والدین هلیکوپتری: از نیت خیر تا نتیجه ضعیف

آیا وقتی فرزندتان تکلیف می نویسد، بالای سرش می ایستید؟ آیا تمام حرکات فرزندتان را کنترل می کنید و به او دستور می دهید؟ زمان زیادی از روز را به موفقیت فرزندتان فکر می کنید و دائما در حال برنامه ریزی برای کلاس های فوق برنامه مختلف برای او هستید؟ از گفتن آن متاسفیم اما شما جز والدین هلیکوپتری هستید که یکی از روش های فرزندپروری است، اما با نتایج چندان خوبی همراه نیست.

بیشتر والدین بهترین را برای فرزندشان می خواهند، به همین دلیل تمام تلاششان را می کنند تا بهترین محافظ و تامین کننده نیازهای فرزندشان باشند. عشق و مراقبت عمیقی که والدین نسبت به فرزندشان دارند، گاهی باعث می شود زیاده روی کنند. والدین هلیکوپتری مشهور به آن هستند که بیش از حد از فرزندشان مراقبت می کنند و در زندگی فرزندشان دخالت می کنند.

این اصطلاح تصویری را به یاد می آورد که والدین بالای سر فرزندشان، همیشه هوشیار، پرواز می کند تا با اولین نشانه شکست یا ناامیدی او را نجات دهند.

والدین هلیکوپتری با سه رفتار تعریف می شوند:

• اول، تلاش برای کسب اطلاعات، مانند دانستن زندگی روزمره و اطلاع از مکان فعلی فرزند، کمک به تصمیم گیری های فرزند و کسب اطلاع از تمام جزئیات نمرات و فعالیت های آنها در مدرسه.
• دوم، دخالت مستقیم به معنی پریدن در تمام اختلافات فرزند با هم اتاقی ها، دوستان، همسر و حتی رئیس.
• سوم، محدودیت استقلال باعث می شود کودکان حس کنند والدین زندگی آنها را کنترل می کنند، اجازه نمی دهند آنها تصمیم بگیرند و مانع از آن می شوند که آنها اشتباه کنند.

همه ما بچه هایمان را دوست داریم و مایلیم آنها را از خطرات در جامعه حفظ کنیم. ما در دنیایی به شدت رقابتی زندگی می کنیم و می خواهیم فرزندمان موفق شود. اما اگر جز والدینی هستید که دائما فرزندشان را زیر نظر دارند، اشتباه می کنید. تحقیقات متعددی نشان دهنده رابطه بین والدین هلیکوپتری و افزایش نرخ بیماری های روانی مانند اضطراب و افسردگی در کودکان و نوجوانان است.

والدین هلیکوپتری چه تاثیری بر روان فرزند خود دارند؟

کنترل بیش از حد فرزندان در طولانی مدت تاثیر منفی روی شخصیت کودکان و نوجوانان دارد.

نتایج تحقیقات نشان می دهد این کودکان در بزرگسالی نسبت به پذیرش ایده ها و اقدامات جدید مقاومت نشان می دهند و تمایلی به تغییر ندارند یا از آن می ترسند.

کودکانی که دارای والدینی با سطح انتظار دستاورد آکادمیک بالا بوده اند و والدین در برابر اشتباهات آنها واکنش افراطی نشان می دهند، دچار خود انتقادی، اضطراب و افسردگی هستند. این کودکان بیشتر از دیگران خود را به خاطر ایده آل نبودن و انجام خطا و اشتباه سرزنش می کنند. کودک از اشتباه کردن می ترسد و همیشه تصور می کند به قدر کافی خوب نیست.

قدرت تصمیم گیری و حل مسئله در این کودکان رشد چندانی ندارد که این به دلیل پذیرش مسئولیت توسط والدین است. حتی در بزرگسالی نیز، فرد خود را ملزم می داند که برای تمام تصمیماتش با والدین تماس بگیرد و از آنها نظرخواهی کند.

تحقیقات نشان داده اند که دخالت بیش از حد والدین در زندگی فرزندان و نگرانی بیش از حد برای آنها باعث می شود که فرزند چالش ها را بیشتر از آنچه واقعی است تهدیدکننده ارزیابی کنند و این باعث می شود توانایی کودک برای موفقیت به طور مستقل کاهش یابد و این نرخ اضطراب را در او افزایش می دهد.

کودکی که هرگز مهارت های حل مسئله و تصمیم گیری را یاد نگرفته است، مواقعی که دور از والدینش است احساس فقدان اعتماد به نفس و عزت نفس می کند.

مسئله دیگر در مورد داشتن والدین هلیکوپتری آن است که کودک هرگز طعم شکست را نمی چشد زیرا والدین همیشه از او محافظت کرده اند. بنابراین، کودک دچار ترس شدید از شکست و ناامید کردن دیگران می شود یا با مواجهه با اولین شکست بیش از حد ناامید می شود.

از سوی دیگر، کودکی که هیچ وقت آزادی کشف دنیا و بررسی اهداف و علایق خود را نداشته است، با یافتن منبع شادی و هدف در زندگی دچار مشکل می شود و این سلامت روان او را تحت تاثیر قرار می دهد.

چطور باید عادت والدین هلیکوپتری را شکست؟

همه والدین می دانند که تربیت فرزند ساده نیست. داشتن فرزند و تربیت او با چالش ها و سوپرایز، اما شور و لذت زیادی همراه است. حالا که می دانیم کنترل بیش از حد بچه ها باعث چه مشکلاتی برای آنها می شود، تغییرات زیر را در رفتار خود اعمال کنید:

• از رشد و استقلال فرزندتان حمایت کنید و به او گوش دهید.
• علایق خود را به او تحمیل نکنید. رویاهای او را درک کنید و تلاش نکنید که مسیر مورد نظر خودتان را به او تحمیل کنید.
• از انجام هر کاری برای فرزندتان خودداری کنید (نوشتن تکالیفش). به تدریج گام هایی بردارید تا به او یاد دهید که باید وظایفش را به تنهایی انجام دهد.
• او را از انجام فعالیت های مناسب سنش منع نکنید و اجازه دهید کارهای شخصی اش را انجام دهد.
• به او مسئولیت های مناسب سنش بدهید و اجازه دهید خودش آن را انجام دهد.
• به فرزندتان کمک نکنید که از زیر مجازات رفتار بد خود فرار کند، مگر آنکه آن مجازات ناعادلانه باشد.
• فرزندتان را به نحوی بزرگ نکنید که انتظار داشته باشد با او متفاوت از دیگران رفتار شود.
• با تشویق رسیدن به راه حل های موقر، فرزندتان را به این سمت هدایت کنید که مشکلاتش را خودش حل کند.
• به فرزندتان یاد بدهید که با لحنی محترمانه از حقش دفاع کند.
• نقاط ضعف و قوت فرزندتان را بپذیرید و به او کمک کنید که از نقاط قوتش برای رسیدن به اهدافش استفاده کنید.

اگر احساس می کنید جز والدین هلیکوپتری هستید، لازم است کمی عقب نشینی کنید تا از ایجاد فضای کافی برای رشد کودک؛ یادگیری مهارت های جدید و درس گرفتن از شکست در او اطمینان حاصل کنید.

رها کردن کنترل روی کودک شما را دچار اضطراب خواهد کرد. اگر در تحمل این اضطراب دچار مشکل هستید با یک مشاور صحبت کنید.

به یاد داشته باشید که عقب نشینی از کنترل کامل فرزندان نباید ناگهانی باشد. برای شما و فرزندتان بهتر است که این اقدام به صورت تدریجی صورت گیرد تا هر دو به وضعیت عادت کنید. در این زمینه از مشاور کودک و نوجوان کمک بگیرید.