فهرست مطالب
خانه » استرس و اضطراب »
اضطراب فراگیر یا منتشر یک اختلال رایج است که تخمین زده میشود 5 درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار داده است. افرادی که دچار این اختلال باشند، به طور غیر قابل کنترل نگران وقایع و موقعیتهای رایج هستند. این اختلال تقریباً زنان را بیشتر از مردان درگیر میکند و در بازه سنی 35 تا 59 سال بیشتر رایج است.
اضطراب فراگیر (منتشر) یا GAD چیست؟
این اختلال با احساس نگرانی و اضطراب فرق دارند. هر کسی گاهی درباره چیزی در زندگیش احساس نگرانی میکند، مانند مسائل مالی. اما فردی که دچار اضطراب منتشر باشد، به طور غیرقابل کنترل و غیر متناسب با واقعیت، چند بار در روز، برای ماههای متوالی، درباره مسائل مالی خود نگران است. بنابراین، گاهی این نوع اضطراب را حتی در شرایطی میبینیم که اصلاً جایی برای نگرانی و اضطراب نیست و حتی خود فرد نیز میداند که دلیلی برای نگرانی ندارد. در مواردی نیز شخص اضطراب دارد، اما نمیتواند بگوید نگران چیست. این دسته بیماران گزارش میکنند که نگران هستند اتفاق بدی بیافتد و نمیتوانند خود را آرام کنند. این نگرانی غیر واقعی و زیاده از حد ترسناک است و با روابط و زندگی روزمره بیمار تداخل پیدا میکند.
علت اضطراب فراگیر
متأسفانه، علت این اختلال هنوز به طور کامل مشخص نیست، هر چند که تحقیقات نشان میدهند که ترکیبی از چند عامل در آن نقش مهمی بازی میکنند. این تحقیقات نشان میدهند که عوامل زیر میتوانند باعث بروز اضطراب منتشر در افراد شود:
• فعالیت بیش از حد مغز در بخشهای مسئول احساسات و رفتار
• عدم تعادل مواد شیمیایی مغز شامل سروتونین و نورآدرنالین که در تنظیم و کنترل خلق و خو موثر هستند.
• ژنهایی که از پدر و مادر به ارث گرفته شدهاند، تحقیقات نشان میدهند در صورتی که یکی از اعضای نزدیک خانواده دچار اختلال اضطراب فراگیر باشند، ریسک ابتلا به آن در سایر اعضای خانواده 5 درصد بیشتر میشود.
• داشتن سابقه تجربههای تروماتیک یا استرسزا مانند خشونت خانگی، آزار در کودک و قلدری
• ابتلا به یک بیماری مزمن دردناک مانند آرتروز
• داشتن سابقه سوءمصرف مواد مخدر یا الکل
اضطراب منتشر چه علائمی دارد؟
علائم اضطراب فراگیر به دو دسته جسمی و روانی تقسیم میشود و در کودکان و بزرگسالان دیده میشود که شامل موارد زیر است:
• نگرانی بیش از حد برای چیزهای روزمره
• اشکال در کنترل نگرانیها یا احساسات عصبی
• اطلاع از اینکه بیش از آنچه باید نگران است
• احساس بیقراری و اشکال در آرامش یافتن
• اشکال در تمرکز
• اشکال در به خواب رفتن یا خواب ماندن
• احساس خستگی مداوم
• سردرد، درد عضلانی، معده درد یا دردهای غیر قابل توضیح
• اشکال در بلع
• لرزیدن یا تحرک مداوم
• احساس تحریکپذیری
• تعریق زیاد، احساس سبکی یا تنگی نفس
• نیاز مداوم به دستشویی
کودکان و نوجوانان بیشتر در مورد عملکرد صحیح و مناسب در فعالیتهایی مانند مدرسه یا ورزش، بروز فجایع، مانند زلزله یا جنگ، سلامت دیگران مانند اعضای خانواده، و از دست دادن یکی از عزیزان احساس اضطراب فراگیر دارند، این در حالی است که بزرگسالان مبتلا به اضطراب منتشر، اغلب در مورد شرایط روزمره مانند امنیت شغلی یا عملکرد سلامتی، امور مالی، سلامت و رفاه فرزندان یا سایر اعضای خانواده، دیر رسیدن، انجام کارهای خانه و سایر مسئولیتها احساس اضطراب شدید دارند. هم کودکان و هم بزرگسالان مبتلا به GAD ممکن است علائم فیزیکی مانند درد، خستگی یا تنگی نفس را تجربه کنند که عملکرد آنها را سخت کرده و در زندگی روزمره اختلال ایجاد میکند. علائم ممکن است در طول زمان نوسان داشته باشند و اغلب در مواقع استرس بدتر میشوند، به عنوان مثال همراه با یک بیماری جسمی، در طول امتحانات مدرسه، یا در طول یک درگیری خانوادگی، فرد احساس اضطراب شدیدتر و مداومتری را دارد. همچنین، این اختلال بیشتر در افرادی دیده میشود که دارای شخصیت ایدهآلگرا هستند، نسبت به خود احساس اعتماد ندارند و به تأیید دیگران بیش از حد عادی نیاز دارند. بسیاری از مبتلایان نمیتوانند زمان دقیقی را برای شروع نگرانیهای خود مشخص کنند، اما میدانند که برای مدت زمانی طولانی است که این احساس را با خود دارند، به نحوی که انگار همیشه با آنها بوده است.
تشخیص GAD (اضطراب فراگیر)
تمامی اختلالات روانی باید زیر نظر یک روانشناس یا روانپزشک تشخیص داده شوند. صرف اینکه فرد احساس اضطراب داشته باشد، نمیتواند تأیید کننده ابتلا به اختلال اضطراب فراگیر باشد. روانشناس یا روانپزشک با استفاده از پرسشنامه، ابزارهای تشخیصی و مصاحبه بالینی علائم بیمار را بررسی کرده و در صورتی که علائم این اختلال در بیشتر روزهای هفته و برای مدت بیش از 6 ماه در فرد دیده شوند، ابتلا به این اختلال تأیید میشود. تأیید تشخیص به شروع پروتکل درمانی صحیح مناسب با شرایط بیمار کمک میکند.
روشهای درمان اضطراب فراگیر
به طور کلی، اختلال GAD با روان درمانی، دارو درمانی، یا ترکیبی از هر دو درمان میشود. روانشناس و روانپزشک، با بررسی شرایط شما، بهترین شیوه درمانی را برای شما تجویز خواهند کرد.
روان درمانی
درمان شناختی رفتاری (CBT)، یک نوع روان درمانی مبتنی بر تحقیقات است که معمولاً برای درمان GAD استفاده میشود. CBT روشهای متفاوتی از تفکر، رفتار و واکنش به موقعیتها را به مراجع میآموزد تا کمتر احساس اضطراب و نگرانی کند.
یکی دیگر از گزینههای درمانی برای GAD درمان پذیرش و تعهد (ACT) است. ACT رویکردی متفاوتی نسبت به CBT برای افکار منفی دارد و از استراتژیهایی مانند تمرکز حواس و هدفگذاری برای کاهش ناراحتی و اضطراب استفاده میکند. در مقایسه با CBT، ACT شکل جدیدی از روان درمانی است، بنابراین اطلاعات کمتری در مورد اثربخشی آن در دسترس است. با این حال، افراد مختلف به روشهای درمانی مختلف پاسخهای متفاوتی دارند. ممکن است این شکل از درمان برای یک مراجع مناسبتر باشد که این موضوع به تشخیص متخصص سلامت روان بستگی دارد.
دارودرمانی
برای درمان اضطراب منتشر ممکن است دارو تجویز شود. انواع مختلفی از داروها میتوانند موثر باشند، از جمله:
• داروهای ضد افسردگی، مانند مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارکنندههای بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIs)
• داروهای ضد اضطراب مانند بنزودیازپینها
داروهای ضد افسردگی SSRI و SNRI معمولاً برای درمان افسردگی استفاده میشوند، اما میتوانند به درمان علائم اضطراب فراگیر نیز کمک کنند. این داروها برای اثربخشی به چند هفته فرصت نیاز دارند و ممکن است با عوارض جانبی مانند سردرد، حالت تهوع یا اشکال در خواب همراه باشند. این عوارض جانبی معمولاً برای اکثر افراد شدید نیستند، به خصوص اگر دارو در دوز کم شروع شود و در طول زمان به آرامی افزایش یابد. در صورتی که عوارض جانبی در بیمار ناراحت کننده است، بهتر است با متخصص بهداشت روان صحبت شود تا دوز یا نوع دارو تغییر کند.
بنزودیازپین ها، که داروهای آرام بخش ضد اضطراب هستند، نیز میتوانند برای مدیریت GAD تجویز شوند. این داروها میتوانند در کاهش سریع اضطراب بسیار موثر باشند، اما برخی افراد نسبت به آنها دچار مقاومت دارویی میشوند و برای رسیدن به همان اثر به دوزهای بالاتر و بالاتر نیاز دارند. برخی از بیماران حتی به آنها وابسته میشوند. بنابراین، در صورت نیاز، روانپزشک آنها را فقط برای مدت کوتاهی تجویز میکند.
بوسپیرون یکی دیگر از داروهای ضد اضطراب است که میتواند در درمان اضطراب فراگیر مفید باشد. برخلاف بنزودیازپین ها، بوسپیرون آرامبخش نیست و پتانسیل کمتری برای ایجاد وابستگی دارویی دارد. بوسپیرون باید به مدت 3 تا 4 هفته مصرف شود تا کاملاً مؤثر باشد.
اثربخشی هم روان درمانی و هم دارو درمانی ممکن است مدتی طول بکشد. همچنین، گاهی برای یافتن بهترین گزینه دارویی لازم است چندین بار نوع یا دوز دارو تغییر کند. تیم روانشناسان و روانپزشکان سیمیاروم به شما کمک میکنند تا بهترین دارو، دوز و مدت درمان را بیابید.
گروههای حمایتی
برخی از افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی ممکن است از پیوستن به یک گروه خودیاری و به اشتراک گذاشتن مشکلات و دستاوردهای خود با دیگران سود ببرند. گروههای حمایتی هم به صورت حضوری و هم به صورت آنلاین در دسترس هستند. با این حال، بهتر است این گروهها زیر نظر یک متخصص سلامت روان اداره شوند. توصیههایی که از گروههای خودیاری، بدون حضور مشاور یا روانشناس، دریافت میشوند فاقد اعتبار هستند.
عادتهای سالم
داشتن یک سبک زندگی سالم نیز میتواند به مبارزه با اضطراب کمک کند. با این حال، به یاد داشته باشید که این گزینه به تنهایی نمیتواند جایگزین درمان باشد. محققان دریافتهاند که اجرای برخی انتخابهای سالم در زندگی روزمره، مانند کاهش مصرف کافئین و خواب کافی، میتواند علائم اضطراب را در صورت همراهی با مراقبتهای استاندارد مانند رواندرمانی و دارو کاهش دهد.
تکنیکهای مدیریت استرس مانند ورزش، تمرکز حواس و مدیتیشن نیز میتوانند علائم اضطراب منتشر را کاهش داده و اثرات روان درمانی را افزایش دهند. متخصصان سلامت روان سیمیاروم بهترین گزینهها را برای تغییر سبک زندگی به شما پیشنهاد میدهند تا بتوانید اضطراب خود را کاهش دهید و بیشترین منفعت را از دوره درمانی خود کسب کنید.
چه زمانی برای درمان اضطراب نیاز است به مشاور مراجعه کنیم؟
هر چند احساس اضطراب در زندگی کاملاً طبیعی است و همه ما گاهی به آن دچار میشویم، اما اضطراب فراگیر زندگی روزمره را مختل میکند. در این صورت لازم است که با یک متخصص بهداشت روان مانند روانشناس یا روانپزشک ملاقات داشته باشید تا علائم، نگرانیها و ترسهای شما بررسی شود و اقدامات لازم برای بهبود کیفیت زندگی اتخاذ شود. تیم روانشناسان و روانپزشکان سیمیاروم آماده ارائه خدمات به شما هستند. ما تلاش میکنیم بهترین متخصص را با توجه به شرایطتان، برای درمان اضطراب با شما در ارتباط قرار دهیم.
منبع1
