک
- تنش عضلانی
- تاری دید یا چشم‌درد
- مشکلات خوابیدن، پرخوابی، بی‌خوابی یا کابوس دیدن
- مشکلات جنسی، مانند از دست دادن علاقه به رابطه جنسی یا عدم توانایی در لذت بردن از رابطه جنسی
- خستگی تمام‌وقت
- فشردن فک، قفل کردن دندان یا دندان قروچه
- سردرد
- درد قفسه سینه
- فشارخون بالا
- سو هاضمه یا سوزش معده
- یبوست یا اسهال
- احساس مریضی، سرگیجه یا غش کردن.
کنترل نشانه های استرس
درصورتی‌که علائم استرس را در خود مشاهده می‌کنید، باید اقدامات لازم جهت کنترل علائم استرس را انجام دهید. راهکارهای زیر می‌توانند به مدیریت استرس دوره‌ای و کوتاه‌مدت کمک کنند.
تمرین روش‌های آرام بخشی، مانند تنفس عمیق، مراقبه، یوگا، تای چی یا ماساژ
حفظ شوخ‌طبعی
وقت گذراندن با خانواده و دوستان
اختصاص دادن وقت به سرگرمی‌ها، مانند خواندن کتاب یا گوش دادن به موسیقی
به دنبال یافتن راه‌های مدیریت استرستان باشید. این می‌تواند در هر کسی متفاوت باشد، اما برخی روش‌ها مانند تماشای تلویزیون، چرخیدن در اینترنت یا بازی‌های ویدیویی، هرچند ممکن است آرامش‌بخش به نظر برسد، اما ممکن است در طولانی‌مدت استرس شما را افزایش دهند.
و حتماً به مقدار کافی بخوابید و یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید. از مصرف دخانیات، مصرف بیش‌ازحد کافئین و الکل و استفاده از مواد مخدر خودداری کنید.
دریافت کمک از مشاور و روانشناس
استرس برخلاف اضطراب مزمن، حالتی موقت است که به دلیل بروز تنش یا مشکل در زندگی یا یک موقعیت خاص مانند امتحان علمی احساس می‌شود. اقدامات زیادی برای کنترل استرس وجود دارد، از جمله روش‌های خانگی و خوددرمانی و روش‌های تخصصی زیر نظر مشاور و روان‌درمانگر.
درصورتی‌که استرس شما بدون دلیل مشخص ادامه دارد یا نیاز به دریافت راهکار برای حل مشکل خود دارید، با یک مشاور صحبت کنید. گاهی استرس به درمان‌ها و راهکارهای خانگی و خوددرمانی پاسخ نمی‌دهد و به خدمات روانشناسی نیاز دارد تا سایر احتمالات در شخص بررسی شود. یک مشاور یا روانشناس می‌تواند به شما در شناسایی منابع استرس و یادگیری ابزارهای جدید کنار آمدن با آن کمک کند. روانشناسی می‌تواند کمک زیادی به درمان استرس و اضطراب کند.
تیم روانشناسان سیمیاروم با سال‌ها تجربه در این زمینه می‌توانند به شما کمک کنند. دکتر سعید ایمانی، عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه شهید بهشتی، دارای دکتری تخصصی روانشناسی بالینی از دانشگاه علوم پزشکی ایران و کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی از دانشگاه علوم پزشکی ایران در زمینه‌های اختلالات خلقی و اضطرابی می‌تواند به شما مشاوره آنلاین بدهد. همچنین، دکتر فرشته موتابی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، دکترای روانشناسی بالینی از دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی از انستیتو روان‌پزشکی تهران در زمینه‌های مشاوره‌های فردی، اختلالات وسواس، افسردگی و اضطراب فعال است. تیم سیمیاروم با توجه به مشکل شما، همیشه بهترین و مرتبط‌ترین مشاور را برای شما انتخاب می‌کند.
امیدواریم که به بسیاری از سؤالات و ابهامات شما در مورد نشانه های استرس پاسخ داده باشیم. چنانچه سوال یا ابهامی برای شما باقی مانده است، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
در زمینه استرس شغلی و تحصیلی می‌توانید جلسات مشاوره با دکتر مصطفی زارعان ، دکتر شهریار شهیدی، دکتر عباس رمضانی و دکتر سعید ایمانی را در سیمیاروم رزرو کنید.
