اختلال یادگیری چیست و چطور درمان می شود؟

---

خانه » مشاوره » اختلال یادگیری چیست و چطور درمان می شود؟

---

اختلال یادگیری یا ناتوانی در یادگیری اصطلاحی برای طیف وسیعی از مشکلات یادگیری است. کودکی که دچار مشکلات یادگیری است، مشکل کمبود انگیزه یا هوش ندارد، تنبل یا احمق نیست. در واقع، این کودک به اندازه اکثر ما هوش دارد. فقط مغزش متفاوت عمل می کند. این تفاوت باعث تفاوت در دریافت و پردازش اطلاعات می شود.

به طور ساده، کودکان و بزرگسالانی که دچار مشکلات یادگیری هستند، چیزها را متفاوت می بینند، می شوند و درک می کنند. این باعث دشواری در یادگیری اطلاعات و مهارت ها می شود. رایج ترین مشکلات یادگیری شامل اشکال در خواندن، نوشتن، ریاضی، منطق، گوش دادن و حرف زدن می شوند.

در حالی که بسیاری از کودکان گاهی در حل کردن تمرینات درسی دچار مشکل می شوند، و یادگیری برخی مباحث درسی برای آنان دشوار است، اما اطلاق اختلال یادگیری به یک کودک فراتر از این مشکل است.

ناتوانی در یادگیری چقدر رایج است؟

این اختلال در حدود 10 تا 20 درصد از کودکان دیده می شود. به طور خاص، عوامل ژنتیکی و ارثی، محیط و نقص در آموزش نیز در آن دخیل هستند.

خطر ابتلا به آن در کسانی که دارای بستگانی دچار این اختلال هستند، چهار تا هشت برابر دیگران است.

کودکانی که دچار اختلال یادگیری هستند می توانند موفق شوند و حتما این طور خواهد شد:

برای والدین سخت است که قبول کنند فرزندشان نمی تواند به خوبی دیگران یاد بگیرد. هیچ والدی نمی تواند رنج فرزندش را ببیند. والدین نگران آینده فرزندشان می شوند و نگران هستند که مدرسه را چطور طی خواهد کرد.

اما مهم ترین چیزی که باید به یاد داشته باشید این است که اغلب کودکان دچار اختلالات یادگیری به اندازه بقیه باهوش هستند. فقط باید به نوعی به آنها تدریس شود که مطابق با سبک یادگیری او باشد. با افزایش آگاهی خود در مورد مشکلات یادگیری، می توانید به فرزندتان در طی کردن مسیر موفقیت کمک کنید.

نشانه های اختلال یادگیری:

این اختلال در هر کودک متفاوت بروز می کند. یک کودک دچار اشکال در خواندن و تلفظ کردن می شود، در حالی که کودک دیگری کتاب خواندن را دوست دارند، اما نمی تواند ریاضی را درک کند. کودک دیگری، در درک آنچه دیگران می گویند دچار مشکل است. مشکلات در هر کودک متفاوت هستند، اما همه آنها در زیر گروه اختلالات یادگیری قرار می گیرند.

همیشه شناسایی این طیف از اختلالات ساده نیست، زیرا تنوع زیادی دارند، نشانه های آن متفاوت است و باید به دنبال چیزهای متفاوتی در کودک بود. با این حال، برخی از نشانه های هشدار در سنین مختلف رایج تر هستند. اگر از آنها آگاه باشید، بهتر می توانید اختلال را شناسایی کنید و به سرعت برای درمان اقدام کنید.

موارد زیر جز نشانه های خطر اختلال و مشکلات یادگیری هستند. به یاد داشته باشید که کودکانی که دچار این اختلالات نیستند نیز ممکن است برخی از این مشکلات را در مرحله ای از زندگی تجربه کنند. زمانی جای نگرانی وجود دارد که ناتوانی در یادگیری مهارت ها به صورت مداوم در کودک دیده شود.

| مطالعه مطلب “اختلال دیرآموزی در کودکان” به شما پیشنهاد می شود |

کودکان پیش دبستانی

• اشکال در تلفظ کلمات
• دشواری در یافتن کلمه مناسب
• ناتوانی در خواندن اشعار آهنگین
• اشکال در یادگیری حروف الفبا، عددها، رنگ ها، اشکال و روزهای هفته
• ناتوانی در دنبال کردن دستورات و امور روزمره
• دشواری در کنترل مداد شمعی، مداد، قیچی و رنگ کردن خطوط
• اشکال در بستن زیپ، دکمه و بستن بند کفش ها

کودکان 5-9 سال

• اشکال در برقراری ارتباط بین حروف و صداها
• ناتوانی در ترکیب کردن حروف برای ساخت کلمه
• سردرگمی و اشتباه در خواندن کلمات
• کندی در یادگیری مهارت ها
• اشتباه تلفظ کردن کلمات و داشتن اشتباهات متعدد
• ناتوانی در گفتن زمان و یادگرفتن ترتیب ها

 سن 10-13

• اشکال در درک مطلب یا مهارت های ریاضی
• ناتوانی در پاسخ دادن به سوالات تشریحی و حل مسئله
• عدم علاقه به خواندن و نوشتن، پرهیز از بلند خواندن
• دست خط بد
• مهارت های سازماندهی ضعیف (به هم ریختگی اتاق، انجام ندادن تکالیف)
• اشکال در پیروی از دستورات معلم
• تلفظ یک کلمه خاص به صورت های مختلف در یک متن

توجه به مراحل مهم رشد کودک نیز بسیار مهم است. شناسایی به موقع تفاوت و تاخیر در رشد می تواند نشانه ای از اختلالات یادگیری باشد.

اگر تشخیص این اختلالات به موقع انجام شود، موفقیت در درمان بیشتر می شود. شما فرزندتان را بهتر از هر کسی می شناسید. پس اگر حس می کنید مشکلی وجود دارد، از دریافت مشاوره و درمان خودداری نکنید.

 

اشکال در خواندن، نوشتن و ریاضی:

اختلال یادگیری معمولا بر اساس مهارت های مهم در مدرسه طبقه بندی می شوند. اگر فرزندتان در سن مدرسه است، مهم ترین اختلالات یادگیری شامل خواندن، نوشتن و ریاضی می شوند.

دیس‌لکسیا یا اختلال خواندن:

 اختلال خواندن بر دو نوع است. مشکلات اساسی خواندن زمانی رخ می دهد که کودک در درک رابطه بین صدا، حروف و کلمات مشکل دارد. مشکلات درک مطلب زمانی رخ می دهند که کودک نمی تواند معنی کلمات، عبارت ها و پاراگراف ها را درک کند.

علائم اختلال خواندن عبارتند از اشکال با:

• شناخت حروف و کلمات
• درک کلمه و ایده ها
• اشکال در سرعت خواندن و شیوایی بیان
• مهارت های کلمه های عمومی

اختلال یادگیری ریاضی (دیس‌کلکولیا):

ناتوانی در یادگیری ریاضی تا حد زیادی به دیگر نقاط قوت و ضعف کودک بستگی دارد. توانایی کودک در حل کردن مسائل ریاضی به طور متفاوتی تحت تاثیر ناتوانی در یادگیری زبان، اختلالات بصری یا اشکال در درک تربیت، حافظه یا سازمان دهی قرار می گیرد.

کودکی که دچار اختلال یادگیری ریاضی است، با حفظ کردن و سازماندهی اعداد، نشانه ها و حل مسئله ریاضی مشکل دارد. کودک مبتلا به این اختلال، با چهار عمل اصلی ریاضی مشکل دارد یا اگر این طور نباشد، حل کردن مسئله برای او زمان بیشتری می برد.

اختلال نوشتن (دیس‌گرافیا):

ناتوانی در نوشتن می تواند شامل خود عمل نوشتن یا فعالیت ذهنی درک و همگام سازی اطلاعات باشد. اختلال نوشتن پایه به اشکال و ناتوانی جسمی در شکل دادن به حروف و کلمات گفته می شود. ناتوانی ذهنی نوشتاری نشان دهنده مشکل در سازمان دهی به افکار و انتقال آنان به ورق است.

نشانه های اختلال یادگیری نوشتن عبارتست از اشکال با:

• تمیز نوشتن و انسجام در نوشتن
• کپی کردن درست حروف و کلمات
• انسجام در هجی
• سازماندهی و انسجام در نوشتن

دیگر اشکال اختلال یادگیری:

خواندن، نوشتن و ریاضی تنها مهارت هایی نیستند که تحت تاثیر این اختلالات قرار می گیرند. دیگر انواع آن شامل اشکال در مهار های حرکتی (حرکت و هماهنگی)، درک زبان گفتاری، تمایز قائل شدن بین صداها و تفسیر اطلاعات بصری می شود.

اختلال یادگیری وابسته به مهارت های حرکتی:

اشکال حرکتی به طیفی از مشکلات مربوط به حرکت دادن و هماهنگی در مهارت های ظریف (مانند قیچی کردن، نوشتن) و مهارت های عمده (دویدن، پریدن) مربوط می شود. در این طیف از مشکلات، مغز باید بتواند اطلاعات لازم را به ماهیچه ها برساند تا عمل انجام شود.

از دیگر نشانه های این مشکل ناتوانی کودک در فعالیت هایی است که به هماهنگی چشم و دست نیاز دارد مانند گرفتن مداد و بستن دکمه های لباس.

ناتوانی زبانی (دیس‌فازی/آفازی):

این طیف از اختلالات شامل ناتوانی در درک و تولید زبان می شود. زبان فعالیتی است که به سازماندهی افکار در مغز و استفاده از کلمه برای توضیح یک چیز یا برقراری ارتباط با دیگران می شود.

نشانه های اختلال زبانی شامل اشکال در مهارت های زبانی مانند ناتوانی در گفتن داستان، شیوایی در بیان و نیز ناتوانی در درک معنی کلمات، دستورات و صرف فعل می شود.

کدام اختلالات روانی می توانند منجر به اختلال در یادگیری شوند؟

مشکل داشتن در مدرسه همیشه ناشی از اختلال یادگیری نیست. اضطراب، افسردگی، حوادث استرس آور، ترومای عاطفی و دیگر اختلالات روانی می توانند تمرکز کودک را برای یادگیری تحت تاثیر قرار دهند. مهم ترین اختلالات رایج در کودکان که می توانند یادگیری را تحت تاثیر قرار دهند، عبارتند از:

بیش فعالی-نقص توجه:

این اختلال، هر چند جز اختلالات یادگیری طبقه بندی نمی شود، اما می تواند به طور جدی یادگیری کودک را تحت تاثیر قرار دهد. کودکی که دچار اختلال بیش فعالی-نقص توجه باشد، نمی تواند ثابت بنشیند، تمرکز کند، از دستورالعمل ها پیروی کند، منظم باشد و تکالیفش را انجام دهد.

 

| مطالعه مطلب “اختلال بیش فعالی-نقص توجه و عوارض آن برای رشد کودک” به شما پیشنهاد می شود |

 

اوتیسم:

ناتوانی در تسلط بر مهارت های تحصیلی می تواند از اختلالات رشد مانند اوتیسم و سندرم آسپرگر ناشی شود. کودکی که دچار اختلالات طیف اوتیسم باشد، در برقراری ارتباط، خواندن زبان بدن، مهارت های یادگیری پایه، دوست یابی، و تماس چشمی مشکل دارد.

 

| مطالعه مطلب “اختلال طیف اوتیسم: هر آنچه والدین باید بدانند” به شما پیشنهاد می شود |

 

تشخیص اختلال یادگیری در کودک:

همان طور که شاید تا به حال متوجه شده اید، تشخیص این اختلال اصلا ساده نیست. حتی اگر این نشانه ها در فرزندتان واضح هستند، به سادگی برچسب داشتن اختلال یادگیری را به او نزنید. لازم است که فرزندتان توسط یک متخصص ارزیابی شده و مشکلات او تشخیص داده شود.

برای مراجعه به روانشناس، به حس خودتان اعتماد کنید. اجازه ندهید کسی نگرانی هایتان را کوچک جلوه دهد، حتی اگر معلم باشد. اگر نگران هستید، پرسیدن نظر یک روانشناس هیچ وقت اشکالی ایجاد نمی کند.

اگر فرزندتان در یادگیری دچار مشکل است، اجازه ندهید کسی به شما بگوید صبر کن یا نگران نباش عادی است. اگر مشکل فرزندتان به دلیل اختلال یادگیری باشد، مداخله زودهنگام می تواند به او کمک کند.

به یاد داشته باشید که گاهی یافتن مشاوری که بتواند به شما کمک کند، زمان می برد. گاهی حتی متخصصان نیز اختلال یادگیری را با بیش فعالی-نقص توجه یا دیگر مشکلات رفتاری اشتباه بگیرد. شاید بهتر باشد از چند متخصص نظرخواهی کنید. در عین حال، صبور باشید. به فرزندتان برچسب نزنید و منتظر نظر قطعی کارشناسان باشید. در عوض، بر گام هایی تمرکز کنید که از فرزندتان حمایت کنید و علائم او را با روش های عملی تخفیف دهید.

روند تشخیص به چه صورت است؟

تشخیص این اختلال یک روند است که شامل معاینه، دریافت پیشینه و سابقه کودک، و مشاهده رفتارهای کودک توسط متخصص است. از مدرسه کودک شروع کنید و از معلم در مورد علائم کودک و روند یادگیری او سوال کنید. سپس، به دنبال مراکز مشاوره کودکان و درمانگران معتبر باشید.

انواع متخصصان حوزه سلامت روان می توانند به شما کمک کنند، از جمله:

• روانشناسان بالینی
• روانکاو کودک
• روانشناسان رشد
• روانپزشکان
• درمانگران
• گفتار درمانگران

گاهی به تیمی از این متخصصان برای ارزیابی کودک و دریافت تشخیص و درمان نیاز است.

درمان اختلالات یادگیری:

معمولا اختلال یادگیری همیشگی است، اما با استفاده از مداخله می توان تا حد زیادی به رفع علائم و حل مشکل در کودک کمک کرد.

نوع درمان به مشکل کودک بستگی دارد.

رایج ترین درمان، روش فرآیند و تکلیف است که در آن بر اساس سطح مهارت های کودک به او تکلیف داده می شود و در هر مرحله سطح دشواری افزایش می یابد.

بازی درمانی، درمان های حرکتی، آموزش چند رسانه ای و کمک گرفتن از تکنولوژی از دیگر روش های درمان این اختلال هستند.

حمایت های عاطفی و روانی از کودک دچار ناتوانی در یادگیری:

ناتوانی در یادگیری برای کودک بسیار سخت و ناامید کننده است. فرض کنید خودتان شاهد آن باشید که دوستتان هر چیزی را به سادگی یاد می گیرد، اما شما نمی توانید. این همان حس خجالت در مقابل همکلاسی ها و ناتوانی در بیان خویش است که فرزندتان آن را تجربه می کند.

کودکانی که دچار ناتوانی در یادگیری هستند، نمی توانند احساساتشان را بروز دهند، خود را آرام کنند و سرنخ های غیرکلامی دیگران را درک کند. این باعث اشکال در روابط آنان با همکلاسی هایشان می شود. خبر خوب این است که به عنوان پدر/مادر شما می توانید به او کمک زیادی بکنید.

کودکانی که دچار اختلال یادگیری هستند، معمولا عزت نفس پایینی دارند، در انزوا هستند و دچار مشکلات رفتاری بیشتری نسبت به هم سالان خود هستند. اما می تواند این طور نباشد. حمایت عاطفی عاطفی از فرزندتان و گوش دادن به نگرانی ها و ناامیدی هایش می تواند تا حد زیادی از فشار روی او بکاهید.

با نگاه کردن به روند رشد فرزندتان به عنوان یک فرد، نه صرفا دستاوردهای تحصیلی او، می توانید بهتر با این مشکل کنار بیایید.

او را تخریب نکنید. سرش داد نزنید. تحقیرش نکنید و با الفاظ بد مانند احمق و خنگ خطاب نکنید. او را با دوستانش مقایسه نکنید. فرزند شما فرد مستقل با توانایی های خاص است. این رفتارهای منفی مشکل را تشدید کرده و بر سلامت روان او تاثیر منفی می گذارد.

از تلاش‌های فرزندتان برای رسيدن به موفقيت حمايت كنيد.

انتظارات واقع‌بينانه و منطقی داشته باشيد.

شیوه های آموزشی مناسب داشته باشید. با استفاده از شیوه مناسب برای فرزندتان می تواند اثرات اختلال را از بین ببرید. برای مثال، کودکی که دچار اختلال خواندن است، نمی تواند خودش از روی کتاب بخواند و درس هایش را یاد بگیرد. اما اگر شما برایش بخوانید به راحتی یاد می گیرد و دروس را یاد می گیرد.

وقتی کودک می خواهد حرف بزند و مشکلش را با شما در میان بگذارد، به او توجه کامل داشته باشید.

در صورتی که اختلال یادگیری در فرزندتان به دلیل ابتلا به یک مشکل زمینه ای مانند بیش فعالی است و برای او دارو تجویز شده است، داروهایش را به او بدهید. قطع سرخود دارو یا ترس از مصرف دارو برای کودکان بی مورد است. در این مورد، فقط روانپزشک باید نظر دهد. اگر چندین روانپزشک مصرف دارو را برای فرزندتان مفید می دانند، آن را به فرزندتان بدهید.

اين كودكان نيازمند آن هستند كه علاوه بر آموزش معمول كلاسی، در ساعاتی از روز تحت آموزش‌های خاص توسط معلم تعليم ديده قرار بگيرند.

به مشاوره فرزندپروری مراجعه کنید. مشاوره به شما کمک می کند که صبر و حوصله بیشتری در برابر فرزندتان به خرج دهید و با رفتارهای غلط مشکل او را تشدید نکنید. به یاد داشته باشید که مشکل او غیرعمدی است. اما رفتارهای تعمدی و غلط شما تاثیر بدی روی فرزندتان دارد.