فهرست مطالب
خانه » مهارت های زندگی »
آیا می توانید بدون ناراحت یا عصبانی کردن دیگران، از آنها انتقاد کنید؟ می توانید این کار را با مهربانی انجام دهید.
می دانیم که این کار برای اغلب مردم ساده نیست، اما حقیقت این است که می توان با رعایت برخی نکات مهارت انتقاد سازنده و مهربان را کسب کرد. اگر انتقادی با مهربانی و محبت در قالب مثبت بیان شود، احتمال اینکه از سوی فرد مقابل پذیرفته شود بیشتر است.
چرا انتقاد می کنیم؟
اول اصلا به این فکر کنید که چرا گاهی این کار را انجام می دهید؟ دلایل چندی برای این کار وجود دارد:
- باعث پیشرفت دیگران می شود، به خصوص اگر بر اساس بازخوردهای مثبت انجام شده باشد
- موجب شکل گیری گفتگوی سازنده در مورد یک موضوع و بررسی دیدگاه های متفاوت می شود.
- باعث می شود به تغییراتی که دوست داریم در یک چیز ببینیم، برسیم.
- کسی را ناراحت کنیم و به او حمله کنیم، که البته این انتقاد سازنده نیست.
- موجب تخلیه ناامیدی، احساسات بد و خشم ما می شود.
- گاهی شخص با نقد دیگران احساس قدرت، هوش و دانش بیشتر نسبت به آنها می کند.
قبل از آنکه از کسی انتقاد کنید، به دلیل خود فکر کنید. آیا دلیل شما مثبت است یا منفی؟ سه دلیل اول جز دلایل خوب انجام این کار هستند. اما دلایل بعدی باعث می شوند که چهره شما در نزد دیگران تخریب شود و در طولانی مدت تنها شوید.
چرا نقد باعث خشم و ناراحتی فرد می شود؟
بیشتر افراد از شنیدن انتقاد خوشحال نمی شوند، حتی اگر دلیل خوب و درستی برای این کار وجود داشته باشد. چرا ظرفیت انتقادپذیری برخی از افراد پایین است؟
- تصور می کنند همیشه حق با آنان است.
- احساس می کنند همه در حال حمله و تخریب آنان هستند.
- عزت نفس پایینی دارند.
- شخصیت خودشیفته و حق به جانب دارند.
- به جای آنکه از عمل آنان انتقاد شود (برای مثال، عنصر احساس در نوشته هایت کمرنگ است)، از خود آنان انتقاد می شود (نویسنده خوبی نیستی).
- از زبان و بیان بد برای نقد آنان استفاده می شود.
| مطالعه مطلب “افزایش ظرفیت انتقادپذیری برای پیشرفت و رشد فردی” به شما پیشنهاد می شود |
توصیه هایی برای انتقاد سازنده
بیایید به جای نقد، اسم این کار را توصیه کردن بگذاریم. همین تغییر نام بخش زیادی از این مسیر دشوار را برای شما ساده می کند.
توصیه کنید، نه نقد
گاهی فرقی نمی کند چقدر منصفانه و مهربانانه نقد کرده باشید، برخی از افراد همیشه تصور می کنند دیگران می خواهند به آنها حمله کنند. به همین دلیل شاید بهتر است در مورد موضوع مورد نظر به او توصیه ای برای تغییر داشته باشید. توصیه های معمولا مثبت هستند و از طرف دیگران راهی برای بهبود و تغییر دیده می شوند.
برای مثال، فرض کنید برادرزاده شما بد غذاست و مادرش مجبور است هر بار سرش داد بزند و دعوایش کند تا غذا بخورد. در این مورد هم نوع ارتباط خانوادگی شما و شاید خشم مادر باعث می شود که هر نوع انتقادی از روش تربیت فرزندش از جانب او بد تلقی شود. پس بهتر است به جای اینکه به او بگویید «چرا سرش داد می زنی؟ داد زدن کار خوبی نیست!» به او راهی برای برطرف کردن بدغذایی کودک پیشنهاد دهید: «خیلی برای مادر سخته که بچه غذا نخوره. راستی تا حالا زدن آبلیمو به غذاش رو امتحان کردی؟»
مثبت بیان کنید
انتقاد از آنجایی دردآور است که بد بیان می شود. بحثی که بر سر موضوع شکل می گیرد، ظاهر آن را بد می کند. به همین دلیل فرد مورد انتقاد نیز به ندرت آن را می پذیرد و تغییر می کند. برای نقد مثبت بگویید «چقدر دوست دارم ….» یا «فکر می کنم اگر … کار را انجام دهی بهتر می شود.» یا «یکی از چیزهایی که فکر می کنم به … کمک کند این است که ….»
مهربان بیان کنید
قبل از اینکه چیزی را در مورد کسی بیان کنید، از خودتان بپرسید آیا اگر من این جمله را بشنوم خوشحال می شوم؟ چقدر این جمله ناراحت کننده و سخت است؟ عواقب گفتنش چیست؟ راهی برای بیان کردن بهتر آن نیست؟
لحن بیانتان را مهربان حفظ کنید و کمی لبخند روی صورتتان داشته باشید تا حس مثبت به فرد مقابل القا کنید.
غیرمستقیم بیان کنید
گاهی ظرفیت انتقادپذیری فرد به قدری پایین است که حتی از جملات مثبت و پر از مهربانی نیز می رنجد. پس بهتر است این کار را به صورت غیر مستقیم انجام دهید. اول اشاره کوچکی به موضوع بکنید و اگر خودش بحث را ادامه داد در مورد آن حرف بزنید. همچنین می توانید موضوع را در مورد شخص دیگری بیان کنید و به نحوی انتقاد را از آن شخص خیالی انجام دهید. همیشه این شانس وجود دارد که او متوجه شود و در خودش تغییری ایجاد کند.
همه چیز دان نباشید
توهین کردن، انتقاد از شخصیت فرد، استفاده از عبارت هایی مانند «تو همیشه..، تو هیچ وقت»، صحبت از موضع بالا و اشتباه دانستن رفتارهای فرد روش های سازنده ای برای این کار نیستند.
در عوض، از او نظرخواهی کنید. نظر او را در مورد امری که می خواهید از آن انتقاد کنید بپرسید و از خودش پیشنهاداتی برای بهتر کردن این مورد بخواهید.
با نکات مثبت شروع کنید
بی رحمانه وارد اصل موضوع نشوید. برای مثال اگر از نظر شما سلیقه فرد در لباس پوشیدن خوب نیست، اول از جنبه های خوب لباس هایش مانند ترکیب رنگ یا برش و دوخت آن شروع کنید. در نهایت می توانید به او مدل های جدید و به روزتر را نشان دهید و بگویید فکر می کنید این مدل لباس ها هم به اندام او می آید.
اطمینان یابید که از چیزی انتقاد می کنید که قابل تغییر است
منصف باشید. هر چیزی که شما از آن خوشتان نمی آید، قرار نیست قابل تغییر باشد. نقد ظاهر زندگی فردی که پول کافی برای تغییر دکوراسیون ندارد، نقد سازنده ای نیست. همچنین، نقد لهجه، کم پشت بودن مو، نواقص ظاهری، لکنت زبان، قد و امثالهم جز مواردی هستند که قابل تغییر نیستند.
همچنین نقد وزن دیگران نیز کار درستی نیست. به هر حال او خودش در خانه آیینه دارد و می تواند ظاهرش را ببیند. شاید هم در حال حاضر در پروسه کاهش/افزایش وزن است و این کار یک شبه اتفاق نمی افتد.
برای نقد منصفانه نکات زیر را نیز فراموش نکنید
- برای تغییر رفتار در فرد انگیزه ایجاد کنید.
- به او پیشنهاد دهید که خودتان برای تغییر به او کمک کنید.
- در لحنتان تمسخر و کنایه نباشد.
- اگر می خواهید به صورت نوشتاری نقد کنید، اطمینان یابید که نامه مستقیما و فقط به دست خودش می رسد.
- در پایان، حمایت و عشق خود را به فرد ابراز کنید.
نظر شما در این رابطه چیست؟ شما چقدر انتقاد می کنید که تاثیر مثبتی داشته باشد؟ آیا تا به حال مورد نقد غیرمنصفانه قرار گرفته اید؟ نظر خود را با ما در میان بگذارید.
در زمینه روانشناسی فردی می‌توانید با دکتر شهریار شهیدی و دکتر الهام باغانی که از مشاوران تایید شده سیمیاروم هستند، مشاوره داشته باشید.
منبع
