فهرست مطالب
خانه » مشاوره بارداری و شیردهی »
در حالی که اکثراً در مورد افسردگی پس از زایمان صحبت می‌شود، اما افسردگی بارداری می‌تواند از آن هم خطرناک‌تر و جدی‌تر باشد. برای زن باردار نوسان خلقی بین شادی مطلق، عصبانیت و اشک‌های ناگهانی کاملاً طبیعی است. بالاخره زمان انتظار کودک دوره‌ای عاطفی و دارای نوسان هورمونی است. اما برای برخی از زنان این علائم استاندارد بارداری با شدتی بیشتر تجربه می‌شود. از آنجا که این مشکل نسبتاً ناشناخته است، مشاوره آنلاین سیمیاروم در صدد برآمده تا اطلاعات بیشتری را در این زمینه برای مخاطبان خود فراهم کند.
افسردگی بارداری چیست؟
افسردگی دوران حاملگی می‌تواند در هر زمانی از بارداری رخ دهد. علائم افسردگی در این دوره فقط شامل ناراحتی نیست و گاهی با خشم و اضطراب نیز همراه است. علائم گاه با تغییر سبک زندگی بهبود می‌یابد. در غیر این صورت، لازم است که هر چه سریع‌تر با یک روانشناس یا روانپزشک مشورت شود. بسیاری از مادران از دریافت خدمات روانشناسی و روانپزشکی در این دوره شرمسار می‌شوند. به هر روی این دوره‌ای است که مادر باید هیجان زده و خوشحال باشد، اما آنها احساس خوبی ندارند و شاید حتی از جنین خود نفرت دارند. این موجب تشدید افسردگی مادر باردار می‌شود. بنابراین، هر چه بیشتر از این مشکل صحبت شود و در مورد ابعاد آن آگاهی بیشتری به جامعه داده شود، مادران باردار بیشتری برای حل مشکل خود اقدام به دریافت درمان می‌کنند که به ارتقای سلامت روان جامعه کمک می‌کند.
در بلاگ سیمیاروم درباره افسردگی زنان بیشتر بخوانید
علائم افسردگی دوران حامگی
باردار بودن می‌تواند دوران فوق‌العاده سختی باشد. بدن در حال تغییر است، هورمون‌ها بالا و پایین می‌شوند، خواب مختل می‌شود و نیازهای این دوره اغلب منجر به اضطراب، استرس و خستگی می‌شود، اما این علائم نباید مداوم باشند. در صورتی که این علائم تداوم پیدا کند، مشورت با روانشناس ضروری است. برخی از علائم افسردگی بارداری عبارتند از:
- ناراحتی، پریشانی یا گریه بیش از حد و ناگهانی
- بی قراری، آشفتگی یا تحریک‌پذیری
- احساس گناهکار و بی‌ارزش بودن
- احساس تهی و بی حس بودن
- منزوی شدن و عدم تمایل به معاشرت با دیگران
- لذت نبردن از زندگی و فعالیت‌هایی که پیش از این به آنها علاقه داشت
- حس غیر واقعی بودن
- فقدان اعتماد به نفس و عزت نفس
- ناامیدی
- احساس خصومت یا بی‌تفاوتی نسبت به همسر
- حس بد، نفرت یا خصومت نسبت به جنین
- افکار خودکشی
- از دست دادن تمرکز
- اشکال در خوابیدن و در خواب ماندن
- کاهش اشتها
- عدم علاقه به رابطه جنسی
افسردگی در دوران بارداری غیر معمول نیست. از هر هفت تا 10 زن باردار، یک نفر دچار اختلال افسردگی می‌شود. به همین دلیل، افراد باردار باید در طول ویزیت‌های دوران باردار بودن از نظر اضطراب و افسردگی غربالگری شوند. بسیاری از زنان مبتلا به افسردگی دوران بارداری، علائم اضطراب را نیز تجربه می‌کنند. در واقع، یک مطالعه نشان داد که تقریباً دو سوم زنان مبتلا به افسردگی حین زایمان دارای اختلال اضطرابی نیز هستند.
برخی از این علائم در هر بارداری رخ می‌دهد و طبیعی است، مانند دشواری در به خواب رفتن یا تحریک پذیری. این باعث دشواری تشخیص افسردگی پریناتال می‌شود. در صورتی که علائم شدید یا مداوم است و بیشتر از 10 روز طول کشیده است، در این صورت باید هر چه سریع تر به متخصص سلامت روان مراجعه شود.
علل ابتلا به افسردگی پیش از زایمان
افسردگی دوران بارداری می‌تواند در هر فرد باردار، صرف نظر از سن، نژاد، وضعیت اجتماعی-اقتصادی، فرهنگ و تحصیلاتش رخ دهد. هیچ دلیل واحدی برای این اختلال سلامت روان وجود ندارد، اگرچه سختی‌های حاملگی می‌تواند یک عامل موثر باشد. متأسفانه برخی از افراد باردار در مقایسه با سایرین بیشتر مستعد ابتلا به افسردگی در طول بارداری هستند. علت افسردگی بارداری شامل موارد زیر می‌شود:
- سابقه شخصی اضطراب، افسردگی یا اختلال دوقطبی
- سابقه خانوادگی افسردگی پریناتال یا بیماری روانی
- بارداری ناخواسته یا در سن پایین
- بارداری پرخطر
- وضعیت اقتصادی-اجتماعی پایین و عدم دریافت حمایت از سوی اطرافیان
- مصرف مواد مخدر
- سابقه سوء استفاده فیزیکی یا جنسی
در هر صورت، مهم این است که مادر توجه داشته باشد که فارغ از علت بروز افسردگی بارداری، قطعاً این مشکل تقصیر او نیست. مادر اشتباهی انجام نداده است و مادر بدی نیست یا قرار نیست مادر بدی شود. اگرچه ما به طور کامل دلایل این اختلال را نمی‌دانیم، محققان بر این باورند که افسردگی و اضطراب در این دوران ممکن است ناشی از ترکیبی از عوامل فیزیکی، عاطفی و محیطی باشد.
اثرات خلق پایین دوران بارداری بر جنین
افسردگی بارداری خفیف مستقیماً روی کودک تأثیر مستقیم نمی‌گذارد، اما ممکن است عواقب ناخواسته‌ای را بر حاملگی داشته باشد که به نوبه خود ممکن است بر سلامت و رشد کودک تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، اگر افسردگی موجب اختلال در دریافت خدمات درمانی یا تغذیه صحیح شود، می‌تواند بر رشد کودک و سلامت مادر و نوزاد تاثیر بگذارد.
عدم درمان در موارد شدید افسردگی موجب عدم افزایش وزن مادر در بارداری می‌شود. شواهدی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد نوزادانی که از مادرانی متولد می‌شوند که افسردگی پیش از تولد دارند، وزن کمتری دارند و احتمال زایمان زودرس بیشتر است. تأثیر افسردگی دوران بارداری بر جنین پایان کار نیست و تا پس از زایمان ادامه می‌یابد. افسردگی متوسط تا شدید مادر، نوزاد را در دو سال اول عمر در معرض خطر مشکلات خواب، مشکلات رفتاری و سایر عواقب منفی قرار می‌دهد.
علاوه بر این، ریسک افسردگی پس از زایمان در زنانی که افسردگی قبل از زایمان را تجربه می‌کنند، بیشتر است. این بر توانایی مادر در پیوند با نوزاد تاثیر می‌گذارد و تجربه فرزند پروری را دشوارتر و چالش برانگیزتر می‌کند.
اختلالات خلقی حاملگی از چندمین ماه شروع می‌شود و تا چه زمانی ادامه دارد؟
ریسک افسردگی دوران بارداری از هفته‌های اول باردار شدن تا هفته‌ها و ماه‌ها پس از زایمان کردن وجود دارد. در هر دوره‌ای از این بازه، ممکن است مادر دچار افسردگی حاملگی شود. عدم درمان می‌تواند باعث تبدیل شدن آن به افسردگی پس از زایمان یا سایر اختلالات روانی شود.
روش‌های درمان افسردگی حاملگی
درمان نکردن افسردگی دوران بارداری می‌تواند عواقب جدی داشته باشد، از جمله بروز زایمان زودرس، پره اکلامپسی (عارضه بارداری که شامل فشار خون بالا است)، وزن کم هنگام تولد، اختلالات رفتاری، آسیب رساندن مادر به خود ، یا افکار خودکشی. اگر افسردگی دوران بارداری درمان نشود، ممکن است آسیب جدی به مادر و نوزاد وارد کند. در دوره پس از زایمان، افکار خودکشی و اقدام به خودکشی یکی از علل اصلی مرگ و میر مادران است.
درمان به شدت افسردگی فرد بستگی دارد، و ممکن است شامل روان درمانی، مانند درمان بین فردی و درمان مبتنی بر شناخت، و/یا داروهای ضد افسردگی باشد. گفتار درمانی از روش‌های درمان این اختلال است که شامل درمان شناختی رفتاری (CBT) یا درمان بین فردی (IPT) می‌شود. اینها درمان‌های کوتاه مدتی هستند که برای درمان افسردگی توصیه می‌شوند. تجویز دارو بیشتر شامل تجویز داروهای ضدافسردگی و در برخی موارد داروهای ضداضطراب می‌شود.
در موارد شدید، ترکیبی از گفتار درمانی و دارو می‌تواند به بهبودی سریع تر کمک کند. برخی از بیماران اعلام می‌کنند که با مصرف دارو می‌توانند بهره بیشتری از روان درمانی (گفتار درمانی) ببرند.
مصرف داروهای روانپزشکی یکی از دغدغه‌های مادران باردار و از عوامل عدم مراجعه برای درمان است. جای نگرانی نیست. روانپزشک با توجه به شرایط مادر و جنین، اقدام به تجویز دوز صحیح دارو می‌کند و خطری هیچ یک را تهدید نمی‌کند. داروهای ضدافسردگی برای بارداری بی خطر هستند، اما در عین حال، روانپزشک عوارض جانبی و خطرات احتمالی را در نظر خواهد گرفت.
در صورتی که افسردگی بارداری شدید باشد، به نحوی که به سایر روش‌های درمانی پاسخ نمی‌دهد، روانپزشک ممکن است شوک درمانی را پیشنهاد کند. این روش اندکی پس از زایمان انجام می‌شود و به مادر کمک می‌کند که در اسرع وقت بتواند از خود و نوزادش مراقبت کند.
جلسات درمانی گروهی نیز برای مادران باردار مفید است و نیاز به توجه و حمایت اجتماعی را در آنان برآورده می‌کند. درمان همچنین می‌تواند با ورزش، نور درمانی، یوگا و سایر درمان‌های جایگزین همراه باشد.
روش‌های پیشگیری از بی‌حوصلگی بارداری
برخی عوامل زنان را در معرض خطر ابتلا به افسردگی پریناتال قرار می‌دهد. شناخت این ریسک فاکتورها برای اقدام برای پیشگیری از بروز آن اهمیت دارد. این عوامل عبارتند از: داشتن سابقه افسردگی، تجربه آزار، باردار شدن ناخواسته یا زودهنگام، یا عوارض دوران بارداری. سایر عوامل خطر احتمالی شامل رویدادهای استرس زا در زندگی، دیابت، وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین، و فقدان حمایت مالی یا اجتماعی می‌شود. زنانی که دارای این عوامل خطر هستند، بهتر است در دوران حاملگی و بعد از زایمان زیر نظر یک روانشناس مجرب باشند. مشاوره افسردگی می‌تواند منبع حمایت و راهی برای پیشگیری یا مقابله با افسردگی بارداری باشد.
در بلاگ سیمیاروم درباره افسردگی بعد از سقط جنین بیشتر بخوانید
ایجاد یک شبکه حمایتی قوی، تنظیم عادت خواب، تغذیه صحیح همراه با ورزش مناسب، گنجاندن فعالیت‌های تفریحی در زندگی و فراگیری روش‌های آرامش بخشی در زمان بروز استرس و خلق پایین از دیگر روش‌های پیشگیری از افسردگی پریناتال است.
اگر برای رفتن به معاینات زنان و زایمان علاقه‌ای ندارید، از دیدار با خانواده فرار می‌کنید و برای مقابله با افسردگی و اضطراب به رفتارهای ناسالم رو آورده‌اید، لازم است که هر چه سریع‌تر به فکر درمان باشید. عدم افسردگی بارداری می‌تواند باعث تبدیل آن به افسردگی پس از زایمان یا یکی دیگر از اختلالات روانپزشکی شود. حاملگی اغلب به عنوان یک تجربه زیبا شناخته می‌شود، اما همیشه و برای همه اینطور نیست. تجربه تغییرات سلامت روان در طول بارداری کاملاً طبیعی است، اما برای حفظ سلامت خود و کودک، لازم است که با یک متخصص سلامت روان صحبت کنید. با رزرو جلسه پیش مشاوره آنلاین سیمیاروم، به شما در جهت بهبود حال مادر و فزرند کمک خواهیم کرد.
منابع:
