فهرست مطالب
شاید در مورد ترس از ارتفاع، محیط های بسته، حیوانات خاص و بسیاری از دیگر انواع فوبیا شنیده باشید، اما به عنوان یکی از مدرن ترین فوبیاها می توان به نوموفوبیا یا ترس از نبود تلفن همراه اشاره کرد. امروزه تکنولوژی تسلط زیادی در زندگی ما پیدا کرده، به نحوی که نبود آن برای برخی از افراد کاملا غیرقابل تصور و حتی ترسناک است. هر چند هنوز به طور رسمی بین اختلالات روانی دسته بندی نشده است، اما درخواست هایی برای افزودن آن به راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی شده است. وابستگی به تلفن همراه چیست و چرا باید نگران آن باشیم؟
نوموفوبیا چیست؟
آیا وقتی باتری تلفن همراهتان کم می شود یا وقتی به تلفن همراهتان دسترسی ندارید، احساس اضطراب، پانیک و استرس دارید؟ آیا همیشه به نحوی برنامه ریزی می کنید که تلفن همراهتان در دسترس باشد و حتی یک لحظه از آن دور نمی شوید؟ این اختلال که با اضطراب جدایی همراه است، دارای علائم زیر است:
با این حال، در بین متخصصان حوزه سلامت روان بر سر طبقه بندی آن به عنوان فوبیا، اختلال اضطرابی، اختلال سبک زندگی یا اعتیاد توافق حاصل نشده است، اما در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی از آن به عنوان نوعی فوبیا یاد شده است:
- ترس شدید و غیر منطقی یا اضطراب مرتبط با یک شی یا وضعیت خاص
- مواجهه با شرایط یا شی مورد نظر باعث اضطراب آنی می شود
- فرد می داند که ترسش بیش از حد است.
- از موقعیت ترسناک حذر می کند.
- روتین زندگی و روابط در اثر ابتلا به فوبیا مختل می شود.
مشخصات فوق به خوبی توصیف کننده فردی است که به تلفن همراه خود دسترسی ندارد و دچار اضطراب شده است.
عوارض ابتلا به نوموفوبیا:
تفاوتی ندارد نوموفوبیا نوعی اعتیاد، فوبیا، اختلال اضطرابی یا هر چیز دیگری باشد، تاثیر زنجیر شدن به تلفن همراه و اضطراب ناشی از نبود آن بسیار ناتوان کننده است.
عواقب ابتلا به نوموفوبیا یا ترس از نبود تلفن همراه مانند هر نوع اعتیاد دیگری است: این حالت باعث اشتغال ذهنی دائمی فرد به تلفن همراه خود می شود و فرد در صورت ابتلا به افسردگی، اضطراب یا تنهایی بیشتر از قبل به آن پناه می برد. این امر در مورد افرادی با سابقه قبلی ابتلا به اضطراب نیز صدق می کند که تلفن همراه خود را همانند داروی مسکن می دانند.
نوموفوبیا نه تنها روی ذهن، بلکه روی روابط فردی نیز اثر مخرب دارد چراکه فرد به لحاظ جسمی حضور دارد اما به لحاظ روانی غایب است. وابستگی به تلفن همراه، در صورت ناتوانی در برابر چک کردن تلفن همراه یا پاسخ دادن به پیام ها و تماس ها، می تواند شغل بیمار را نیز به خطر بیاندازد. این وابستگی با کاهش قدرت تمرکز و توجه فرد، بهره وری شغلی وی را کاهش می دهد. رفت و برگشت دائمی به سمت موبایل و کار باعث افزوده شدن حداقل 2 ساعت به زمان کار در طول روز می شود.
تاثیر نوموفوبیا بر عملکرد شناختی نیز ثابت شده است. تاثیر منفی اعتیاد به تلفن همراه بر عملکرد تحصیلی و کاهش نمرات آزمون ها ثابت شده است. تقریبا 40 درصد دانش آموزان پذیرفته اند که نمرات پایین آنها به دلیل صرف زمان زیاد برای تلفن همراه است.
ارزیابی و درمان نوموفوبیا:
در حال حاضر، تشخیص و ارزیابی ابتلا به این اختلال با استفاده از پرسشنامه ای 20 سوالی انجام می شود که شامل دسته های زیر است:
- ناتوانی در برقراری ارتباط
- از دست دادن ارتباط
- ناتوانی در پردازش اطلاعات
- از دست دادن آسایش و راحتی در زندگی
این پرسشنامه نه تنها افرادی را که در معرض خطر ابتلا به نوموفوبیا هستند شناسایی می کند، بلکه به تشخیص این اختلال نیز کمک می کند.
درمان نوموفوبیا یا ترس از نبود تلفن همراه شامل مشاوره بین فردی، رفتار درمانی شناختی، و درمان اعتیاد می شود.
مواجهه درمانی نیز می تواند به درمان بیمار کمک کند که از نبردن تلفن همراه به اتاق تا به تدریج پیشرفت به سناریوهای واقعی در زندگی و افزایش زمان نبود تلفن همراه را شامل می شود. ذهن آگاهی نیز می تواند تمایل به نوموفوبیا را، به خصوص در بین زنان، کاهش دهد.
یکی از جنبه های ذاتی درمان نوموفوبیا، خوددرمانی است و روان درمانگر به بیمار کمک می کند که به جای آنکه تلفن همراه بر او کنترل داشته باشد، او بر تلفن همراه کنترل پیدا کند.
زمان بندی: بیمار تا چند ساعت، به خصوص شب ها، از چک کردن تلفن همراه خودداری می کند.
رسانه های اجتماعی: گشتن در رسانه های اجتماعی محدود می شود تا فرد روش های دیگری را برای برقراری ارتباط با اطرافیان خود بیاموزد.
هشدار پیام: از فرد خواسته می شود که هشدار پیام های خود را خاموش کند و کمتر از قبل تلفن همراه خود را چک کند.
پاک کردن نرم افزارها: اگر تلفن همراه پر از بازی، عکس و نرم افزار است، از بیمار خواسته می شود که برخی از آنها را پیام کند. این باعث می شود ارتباط و نیاز بین بیمار و تلفن همراه کاهش یابد.
آیا نوموفوبیا اپیدمی می شود؟
با توجه به آنکه تکنولوژی هر روز جنبه های بیشتری از زندگی انسان را کنترل می کند، آیا نوموفوبیا تبدیل به یک اپیدمی می شود؟ شواهدی مبنی بر این پیدا شده است که هر روز جدا شدن افراد از تلفن همراهشان سخت تر می شود. اگر به تلفن همراه خود دسترسی نداشته باشند، دچار سطح بالایی از اضطراب جدایی و احساس پانیک می شوند.
با این حال، بسیاری از روانشناسان نیز معتقدند همانند بسیاری از دیگر تغییرات بزرگ در تاریخ بشر، نگرانی اخلاقی در این رابطه وجود دارد، اما بسیاری از افراد می توانند رابطه خود با تلفن همراهشان را به خوبی مدیریت کنند. افراد کمی به شدت به تلفن همراه خود وابسته هستند و تعداد کسانی که در اثر عدم دسترسی به تلفن همراه خود دچار ترس ناتوان کننده می شوند، حتی کمتر از این تعداد است.
چنانچه احساس می کنید به وسایل الکترونیک به خصوص تلفن همراه خود وابستگی زیادی پیدا کرده اید، و این وابستگی باعث اختلال در زندگی، کار و روابط شخصی شما شده است، با ما تماس بگیرید.
