فهرست مطالب
خانه » مشاوره »
فرسودگی شغلی علائم مختلفی دارد که در این مقاله به آن می پردازیم و راهکارهایی برای جلوگیری از آن پیشنهاد می دهیم.
از هفته که هفت روز است، انگار هشت روزش را سر کار می روم. هر روز صبح باید ساعت شش از خواب بیدار شوم، سریع لباس بپوشم و بروم برای یک روز کاری دیگر.
صدای زنگ ساعت دائم روی اعصابم است و با شنیدنش همان اول صبح دلم می خواهد بزنم ساعتو بشکنم. دیگر محل کار که بدتر، باید با یک عالمه کارمند از صبح تا بعد از ظهر حرف بزنم و بهشون ریز و درشت کارها رو بگویم که مبادا کسی کاری رو اشتباه انجام نده. مثل گذشته دیگر احساس قدرت و شایستگی ندارم.
در محل کارم حوصله حرف زدن با هیچ کس را ندارم و فقط در همون حد دستور دادن با کارگرها حرف می زنم. وقتی از محل کارم بر می گردم آنقدر خسته ام که حوصله آشپزی کردن را هم ندارم. یکی دو ساعت فقط روی کاناپه به سقف خیره می شوم و وقتی دیگر خیلی گرسنه ام می شود، یه چیز ساده می پزم. هر روز کار می کنم، اما آخر ماه نه پولی برایم می ماند و در طول ماه احتیاجاتم آنطور که خواسته ام برآورده شده است.
دقیقا نمی دانم چی شده که چند وقت هست نه حوصله خودم را دارم و نه حوصله دیگران را… به مشاور مراجعه کردم، طبق گفت و گویی که با یکدیگر داشتیم به من گفت دچار فرسودگی شغلی شده ام.
فرسودگی شغلی چیست؟
برای این مفهوم تعاریف مختلفی ارائه شده ولی در معنای عام یعنی، خاموش شدن حالت انگیزه در فرد و از بین رفتن محرک هایش به خصوص زمانی که همه تلاش و اشتیاق فرد برای رسیدن به نتیجه دلخواه خود در اثر یک کار اشتباه نابود می شود.
فرسودگی در محیط های کاری، در قالب علائمی از جمله خستگی هیجانی، بدبینی یا شخصیت زدایی و یا کاهش کارآمدی حرفه ای تعریف می شود. در واقع، فرسودگی نوعی حالت خستگی و تحلیل رفتگی است که بر اثر کار بسیار زیاد و سخت و بدون انگیزه برای افراد به وجود می آید و به صورت علائم مختلفی در افراد ظاهر می شود.
فرسودگی شغلی معمولا به دلیل وقوع یکی، دو حادثه فشار آور و دردناک زندگی اتفاق نمی افتد بلکه بر اثر انباشت تدریجی فشار های روانی حاصل از کار و فعالیت های روزمره ایجاد شده و باعث می شود شخص، حالات مختلفی از جمله نا امیدی، خستگی مزمن و کم شدن انرژی را تجربه کند.
می توان اینگونه مثال زد: شخصی که دچار فرسودگی شغلی شده، به طور دائم و مکرر در محیط کاری اش به علت حضور عوامل تکراری و پیاپی احساس فشار می کند و این فشار به دلیل چندین باره بودن آن، در نهایت به احساس فرسودگی این شخص تبدیل می شود و لزوما این فرسودگی در اثر کار زیاد و طولانی ایجاد نمی شود.
ابعاد مختلف:
همان طور که گفته شد فرسودگی شغلی از سه بعد مهم تشکیل شده است: «خستگی هیجانی»، «شخصیت زدایی» و «کاهش کارآمدی حرفه ای». هر کدام از این ابعاد برای خود نتایجی را در این فرسودگی به همراه می آورد.
خستگی هیجانی:
تجربه احساس تنش، مخصوصا احساس خستگی مزمن که ناشی از کار زیاد است. برای مثال، کارمندی که دیگر دوست ندارد هر روز سر ساعت مقرر، در محل کار خود حضور داشته باشد و از این حالت تکراری خسته شده و حوصله انجام وظایف خود را به صورت مطلوب ندارد.
شخصیت زدایی:
نگرش بی تفاوت نسبت به کار و افرادی که با آنها کار می کند و از دست دادن علاقه نسبت به کار و بی معنا دانستن آنها برای خود. برای مثال، کارمندی که از دیدن هر روز دیگر همکاران خود در یک مکان خسته شده و حوصله معاشرت با آنها را ندارد و مدام به دنبال بهانه ای است تا با تک تک کارمندان دیگر دعوا کند.
کاهش کارآمدی حرفه ای:
به احساس شایستگی پایین و همینطور احساس پایین کسب موفقیت هم در شغل و هم در سازماندهی کلی وظایفش بر می گردد. برای مثال، کارمندی که بعد از گذشت ده سال، به جایی رسیده است دیگر در کار خود پیشرفتی را احساس نمی کند و فکر می کند کار او تکراری شده و تلاشی هم در جهت بهبود شغل خود نمی کند. در نتیجه به طور دائم از شغل خود انتقاد می کند و هر روز خود را ناتوان تر جلوه می دهد.
اکثر تحقیقات انجام شده در مورد فرسودگی شغلی ، در مورد مشاغلی مانند معلمی، پزشکی، پرستاری و از این قبیل بوده اند و این پدیده بیشتر زمانی رخ می دهد که بین ماهیت کار و طبیعت شخصی که مسئول انجام آن کار است نا هماهنگی به وجود آید.
چرا فرسودگی شغلی مهم است؟
همانطور که می دانیم، بیشترین درآمد حاصل برای یک کشور را قشر فعال آن جامعه به دست می آورند. پس اگر به این پدیده دقت نشود باعث ضرر رساندن به سرمایه های عظیم یک کشور می شود. علاوه بر این، مشکلات روحی و بیماری های جسمانی ناشی از این عارضه در زندگی افراد بسیار اثر گذار است و باعث می شود فرد مشکلات زیادی را تجربه کند.
چه عواملی باعث ایجاد فرسودگی شغلی می شود؟
- گستردگی و حجم زیاد کار،
- فقدان کنترل شخصی،
- فقدان پاداش از نهاد بالاتر،
- فقدان تعهد نسبت به کاری که انجام می شود،
- فقدان عدالت و وجود تعارض در بخش های مختلف یک سیستم کاری و ارزش ها؛
که هر یک از این ها می تواند باعث ناهمخوانی بین شغل و شخص شود و در صورتی که به این موارد ذکر شده توجه نشود، شخص دچار بحران شده و استرس زیادی را همراه با درد معده، سردرد، خستگی و احساس توخالی بودن تجربه می کند.
راهکارهای جلوگیری از فرسودگی شغلی:
اگر در محیط سازمانی فعالیت می کنید، نزد مدیر منابع انسانی سازمان خود رفته و مشکلات خود را مطرح کنید و سعی کنید با درخواستتان فضا را شادتر و مثبت تر کنید.
- موقعیت کاری خود را تغییر دهید.
- استرس هایتان را مدیریت کنید.
- به عادات غذایی خود و کیفیت خواب خود توجه کنید.
- سفر و ورزش کردن را فراموش نکنید.
- در زمان خارج از کار خود، هر گونه ارتباطتان را با مسائل کاری قطع کنید.
- به ذهنتان آموزش دهید با آشفتگی ها مبارزه کند.
- از انجام چند کار به صورت هم زمان خودداری کنید.
- روان درمانی می تواند با تغییر نگرش بیمار به تقویت حس عزت نفس و خود ارزشمندی در فرد کمک کند.
- در موارد پیشرفته، دارو درمانی زیر نظر روانپزشک در کنار روان درمانی می تواند به حل مشکل کمک کند.
آیا شما هم دچار فرسودگی شغلی شده اید؟آیا حجم کاری شما زیاد است؟ صحبت با مشاور می تواند به شما کمک کند. ما به شما مشاوره سلامت شغلی سیمیاروم را پیشنهاد می‌کنیم.
