تاثیر شبکه های اجتماعی بر سلامت روان و 12 راهکار برای جلوگیری از افسردگی

مطالعات اخیر نشان می دهند افزایش قابل توجه در میزان استفاده از شبکه های مجازی در بین جوانان به شدت افزایش یافته است. برای مثال یک مطالعه نشان می دهد که ۲۰ درصد دانش آموزان بیش از ۵ ساعت در روز از شبکه های اجتماعی  استفاده می کنند. این مسئله لزوم توجه به تاثیر شبکه های اجتماعی بر سلامت روان را روشن می کند.

 شبکه های اجتماعی چه تاثیری بر سلامت روان دارند؟

 تحقیقات زیادی ارتباط بین شبکه های اجتماعی و سلامت روان را مورد مطالعه قرار دادند. همه آنها به نتیجه یکسان رسیده اند. استفاده کمتر شبکه‌های اجتماعی به معنی سلامت روان بهتر است.

 برای مثال تعداد زیادی از مطالعات نشان می دهند درصد افسردگی در افرادی که کمتر از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند،  سه برابر کمتر از کسانی است که به طور مداوم در این شبکه ها حضور دارند. تحقیق دیگری نشان می دهد جوانانی که بیش از دو ساعت در روز از این شبکه ها استفاده می کنند، از سلامت روان متوسط یا ضعیفی در مقایسه با دیگران برخوردارند.

 به همین ترتیب مطالعه دیگری بر روی تاثیر شبکه های اجتماعی بر سلامت روان نشان می دهد علائم افسردگی و اضطراب در افرادی که میزان استفاده از شبکه های اجتماعی را به یک ساعت در روز یا کمتر تغییر داده‌اند، کمتر از گروه کنترل بوده است.

| مطالعه مطلب”فضای مجازی و رابطه زوجین” به شما پیشنهاد می شود |

 استفاده غیر فعال از شبکه های اجتماعی

 استفاده از شبکه‌های اجتماعی به دو شکل فعال و غیرفعال تقسیم می شود. استفاده غیر فعال به حالتی اطلاق می‌شود که در آن فرد، بدون هیچ واکنشی مانند لایک یا کامنت و ارسال پست، تنها نظاره گر پست های دیگران است. تحقیقات نشان می دهند این شکل از استفاده می تواند نرخ حسادت، اضطراب و خشم را در افراد افزایش دهد.

 کاربران شبکه های اجتماعی تلاش می کنند خود و زندگی شان را به طور غیر واقعی اصلاح کرده و تصویر بهتری از خود ارائه دهند. این تصویر اصلاح شده از زندگی می تواند باعث مقایسه ناسالم اجتماعی شود. برای مثال فرد به این نتیجه می رسد که زندگی او به اندازه دیگران هیجان انگیز، شاد و لذت بخش نیست. این احساس می تواند در طولانی مدت به عزت نفس و اعتماد به نفس فرد خدشه وارد کرده و اضطراب او را افزایش دهد.

 استفاده فعال از شبکه های اجتماعی

تاثیر شبکه های اجتماعی بر سلامت روان افراد فعال در این شبکه ها چیست؟

در سوی دیگر، افرادی قرار دارند که به طور منظم ویدیو، عکس، استوری و کامنت هایی از خود منتشر می کنند. این رفتار نیز می‌تواند نشانه‌ای از افسردگی و اضطراب باشد، چرا که حاکی از نیاز به دریافت تایید و تحسین دیگران است که از آن به تایید طلبی افراطی یاد می شود.

 مطالعات نشان می دهند نرخ خودانگاره، رضایت از ظاهر و سبک زندگی در این افراد پایین تر است. به علاوه تحقیقات نشان می دهند تلاش بیش از حد برای ارائه نسخه های غیر واقعی از زندگی فشار روانی زیادی به فرد وارد می کند. از سوی دیگر اگر به اندازه کافی در دریافت تایید دیگران در قالب لایک و کامنت موفق عمل نکند، دچار احساس نفرت از خویشتن می شود.

علائم تاثیر منفی شبکه های اجتماعی بر سلامت روان شما

• حضور بیش از حد در دنیای مجازی نسبت به دنیای واقعی
• مقایسه خود با دیگران
• تجربه خشونت مجازی و آزارهای مزاحمان مجازی
• حواس پرتی در محل کار و مدرسه
• نداشتن زمان برای کار و تفریح
• انجام هر کاری، از جمله کارهای خطرناک، غیراخلاقی و غیرواقعی، برای گرفتن لایک و کامنت
• ابتلا به مشکلات خواب
• تشدید علائم افسردگی و اضطراب

چرا اینستاگرام بدترین شبکه اجتماعی برای سلامت روان است؟

اخیرا مطالعه ای در کشور انگلستان بر روی پنج شبکه اجتماعی انجام گرفت. در این مطالعه، یوتیوب بالاترین امتیاز را برای سلامت روان و ایجاد احساس خوب در کاربر دریافت کرد. از این نظر، دومین شبکه اجتماعی توییتر و پس از آن فیس بوک و اسنپ چت قرار دارند. در انتهای این لیست، اینستاگرام قرار دارد.

اینستاگرام با لقب بدترین شبکه اجتماعی برای سلامت روان انتخاب شده است و عواملی مانند به هم زدن کیفیت خواب، احساس منفی گرایی و افسردگی و افزایش حس خشک و عصبانیت از سوی کاربران به آن نسبت داده شد.

کاربران عنوان کرده اند که در اینستاگرام برخی از پست ها غیر واقعی هستند. این باعث شده است که آنها نسبت به کل جهان و انسان ها احساس نامطمئن داشته باشند و نتوانند حقیقت را از دروغ تشخیص دهند. به علاوه، تصاویر خوب و زیبا در اینستاگرام عزت نفس آنها را پایین می آورد.

در این تحقیق مشخص شد با توجه به عکس و پست‌های مختلفی که اتفاقاً بسیاری از آنها با انجام فتوشاپ، ادیت و فیلترهای عکسی مختلف به زیباترین حد خود رسیده‌ اند، اعتماد به نفس بسیاری از افراد خصوصاً خانم‌ها به اندازه‌ ای کاهش پیدا می کند که دیگر احساس زیبایی و جذاب بودن نمی کنند و به دنبال روش های مختلفی برای زیباتر شدن هستند.

مراقب تاثیر شبکه های اجتماعی بر سلامت روان نوجوانان باشید:

دوره نوجوانی به خودی خود پر از چالش های رشد و فشارهای اجتماعی است. از این رو، درگیر شدن در شبکه های اجتماعی می تواند ریسک افسردگی و اضطراب را در نوجوانان، به ویژه دختران، افزایش دهد. مواجهه با تصاویر اغراق شده و زیبایی های دست نیافتنی نرخ اختلالات خوردن، خودانگاره ضعیف و اختلال بدریخت انگاری را در این گروه جمعیتی افزایش داده است.

از این رو، لازم است والدین مسئولیت بیشتری را در قبال رفتارهای فرزند خود در شبکه های اجتماعی قبول کنند و آنها را از تاثیر شبکه های اجتماعی بر سلامت روان آگاه کنند.

• بر فعالیت فرزندتان در شبکه های اجتماعی نظارت داشته باشید و آن را به زمان خاصی در روز محدود کنید.
• نوتیفیکشن پست های فرزندتان را فعال کنید تا اولین نفری باشید که پست او را می بینید. بدین ترتیب، جلوی احتمال دیده شدن یک استوری نامناسب توسط افرادی زیاد را می گیرید.
• یک روز در هفته را روز بدون شبکه های اجتماعی اعلام کنید و همه به آن پایبند باشید.
• به فرزندتان قضاوت صحیح در مورد زندگی و تصاویر دیگران در شبکه های اجتماعی را آموزش دهید. به او تاکید کنید که اکثر انسان ها تصویر اغراق شده و مثبتی را از خود به نمایش می گذارند.
• فعالیت های بدنی و تفریحی غیرمجازی را تشویق کنید.
• به او نحوه برخورد با مزاحمان مجازی را آموزش دهید.
• محتوای مجاز و غیر مجاز (برای انتشار یا به اشتراک گذاری) را آموزش دهید.

نکاتی برای سم زدایی روحی از تاثیر شبکه های اجتماعی بر سلامت روان

• از اپلیکیشنی مانند Quality time برای کنترل زمان استفاده از اپلیکیشن ها استفاده کنید.
• در زمان های خاصی از روز تلفن همراه خود را خاموش کنید.
• تلفن همراه تان را در تختخواب نیاورید.
• نوتیفیکیشن ها را خاموش کنید.
• میزان چک کردن تلفن همراه خود را محدود کنید.
• یکی از نرم افزارهای ارتباطی برای شما کافی است. بقیه را حذف کنید.
• به جای بازدید صرف از پست های دیگران، کمی فعالیت واقعی در این شبکه ها داشته باشید و با دیگران ارتباط برقرار کنید.
• به جای مقایسه کردن، جنبه های مثبت زندگی خود را به خاطر بسپارید و دائما به خود یادآوری کنید که همه تصویر مثبتی از زندگی خود به نمایش می گذارند.
• به یک فعالیت و تفریح واقعی روبیاورید.
• هر هفته زمانی را به دورهمی با دوستان اختصاص دهید.
• در یک باشگاه عضو شوید.
• هر روز زمانی را به شکرگزاری و برنامه ریزی برای تغییر و بهبود در آینده اختصاص دهید.

سخن آخر:

شبکه های اجتماعی سرتا سر بد نیستند. بلکه این ما هستیم که باید از اثرات مثبت و منفی آنها آگاه باشیم. پس از آن، باید منصفانه کمی خلوت کنیم و به میزان و کیفیت استفاده از این شبکه ها توسط خود فکر کنیم. آیا از آنها به صورت مثبت و مولد استفاده می کنیم یا به اضطراب ما در زندگی افزوده اند؟

نظر شما در این رابطه چیست؟ حضور شما در شبکه های اجتماعی چه تاثیری در زندگی و سلامت روانتان داشته است؟ آیا تا به حال مشاهده پست ها و تصاویر دیگران شما را به مقایسه واداشته است؟

منبع