خشونت خانگی و حقایق مربوط به آن

در جهان حدود یک سوم زنان و یک چهارم مردان به نوعی دچار خشونت خانگی شده‌اند که این نوع خشونت در یک چهارم زنان و یک هفتم مردان شدت بیشتری داشته است. اما چیزی که کمتر از آن صحبت می‌شود و جدی‌تر است، خشونت عاطفی است که شامل رفتارهایی مانند حبس کردن، محروم کردن، کنترل گری، سواستفاده و آزار کلامی می‌شود. تعداد افرادی که تجربه این نوع رفتارها را داشته‌اند به اندازه ستاره‌های آسمان است.

خشونت عاطفی بسیار موذی است و به آرامی اعتماد به نفس و شخصیت درونی فرد را از بین می‌برد. راهکار مشکل خشونت در خانواده درمانی چیست؟ و چطور می توان به قربانیان کمک کرد؟ در این مطلب سیمیاروم به ابعاد مختلف این مشکل، شامل علائم، علل و راهکارهای آن می‌پردازد.

تعریف خشونت خانگی چیست و چه انواعی دارد؟

خشونت خانگی- که به آن خشونت و سوء استفاده از پارتنر، سوء استفاده از همسر، و سوء استفاده خانگی نیز گفته می‌شود – اشکال مختلفی دارد که شامل آزار عاطفی، روانی، فیزیکی، جنسی یا اقتصادی است و به این صورت تعریف می‌شود که فرد در یک رابطه صمیمی از هر وسیله‌ای برای سرکوب کردن یا کنترل دیگری استفاده می‌کند. تهدید و تعقیب سایبری نیز اشکال سوء استفاده از همسر است.

آزار فیزیکی شامل هر نوع تجاوزی است که شامل نیشگون گرفتن، هل دادن، ضربه زدن یا سیلی زدن، خفه کردن، تیراندازی کردن، چاقوزنی و آدم کشی می‌شود.
خشونت کلامی، عاطفی، ذهنی یا روانی به استفاده از کلمات برای انتقاد، تحقیر یا کاهش اعتماد به نفس همسر، شوهر یا سایر قربانیان اطلاق می‌شود.

سوء استفاده جنسی به هر رفتاری اطلاق می‌شود که در آن از رابطه جنسی برای کنترل یا تحقیر قربانی استفاده شود، مانند ترساندن قربانی برای درگیر شدن در رابطه جنسی ناامن یا اعمال جنسی که او نمی‌خواهد در آن شرکت کند.
سوء استفاده اقتصادی یا مالی به عنوان رفتار تهدیدآمیز مالی یا محدود کردن آزادی مالی یا امنیت قربانی توصیف می‌شود.
تعقیب به رفتارهای مکرر آزاردهنده و تهدیدآمیز، از جمله حضور در خانه یا محل کار قربانی، برقراری تماس‌های تلفنی آزاردهنده، پست صوتی، ایمیل، یا پیام‌های پستی، یا تخریب اموال قربانی اشاره دارد.

| پیشنهاد میکنیم مقاله ” کاهش خشونت خانگی در جامعه : 9 راهکار مفید ” را هم مطالعه فرمایید |

حقایقی در مورد خشونت خانگی:

قربانیان اغلب خشونت را کوچک و بی اهمیت نشان می دهند. این امر به دلیل انکار واقعیت صورت می گیرد. خشونت شامل پرتاب کردن اشیا، سیلی زدن، هل دادن، کشیدن موها و رابطه جنسی اجباری می شود. در مورد رفتارهای خشونت طلبانه در خانه می توان گفت:

• اغلب پشت درهای بسته رخ می دهد.
• فرد آزارگر رفتار خود را انکار می کند.
• فرد آزارگر قربانی را مقصر می داند.
• خشونت ابتدا با آزار کلامی شروع می شود.
• خشونت به عزت نفس فرد آسیب می زند.
• فرد آزارگر باید همیشه تایید شود و کنترل امور در دست او باشد.
• فرد آزارگر تملک گرا است و همسر خود را از دوستان و فامیل دور می کند.
• آزارگر بسیار حساس است و به هر محرکی با خشم پاسخ می دهد.
• وجود سلاح سرد یا گرم در خانه می تواند احتمال خودکشی یا همسرکشی را در این افراد افزایش دهد.
• در برخی موارد خشونت پس از مصرف مواد مخدر یا الکل دیده می شود.

| پیشنهاد میکنیم مقاله ” عدم ترک رابطه توسط قربانیان خشونت خانگی ” را هم مطالعه فرمایید |

ویژگی های فرد آزارگر:

شاید ندانید که افراد آزارگر احساس فقدان قدرت می کنند. آنها برای پنهان کردن این حس هر کاری می کنند. چیزی که در میان این افراد رایج است تلاش برای اعمال قدرت بر قربانی است، زیرا از درون احساس فقدان اقتدار شخصی می کنند. در نظر آنان، ارتباط یک بازی برد و باخت است. این افراد اغلب دارای ویژگی های زیر هستند:

• ناامنی
• داشتن انتظارات نامعقول از یک رابطه
• عدم اعتماد
• حسادت
• آزار کلامی
• احساس نیاز به تایید شدن و در دست داشتن کنترل امور
• احساس مالکیت نسبت به همسر
• سابقه خشونت
• ظالم در برابر کودکان و حیوانات
• دچار مشکلات روانی درمان نشده مانند افسردگی یا رفتارهای منجر به خودکشی
  

بسیاری از قربانیان، تحت تاثیر القاء تقصیر از سوی فرد آزارگر، نمی‌دانند که قربانی هر گونه خشونت خانگی هستند و خود را مقصر آزارهایی می‌دانند که در زندگی متحمل می‌شوند. قربانی باید از خود بپرسد که آیا احساس می‌کند بیش از حد تحت کنترل است (مانند اینکه همسرش بیش از حد فعالیت‌ها و معاشرت‌های روزانه او را پیگیری کند، یا با اظهارات انتقادی، توهین‌ها و برچسب زنی تحقیر می‌شود)، و همچنین باید وجود آزار آشکار مانند ضربه زدن، لگد زدن، مشت زدن یا پرتاب اشیا را بررسی کند.

دوستان، اعضای خانواده و همکاران نیز می‌توانند از علائم هشداردهنده برای شناسایی قربانیان کمک بگیرند. به طور خاص، نوجوانان، مردان یا زنانی که اغلب از مدرسه یا محل کار غیبت می‌کنند یا صدمات متعددی دارند، مانند کبودی بدن یا چشم‌ها، و سعی می‌کنند آن‌ها را به تصادف یا افتادن تعبیر کنند، احتمالا قربانی خشونت هستند. افرادی که عزت نفس پایین و ترس از تعارض دارند، رفتارهای منفعلانه-پرخاشگرانه انجام می‌دهند، خود را سرزنش می‌کنند، منزوی به نظر می‌رسند، یا علائم فیزیکی مرتبط با استرس را نشان می‌دهند (به عنوان مثال، سردرد، ناراحتی معده، مشکلات خواب یا بثورات پوستی) ممکن است در رابطه خود مورد آزار قرار می‌گیرند.

در صورتی که مورد خشونت خانگی واقع شده اید، باید روش های دریافت کمک از سوی جامعه و ایجاد محدودیت برای فرد آزارگر را فرابگیرید. در این موارد افراد آزارگر (وحتی قربانی) مشکل را انکار می کنند یا آن را کم اهمیت جلوه می دهند و حتی مدعی می شوند که کنترل خود را از دست داده اند. آنها حتی ممکن است شما را به خاطر رفتار خود مقصر بدانند و با این ترفند مانع اقدام از سوی شما شوند. اما باید بدانید که شما مسئول رفتارهای هیچ کس نیستید.

چرخه خشونت خانگی چطور شکل می‌گیرد؟

در روابط سمی چرخه‌ای از رفتار وجود دارد که تحت عنوان چرخه خشونت شناخته می‌شود. این چرخه شامل مراحل تنش‌سازی، انفجار، و آرامش/ماه عسل است.
مرحله تنش‌سازی به‌عنوان مرحله‌ای از رابطه خشونت بار توصیف می‌شود که در آن فرد آزارگر تمایل دارد در سطح پایین‌تری مانند هل دادن، توهین، رفتارهای اجباری اعمال کنترل و قدرت کند. به طور همزمان، قربانی سعی می‌کند برای جلوگیری از بدتر شدن آزار، خواسته‌های او را برآورده کند و از افزایش تنش اجتناب کند.

اعمال آزار و اذیت در مرحله انفجار خشونت افزایش می‌یابد و به شکل آشکارترین و جدی ترین اعمال سوء استفاده و کنترل، مانند سیلی زدن، مشت زدن، مهار حرکات قربانی، تجاوز جنسی، یا سایر خشونت‌های جنسی ظاهر می‌شود.
مرحله آرامش یا ماه عسل چرخه خشونت خانگی بلافاصله به دنبال اعمال پرخاشگرانه آشکار مرحله انفجاری است و معمولاً به این شکل مشخص می‌شود که فرد آزارگر کاملاً پشیمان است و از رفتارش عذرخواهی می‌کند و قول می‌دهد که هرگز دوباره تکرار نخواهد شد. و قرباني را غرق محبت خود می‌کند.

خشونت خانگی چه تبعاتی برای خانواده دارد؟

آزار خانگی پیامدهای قابل توجهی بر سلامت جسمی و روانی دارد. قربانیان خشونت خانگی در معرض خطر بیشتری از نظر مواجهه با تبعیض در تأمین هر نوع بیمه‌ای از جمله بیمه‌های سلامت، زندگی، از کارافتادگی و اموال هستند. این قربانیان با مشکلاتی در تربیت فرزندان خود مواجه می‌شوند و همچنین دچار اختلال در خانواده می‌شوند. اگرچه تعریف آزار روانی نسبت به آزار جسمی آشکار دشوارتر است، اما مشخص شده است که حداقل به همان اندازه آسیب وارد می‌کند. قربانیان خشونت نسبت به ابتلا به افسردگی، اضطراب، اختلال استرس پس از سانحه، عزت نفس پایین و اختلالات سوء مصرف مواد آسیب پذیر هستند.

همسرآزاری زنان باردار با زایمان زودرس نوزادان کم وزن همراه است. همچنین، فرزندان را در معرض خطر عملکرد فکری پایین‌تر قرار می‌دهد، این شکل از خشونت همچنین کودکان را در معرض خطر بیشتری از نظر ابتلا به مشکلات عاطفی و درگیر شدن در مصرف مواد مخدر قرار می‌دهد. با توجه به چنین خطراتی، آزار خانگی باید در مسائل مربوط به حضانت کودک مورد توجه قرار گیرد. خشونت خانگی منجر به قتل نیز می‌شود. قربانیانی که در خانه‌ای زندگی می‌کنند که در آن اسلحه وجود دارد و مواد مخدر استفاده می‌شود، بیشتر در معرض خطر کشته شدن توسط افراد آزارگر قرار دارند.

علل یا عوامل خطر خشونت از سوی همسر چیست؟

اگرچه هیچ دلیل خاصی برای خشونت خانگی وجود ندارد، اما بیشتر زنانی در معرض خشونت قرار می‌گیرند که همسرشان مواد مخدر (به ویژه الکل) مصرف می‌کنند، بیکار یا کم کار هستند، دچار فقر هستند، و تحصیلات پایینی دارند. افرادی که در روابط آزاد یا ازدواج سفید هستند، بیشتر در معرض خطر قربانی شدن از سوی پارتنر قرار دارند. داشتن طرز فکر مردسالار که به مردان بر زنان قدرت می‌دهد، افراد را در معرض خطر درگیر شدن در یک رابطه خشونت آمیز قرار می‌دهد. خشونت خانگی علیه زنان اغلب توسط قربانیانی گزارش می‌شود که با مردی رابطه دارند که دارای دیدگاه‌های مذهبی محافظه‌کارانه‌ و سختگیرانه است. با این حال، حضور منظم در مراسم مذهبی با سوء استفاده کمتر از شریک جنسی مرتبط است.

تحقیقات نشان می‌دهد کسانی که در خانواده‌ای بزرگ شده‌اند که در آن خشونت خانگی رخ داده است یا والدین دچار اعتیاد به الکل بوده اند، احتمالاً در بزرگسالی مرتکب یا قربانی خشونت می‌شوند. نوجوانانی که از بیماری روانی رنج می‌برند نیز در سنین جوانی در معرض خطر قرار گرفتن در روابط آزاردهنده هستند.

درمان قربانی خشونت خانگی

ایمن نگه‌داشتن قربانی خشونت خانگی بخش مهمی از درمان خشونت خانگی است. بسیاری از متخصصان حقوقی و روانی که با قربانیان کار می‌کنند، تدوین برنامه‌های ایمنی را هم در خانه و هم در محل کار توصیه می‌کنند. چنین طرحی شامل تشویق قربانی به داشتن تلفن همراه شارژ شده در جایی امن، حفظ آرامش، دستورات حفاظتی یا بازدارنده در برابر ضارب، مطلع کردن دوستان، خانواده، سرپرست محل کار و مراجع قضایی از وضعیت خود و همچنین اطلاع دادن به مدارس و مهدکودک‌های کودکان می‌شود.

قربانیان خشونت باید بدانند که گاهی اوقات وقتی آزارگر متوجه می‌شود که قربانی رابطه را ترک کرده است و به مراجع قانونی پناه برده است، در وهله اول آزارهایش را شدت می‌بخشد و تلاش می‌کند تا کنترل را به دست بگیرد. از این رو، در ساعت‌ها و روزهای اول ترک رابطه اعمال برنامه‌های حفاظتی شدیدتر ضروری است. سایر عناصر برنامه ایمنی ممکن است شامل تغییر محل کار، پارکینگ یا برنامه کاری خود توسط قربانی، داشتن یک فرد جهت تماس اضطراری و فرستادن سیگنال‌های خطر برای هشدار به همسایگان یا همکاران باشد.

یکی از رویکردهای شناخته شده برای درمان قربانیان خشونت خانگی، مدل دولوث است و بر زنان به عنوان قربانیان و مردان به عنوان عاملان خشونت متمرکز است. این مدل درمانی به دنبال توانمندسازی زنان از طریق ارائه اطلاعات، منابع و حمایت از آنها است، که به طور قابل توجهی خشونت در زندگی قربانیان را کاهش می‌دهد.

همچنین از منابع قانونی به‌عنوان وسیله‌ای برای حفظ امنیت زنان و مجازات مردان کمک می‌گیرد. روش‌های درمانی دیگری نیز برای درمان قربانیان استفاده می‌شود که شامل گروه‌های حمایتی، روان درمانی برای درمان افسردگی و سایر علائم سلامت روان، و همچنین بهبود عزت نفس و حمایت اجتماعی است. برای زوج‌هایی که اعتیاد به الکل یا سایر مواد مخدر عامل بروز خشونت بوده است، تشخیص اعتیاد و درمان آن نیز مؤثر بوده است.

در برابر خشونت خانگی چه باید کرد؟

لازم است که قربانی از بیرون کمک دریافت کند و فرد مناسبی را از آنچه در رابطه اش می گذرد باخبر سازد. یک مشاور یا روانشناس بهترین فردی است که می تواند اعتماد به نفس را به شما بازگرداند و به شما برای اتخاذ اقدامات لازم کمک کند.

اگر در حال حاضر در شروع یک رابطه هستید، برای پیشگیری از ایجاد رابطه عاطفی با یک فرد آزارگر، در مخاطب خود به دنبال نشانه های زیر باشید:

• فردی که بر انتخاب های خود اصرار دارد و بر سر هیچ چیز با شما مصالحه نمی کند.
• ناگهان عصبانی می شود.
• با دیگران بی ادبانه رفتار می کند
• از شما و خانواده شما انتقاد می کند.
• حسود و تملک گراست
• پارانوئید است
• شما را تهدید می کند.

در فردی که با او وارد رابطه شده اید به دنبال این نشانه ها باشید و فریب حرف های عاشقانه او را نخورید. افراد آزارگر تا زمانی که مطمئن نشوند آنها را ترک نمی کنید، ماهیت خود را نشان نمی دهند. او در ابتدا تلاش می کند شما را کاملا به دست آورد و بعد از دیگران جدا کند. چنین فردی معمولا به مرزهای خانوادگی احترام نمی گذارد. معمولا خشونت خانگی تا پس از ازدواج و حتی تا موقع تولد فرزند، یعنی زمانی که از عدم ترک از سوی شما مطمئن نشده است، شروع نمی شود. اما زمانی که شما تصمیم به ترک رابطه بگیرید، خشونت از سوی فرد آزارگر افزایش می یابد. به همین دلیل، اقدام برای دریافت کمک از سوی افراد حرفه ای پیش از اعلام ترک رابطه به او ضرورت دارد.

اقدام کنید:

هیچ گاه منتظر حمله بعدی نمانید. حمله بعدی می تواند پایان کار باشد. در صورتی که احساس ناامنی می کنید با اورژانس اجتماعی یا پلیس تماس بگیرید. اقدامات زیر می توانند از شما تا حدی در برابر خشونت خانگی حفاظت کنند:

• حسابی در بانک به نام خود باز کنید و پول هایتان را در آن واریز کنید.
• جای امنی در نظر داشته باشید تا در مواقع لزوم به دوست یا فامیل پناه ببرید.
• کیفی حاوی مدارک شخصی، مدارک قانونی، پول، لباس های خود و کودکان (در صورت داشتن بچه)، اشیای باارزش، تلفن همراه و شارژر را در جای مطمئنی قرار دهید.
• از همسایه خود بخواهید در صورت شنیدن صدای جیغ یا احساس هر گونه خطر با پلیس تماس بگیرد.
• از کلیدهای خانه و ماشین، کلید یدک تهیه کنید و آنها را در جایی بیرون از منزل پنهان کنید تا در صورت بروز خطر بتوانید فرار کنید.
• اگر در خانه اسلحه سرد یا گرمی وجود دارد، آن را از دسترس دور نگه دارید.

در آخر به یاد داشته باشید با عدم مقابله با خشونت خانگی به دلیل ترس از دست دادن همسر، در واقع جان خود را در معرض خطر قرار داده اید. چنانچه تحت خشونت خانگی قرار دارید و نیاز به مشاوره و درمان دارید، مشاوران و درمانگران سیمیاروم آماده کمک به شما هستند.

منابع:

medicinenet