فهرست مطالب
خانه » روابط عاطفی »
کجا بودی؟ کجا میروی؟ چرا با فلانی حرف زدی؟ کی بود زنگ زد؟ من ترجیح میدهم با خانوادهات در ارتباط نباشی. تو که به این درآمد نیازی نداری، پس چرا بروی سر کار؟ با این دوستت هم رفت وآمد نکن. تقصیر تو بود! تو از پس این کار برنمیای! این رنگی نپوش. چاق شدی باید رژیم بگیری. و…همگی نمونههایی از رفتارهای سوءاستفادهگرانه، کنترلگر و آزاررسان در یک رابطه هستند. در کنار اعمال خشونتهای فیزیکی، جنسی و عاطفی. برخلاف تصور و انتظار ما ترک چنین رابطه و شریک عاطفی آسان نیست. گاهی برای فردی که مدام مورد آزار و سوءاستفاده قرار گرفته بیرون آمدن از چنین رابطهای بسیار دشوار است. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان هم درگیر یک رابطه مسموم هستید و توان بیرون آمدن از آنرا ندارید، این مطلب را از دست ندهید.
مهم نیست چند بار بعد از ترک یک رابطهی مسموم به عقب برگشتهاید، باور داشته باشید میتوانید با خیال راحت به جلو بروید و برای همیشه چنین رابطهای را ترک کنید.
سوءاستفاده از شریک زندگی یک بحران بسیار رایج در تمامی جوامع است که افراد ازهر گروه جنسی، نژادی و سنی را بهویژه از نظر روانی و جسمی تحت تاثیر قرار میدهد.
تحقیقات نشان میدهد سالانه ۱۰ میلیون نفر در آمریکا مورد خشونت خانگی قرار میگیرند.
اگر در یک رابطهی مسموم قرار دارید و شریک عاطفیتان از شما سوءاستفاده میکند و تحت تاثیر خشونت خانگی هستید بدانید که تنها نیستید و این موضوع هرگز تقصیر شما نیست. اما شما میتوانید این چرخهی خشونت را بشکنید و شریک سوءاستفادهگر را برای همیشه ترک کنید. هرچند این کار به برنامهریزی، حمایت و مراقبت گسترده نیاز دارد.
نشانههای یک رابطهی مسموم
همیشه در آغاز یک رابطه به راحتی نمیتوان گفت یکی از طرفین آن رابطه مورد سوءاستفاده قرار گرفته است/ میگیرد یا خیر. چراکه رفتارهای مالکانه و کنترلکننده ممکن است در ادامهی روند یک رابطه ظاهر شود و هرچه آن رابطه بیشتر پیش رود، شدیدتر شود.
البته نشانهها و علامتهای هشداردهندهای در ارتباط با مورد سوءاستفاده قرار گرفتن در رابطه وجود دارد که باید به آنها توجه کنید و نسبت به این علائم هوشیار باشید. برخی نشانههای سوءاستفادهی پارتنر در رابطه عبارتند از:
- منزوی کردن شما از دوستان و خانواده
- مدام میپرسد کجا هستی؟/ چهکار میکنی؟
- کنترل بر امور مالی، برنامهها و کارهای شما
- مسئولیت یا تقصیر خود را نمیپذیرد
- کنترلگری و زیر علامت سوال بردن سلامت عقل شما
- بروز احساسات و رفتارهای شدیدی مانند وسواس و تملک
- اعمال خشونت فیزیکی، عاطفی یا جنسی
چرا در یک رابطهی مسموم میمانیم یا به آن برمیگردیم؟
خیلی از وقتها ترک یک رابطه آزاردهنده تنها از نظر عاطفی دشوار نیست؛ بلکه میتواند تهدیدکننده دیگر جنبههای زندگی نیز باشد.
تحقیقات نشان میدهد تهدید به جدایی (یا واقعا جدا شدن) میتواند با افزایش خطر خشونت برای بازماندگان مرتبط باشد.
برخی عوامل ماندن در یک رابطه خشونتآمیز یا مسموم عبارتند از:
- تجربهی تروما و آسیبدیدن بین شما و پارتنرتان حس پیوند ایجاد کرده است
- با تهدید یا کنترل شدید به شما اجازهی ترک رابطه را نمیدهد
- نگران امنیت خود هستید
- جایی برای رفتن ندارید
- استقلال مالی ندارید (حسابهای بانکی مشترک یا نداشتن شغل)
- نمیدانید چگونه باید رابطه را ترک کنید
- حمایتی ندارید
- احساس ترس، شرم یا خجالت میکنید
- میخواهید بهخاطر فرزندانتان هم که شده رابطه را حفظ کنید
- نگران احساس یا واکنش پارتنرتان هستید.
چگونه از بازگشت دوباره به رابطه اجتناب کنیم؟
اگر نمیدانید چگونه یک رابطه مسموم را ترک کنید یا نگران هستید دوباره به آن رابطه بازگردید، این ۶ گام میتواند راهنمای اساسی در این راه باشد:
گام نخست: برنامهی امن داشته باش
ایجاد امنیت خیلی مهم است. یک طرح مطمئن میتواند به شما کمک کند تا مراحل عملی برای کاهش خطر آسیب را در طول فرآیند جدایی ترسیم کنید. یک طرح ایمن و مطمئن شامل موارد زیر است:
- شخصی که برای کمک یا سرپناه باید با آن در تماس باشید.
- فهرستی از وسایل مهم و ضروری که هنگام ترک خانه و رابطه باید همراه داشته باشید.
- اقدامات لازم برای محافظت از کودکان و حیوانات خانگی.
- اقداماتی برای افزایش امنیت در محل کار، مدرسه یا دانشگاه و فروشگاهها.
- اقداماتی برای هدایت سناریوهای بالقوه مختلفی که میتوانید برای جدایی با پارتنرتان داشته باشید.
فراموش نکنید که برخی از این اقدامات در بعضی از روابط مسموم میتوانند آن جدایی و ترک رابطه را خطرناکتر کنند.
بهطور کلی هر رابطه و موقعیتی در نوع خودش منحصر به فرد و متفاوت از بقیهی روابط است. برهمین اساس مهم است برنامهای مشخص برای پایان خوب و ایمن رابطه داشته باشید.
اگر در این راه به کمک نیاز دارید از گروهها یا سازمانهای حمایتگر در زمینهی خشونت خانگی تماس بگیرید.
گام دوم: شبکه امن بساز
یکی دیگر از گامهای موثر برای پیشگیری از بازگشت به رابطهای مسموم که در آن مورد خشونت یا سوءاستفاده قرار گرفتهاید ایجاد شبکهای امن و حمایتگر از دوستان و عزیزانی است که در جریان علت جدایی و بهم خوردن رابطهی شما هستند.
از سوی دیگر با دوستان، همکاران، عزیزان و افراد اجتماعی معاشرت و ارتباط برقرار کنید. بهویژه اگر در طول رابطه از ارتباط با آنها منع شده بودید.
گام سوم: فراموش نکن چرا رفتی!
خیلی طبیعی است که فرد برای پارتنر سوءاستفادهگر نیز دلتنگ شود. اما این مساله به معنای صحیح بودن رابطه با او نیست؛ بلکه نشان میدهد چیزهای خوبی هم در رابطه وجود داشته، هرچند کفهی سنگین ترازو در آن رابطه بدیها بوده است. همهی ما شایستهی داشتن رابطهای سالم، امن، قدرتمند و لذتبخش هستیم.
پس برای خودتان یادداشتی بنویسید با این موضوع که چرا تصمیم به ترک رابطه گرفتید؟ و چرا نباید به عقب برگردید؟ هروقت دلتنگی به سراغ شما آمد نگاهی به آن یادداشت بیاندازید.
گام چهارم: خودت را اولویت قرار بده
اگر فردی درگیر رابطهای باشد که مورد سوءاستفادهی عاطفی قرار گرفته، ممکن است هنگام ترک رابطه به احساس طرف مقابل نیز فکر کند. اما احساسات خود شما مهمتر از هر چیزی است و باید سلامتی و آرامش خودتان را اولویت قرار دهید.
ترک یک رابطهی ناسالم، رها کردن نیست؛ بلکه تصمیمی صحیح برای انتخاب داشتن یک زندگی بهتر است. پس مهم است مراقبت از خود را تمرین کنید و به خودتان مهربانی و زمان برای بازسازی بدهید.
گام پنجم: به ندای دورنتان گوش دهید
همیشه به ندای درونتان گوش دهید. اگر در مورد رابطه یا موقعیتی احساس ناخوشایندی دارید، به احتمال زیاد آن حس درست است. فراموش نکنید شما بهتر از هرکسی خود و شرایط خودتان را میشناسید. پس به ندای درونتان گوش دهید و بهترین زمان را برای ترک یک رابطهی مسموم انتخاب کنید.
گام ششم: مستقل شوید
اگر از نظر مسکن و مسایل مالی به شریک زندگی خود متکی بودید، پیدا کردن فضایی امن برای زندگی و شغل میتواند محرکی برای تغییر مسیر به سوی استقلال باشد. بنابراین برای خودتان استقلال مالی از جمله منبع درآمد، پسانداز و اعتبار ایجاد کنید.
از کجا کمک بگیریم؟
۱-اوژانس اجتماعی
در هر کشوری منابع متعددی برای حمایت از افرادی که مورد آزار یا سوءاستفاده قرار میگیرند در دسترس است. شماره تماس مرکزی چون اورژانس اجتماعی یا مراکز حمایت از افراد در معرض خشونت خانگی را پیدا و اطلاعات بیشتری در مورد مدیریت پرونده، رواندرمانی، وکالت حقوقی و سایر منابع مفید کسب کنید.
۲- گروهها و سازمانهای حمایتی
پیوستن به گروهها یا سازمانهای حمایتی و ارتباط با سایر بازماندگان خشونت خانگی برای شما آرامش و حمایت به دنبال دارد. همچنین برخی از این نهادها خدمات پشتیبانی چون مسکن یا مشاورهی حقوقی ارائه میدهند.
۳- روان درمانی
در روابط مسموم و سوءاستفادهگرانه مشاوره زوج درمانی فایدهای ندارد. اما تراپی و مشاوره فردی میتواند به فرد کمک کند تا روابط خود را تقویت، مرزها را مشخص و اساس خشونت خانگی را بهتر درک کند.
درمانگر میتواند استراتژیها و نکاتی برای ایجاد روابط سالم به شما آموزش دهد. برای رهایی از یک رابطهی مسموم و شکستن چرخهی خشونت مهم است نسبت به الگوهای رایج و انواع رفتارهای سوءاستفادهگرانه آگاهی پیدا کنید.
به آینده نگاه کن
شما همیشه میتوانید یک رابطهی مسموم را ترک کنید. هر موقعیتی نیاز به برنامهریزی متفاوتی دارد. همانطور که گفته شد داشتن یک برنامهی اطمینانبخش، ایجاد یک شبکه پشتیبانی، اولویت دادن به خود، خودمراقبتی و استقلال می تواند در این راه به شما کمک کند.
ماندن در یک رابطهی سوءاستفادهگرانه و رابطه مسموم حق هیچکس نیست. منابع متعددی برای کمک به فردی که مورد سوءاستفاده قرار گرفته در دسترس هستند. از پیوستن به گروههای حمایتی، مشارکت در سازمانها، تکیه بر دوستان و عزیزان تا شروع رواندرمانی.
فراموش نکنید شما هرگز تنها نیستید و رابطهی شما بازتابی از شخصیت ، قدرت یا ارزش شما نیست. شما شایستهی تجربهی عشق و روابط شاد و سالم هستید.
اگر در یک رابطه مسموم هستید و نمیتوانید آنرا ترک کنید از روانشناس ایرانی در سیمیاروم برای دریافت مشاوره فردی و عاطفی کمک بگیرید.